Nerka podkowiasta nie występuje powszechnie, schorzenie to dotyczy, wrodzonej patologii i jest często przyczyną rozwoju różnych chorób układu moczowego. Istota patologii polega na tym, że z wielu powodów jeden z biegunów nerek jest zespolony i powstaje pomiędzy nimi przesmyk. Choroba nie powoduje u pacjenta żadnego dyskomfortu, jest bezobjawowa lub z łagodnymi symptomami. Z tego powodu nerka w kształcie podkowy jest czasami wykryta podczas badania ultrasonograficznego w przypadku innych chorób, czasami niezwiązanych z układem moczowym.
Nerka podkowiasta – przyczyny
Powszechnie wiadomo, że przyczyną nerki podkowiastej jest niewłaściwe ukształtowanie się nerki na poziomie embrionalnym, tj. taka anomalia powstaje u płodu podczas rozwoju wewnątrzmacicznego.
Ogólnie przyjmuje się, że w wyniku tego rozwinęły się wrodzone patologie tego typu:
- Patologiczny przebieg ciąży
- Choroby zakaźne ciężarnych różnego pochodzenia, zwłaszcza w pierwszym trymestrze ciąży
- Różne choroby i leczenie kobiet w ciąży
- Wpływ na płód różnych substancji toksycznych itp.
Praktycznie niemożliwe jest ustalenie dokładnego pochodzenia choroby. Wiadomo tylko, że gdy wpływ mają czynniki zewnętrzne lub wewnętrzne, naturalny proces powstawania i rotacji nerki zostaje zakłócony.
W momencie, gdy płód ma utworzone nerki następuje jednoczesne przemieszczanie w obszarze kręgosłupa, czyli migracja nerek. Różne czynniki mogą mieć negatywny wpływ na przebieg tych procesów i prowadzić do naruszenia migracji nerki, co prowadzi do różnych chorób i powstawanie struktury anatomicznej ciała, w tym nerki podkowiastej.
Nerka podkowiasta występuje u jednego z 500 noworodków i zauważa się, że prawie trzy razy częściej występuje u niemowląt płci męskiej. W każdym razie nerka ma nienormalną strukturę i krążenie krwi, a to może wpływać na funkcjonalne cechy narządu. Ponadto obecność nerki w kształcie podkowy często łączy się z nietypowym układem dla tego narządu. Na tle podobnej anomalii rozwojowej u danej osoby rozwijają się różne choroby urologiczne.
Najczęstsze patologie wynikające z nerki podkowiastej to:
- Odmiedniczkowe zapalenie nerek
- Wodonercze
- Kamica nerkowa
- Wysokie ciśnienie krwi
- Złośliwe i niezłośliwe nowotwory
- Ostra lub przewlekła niewydolność nerek.
Nerka podkowiasta – objawy
Zazwyczaj nerka podkowiasta nie jest jedyną nieprawidłowością i towarzyszy jej wodogłowie, wady szkieletu, rozszczep wargi, rozszczep podniebienia, rozszczep kręgosłupa. Ponadto, jeśli pacjent ma nerki podkowiaste zakłócone jest funkcjonowanie wielu narządów i układów. Objawy są inne ze względu na specyficzne położenie nerek. Gdy nerki mają zakłócone ukrwienie i unerwienie, mogą wywoływać ból o różnej intensywności i umiejscowieniu. Zespół bólu występuje po każdym ćwiczeniu, a także przy zgięciach i wyprostowaniu tułowia. Najczęściej pojawia się ból w nadbrzuszu, pępku, biodrach.
Pacjenci z nerką podkowiastą często mają problemy z jelitami: zaparcie, zaburzenia motoryki jelit lub ból. Zespół bólowy towarzyszy pacjentowi przez całe życie, a zatem zaburzenia psychoemocjonalne rozwijają się w czasie: neurastenia, histeria, zaburzenia snu, itp.
Nerki podkowiaste prowadzą do naruszenia krążenia krwi w samej nerce, a także w całym ciele. Pacjent może mieć krew w moczu, żylaki i silny obrzęk nóg. U kobiet taka anomalia może powodować spontaniczne poronienia w każdym momencie ciąży, ale częściej w trzecim trymestrze ciąży, w przypadku przedwczesnego porodu.
Zatem objawy zależą od specyficznych zmian patologicznych występujących w nerce podkowiastej. Podsumowując objawy należy wymienić:
- Ból w okolicy lędźwiowej, wokół pępka i podbrzusza, pojawiający się, gdy tułów jest wygięty i zgięty
- Nadciśnienie wewnątrzmaciczne pojawia się w wyniku ściskania naczyń
- Stagnacja żylna prowadzi do obrzęku kończyn i żylaków
- Zakłócenie ruchliwości jelit, któremu towarzyszy kolka jelitowa, ból brzucha, zaparcia i frustracja
- W wyniku ucisku dolnej części moczowodu w nerkach powstają kamienie, które powodują zapalenie
- Stały ból, powoduje ogólne zaburzenie emocjonalne ciała, które wyraża się w postaci neurastenii i histerii
- Naruszenie cyklu miesiączkowego
- Przedwczesny poród
- Obecność krwi w moczu
- Powstawanie guzów nowotworowych.
Nerki podkowiaste – diagnostyka
Jeśli lekarz podejrzewa, że pacjent ma nerkę podkowiastą, zlecona zostaje seria procedur diagnostycznych potwierdzających lub obalających diagnozę. Najbardziej cennymi metodami badań są:
- Diagnostyka ultradźwiękowa
- USG Doppler
- Arteriografia nerkowa (badanie naczyniowe nerek)
- Urografia
- Retrogradacyjna pirelografia (badanie przez cewnik zainstalowany w moczowodzie)
- Tomografia komputerowa
- Radiografia itp.
Podczas ultradźwięków nerek można wykryć nietypowe rozmieszczenie miedniczki nerkowej, nieprawidłowy kształt kubków po wykryciu krwi w nerkach. Urografia pozwala określić położenie nietypowego ciała, odcień i uwarstwienie przesmyku tkanki nerek do kształtu kręgosłupa. Badanie przez cewnik umożliwia wizualizację kształtu podkowy nerek pacjenta i różnych anomalii struktury anatomicznej nerek.
Jeśli planowana jest operację nerki podkowiastej wystarczająco ważną metodą badań jest angiografia nerek, co pozwala badać budowę naczyniową organizmu dokładnie, jak również w celu ustalenia liczby i lokalizacji dodatkowych naczyń. Ważną i decydującą wartością diagnostyczną angiografii jest badanie unaczynienia przesmyku.
Nerka podkowiasta – leczenie
Najczęściej leczenie nerki podkowiastej jest zachowawcze i ma na celu wyeliminowanie procesu zapalnego. Jeśli objawy patologii rozwijają się szybko i towarzyszy im tworzenie się kamieni, guzów, w takich sytuacjach przeprowadza się różnego rodzaju interwencje chirurgiczne.
Nerce podkowiastej mogą towarzyszyć różne komplikacje. Jeśli którykolwiek z nich zostanie znaleziony, zalecane jest leczenie rehabilitacyjne. Ma na celu wyeliminowanie już istniejących objawów, ale nie łagodzi samej choroby. Ta anomalia może prowadzić do zakazu jakiegokolwiek wysiłku fizycznego.
Jeśli pacjent ma przewlekły ból, zaburzenia oddawania moczu, kamienie nerkowe lub nowotwory różnego pochodzenia, operacja jest wskazana, składająca się albo z rozdzielania nerek lub całkowitym usunięciu chorej połowy nerki. Prognoza medyczna jest określona, jako warunkowo korzystna.
