Lawenda wąskolistna (Lavandula angustifolia) to zimozielona krzewinka dorastająca do około 50 cm wysokości. Nazwa jej pochodzi od łacińskie słowa które oznacza „myć się”. Tworzy zwarte, regularne kępy. Posiada wąskie, srebrzyste liście i drobne fioletowe kwiaty.
W staropolskim dworze wiodące miejsce zajmowała lawenda. Oprócz wonnych korzeni, leśnych i łąkowych przypraw to właśnie lawenda była najczęściej wykorzystywana i niezastąpiona w leczeniu paraliżu, a także jako dodatek do trunków alkoholowych. W starożytnym Rzymie używana była jako wonny dodatek do kąpieli w celach odświeżających. Natomiast w krajach śródziemnomorskich używano ją jako środek żółciopędny, narkotyczny, antyseptyczny, jednocześnie pobudzający, stosowano w nieżytach nosa oraz przy bezsenności.
Lawenda to nie tylko lek, kosmetyka czy przyprawa. To także roślina uprawna.
Lawenda – zastosowanie
Potrzebuje miejsca słonecznego i suchego oraz dobrze zdrenowanej, przepuszczalnej gleby, najlepiej z dużą zawartością wapnia. W celach leczniczych zbiera się ziele wraz z kwiatami, które zdejmuje się z ususzonych pędów i użytkuje oddzielnie.
Wiosną roślinę należy ściąć na 1/3 wysokości. Okres kwitnienia przypada na przełom lipca i sierpnia. Właśnie w tym czasie zaleca się zbiór ziela. Lawenda wąskolistna jest wytrzymała na mróz, jednak w mroźne zimy roślina wymaga okrycia.
Zaleca się ścinanie w dni słoneczne, suche i suszenie na rozłożonych siatkach w temperaturze nie przekraczającej 35 c.
Ze względu na piękny zapach lawenda wąskolistna jest idealna do sadzenia w miejscach, gdzie często przebywają ludzie: rabaty, obwódki, żywopłoty, ogródki skalne, tarasy i balkony. Posiada właściwości lecznicze. Warto też wiedzieć iż jest to roślina miododajna.
Lawenda jest także rośliną ozdobną, ale jednocześnie uprawną, gdyż wykorzystywana jest do celów leczniczych oraz w kosmetyce. Osiąga wysokość do pół metra, w sprzyjających warunkach tworząc gęste kępy, składające się z łodyg porośniętych zielono-srebrzystymi listkami oraz fioletowo-niebieskimi, ciekawymi kwiatami.
Charakterystyczną cechą tego rodzaju jest ich silna woń, dlatego też polecana jest do obsadzania terenów, na których często przebywają ludzie.
Kwiaty lawendy mają gorzki smak, zawierają zaś w sobie octan linalolu, geraniol, oraz borneol, a także w ich skład wchodzi około 12% garbników.
Najpopularniejsze gatunki lawendy to:
– lawenda wąskolistna,
– lawenda francuska,
– lawenda wielodzielna,
– lawenda szypułkowa.
Lawenda – właściwości lecznicze
Lawenda posiada bardzo szerokie spektrum zastosowania. Wykorzystywana jest zarówno w przemyśle jak i ziołolecznictwie.
Szczególnie ceniony jest olejek lawendowy. Stosuje się go coraz częściej, raczej jako lek pomocniczy w zakażeniach oskrzeli, nieżycie oskrzeli z rozedmą, nieżycie u palaczy tytoniu i w początkowym okresie ropnia płuc. Jest wykorzystywany do produkcji wszelkiego rodzaju kosmetyków, w przemyśle farmaceutycznym, do wyrobu które mają za zadanie odstraszać rożnego rodzaju niepożądane owady oraz mole.
Lawenda jest rośliną miododajną. Suszone gałązki i kwiaty lawendy upodobały sobie już nasze babcie i prababcie. Domowymi sposobami robiły z nich pachnidełka, a w szafach z bielizną i pościelą umieszczały lniane woreczki wypełnione pachnącymi, suszonymi kwiatkami lawendy. Lawenda zapobiega nadmiernemu rozwojowi flory bakteryjnej, wykazuje właściwości znieczulające i uspokajające, ma działanie bakteriobójcze i grzybobójcze, wzmaga ruchy perystaltyczne jelit i zapobiega wzdęciom.
Wśród najbardziej znanych właściwości lawendy wymienia się:
– łagodzenie objawów astmy,
– łagodząco w biegunkach,
– pomocniczo w choroby infekcyjne,
– dolegliwościach dróg oddechowych,
– skurczach mięśni,
– upławach białych,
– stanach zapalenia oskrzeli,
– silnych zawrotach głowy,
– zwiotczeniach żołądka,
– wzdęciach jelitowych,
– zapaleniach pęcherza moczowego,
– drgawek,
– duru,
– grypa,
– histeria,
– kaszel napadowy,
– nadciśnienie,
– nadmierna pobudliwość,
– pasożyty jelitowe,
– silne i bolesne miesiączkowanie ,
– reumatyzm,
– skąpomocz,
– wegetatywne nerwice.
Olejek lawendowy lub suszone gałązki i kwiaty można dodawać do kąpieli. Taka kąpiel odpręża, uspokaja, pomaga zasnąć. Kwiat lawendy ma działanie odkażające, przeciwskurczowe i uspokajające.
Zalety lawendy doceniono również w kuchni. Suszonych listków, kwiatków oraz pączków można użyć do przyrządzania dań mięsnych i warzywnych. Do sałatek, win, octu winnego najlepiej używać świeżych gałązek i listków, a do wszelkiego rodzaju deserów – świeżych kwiatków lub olejku lawendowego. 
Szczególnie niezwykłe są lody lawendowe. Niektóre odmiany lawendy mają bardzo intensywny smak i aromat, więc najlepiej stosować ją z umiarem.
Lawenda posiada także szerokie zastosowanie zewnętrzne. Stosowana jest do różnego rodzaju ran wrzodach na nogach, w walce z przetoką odbytu, ugryzieniach zwierząt, żmij, wszawicy, świerzbu, łysieniu, zapaleniu korzonków nerwowych, do inhalacji lub w aerozolu w nieżycie jamy ustnej, gardła, oskrzeli i przewodów nosowych.
Lawenda – sposób użycia
Napar z kwiatów lawendy
Przepis; należy wymieszać 3 łyżki kwiatów zalać 3 szklankami wrzątku. Zalecane jest picie 3 razy dziennie po 1 szklance w celu zmniejszenia nadmiernej fermentacji w jelitach i jako środek wiatropędny.
