Nefropatia IgA (choroba Bergera) to przewlekła postać kłębuszkowego zapalenia nerki. Charakteryzuje się odkładaniem złogów immunoglobuliny A w mezangium, czyli tkance łącznej występującej w ciałku nerkowym.
Immunoglobulina A to przeciwciało, które odgrywa ważną rolę w układzie odpornościowym poprzez atakowanie patogenów i zwalczanie infekcji. W chorobie Bergera jednak przeciwciało gromadzi się w kłębuszkach nerkowych, powodując zapalenie i stopniowo wpływając na ich zdolność filtrowania krwi, czego efektem jest nawracający krwiomocz i krwinkomocz.
Nefropatia IgA może pojawić się u osób w każdym wieku, jednak najczęściej dotyczy dzieci i młodych dorosłych (osoby pomiędzy 15 a 30 rokiem życia), częściej płci męskiej. Stanowi najbardziej powszechny typ kłębuszkowego zapalenia nerek.
Nefropatia IgA – przyczyny choroby
Chorobę można podzielić na dwa typy w zależności od przyczyny jej występowania:
- Nefropatia IgA idiopatyczna – oznacza odmianę choroby o nieznanych przyczynach, pojawiającą się samoistnie. Zakłada się, że pierwotną przyczyną występowania nefropatii w tym przypadku jest defekt wytwarzania immunoglobuliny A w błonach śluzowych.
- Nefropatia IgA wtórna – pojawia się w przebiegu chorób autoimmunologicznych takich jak: reumatoidalne zapalenie stawów, celiakia, sarkoidoza, AIDS, zapalenie wątroby typu B i inne.
Nefropatia IgA może mieć podłoże genetyczne, o czym świadczy większa częstość występowania choroby u osób spokrewnionych oraz wśród grup etnicznych.
Niezależnie od typu i pierwotnej przyczyny choroby dochodzi do nadmiernej produkcji immunoglobuliny A w błonach śluzowych organizmu. Dodatkowo powstaje odkładanie kompleksów w nerkach, co prowadzi do gorszej ich pracy oraz krwinko i krwiomoczu.
Nefropatia IgA – przebieg i objawy
Choroba zwykle rozwija się powoli przez wiele lat, a jej przebieg różni się u każdego pacjenta. U niektórych może dojść do całkowitej remisji, natomiast u innych zakończyć się ostrą niewydolnością nerek i poważnymi komplikacjami.
Nefropatia IgA zwykle nie daje żadnych objawów we wczesnym stadium. Może pozostać niezauważona przez dziesięciolecia i czasami jest podejrzewana dopiero, gdy standardowe badania moczu ujawniają obecność w nim białka i czerwonych krwinek, których nie można zobaczyć gołym okiem.
Objawy, które mogą wskazywać na chorobę Bergera to:
- ciemne zabarwienie moczu (kolor herbaty) świadczące o obecności czerwonych krwinek w moczu
- powtarzające się epizody występowania ciemnego moczu, czasem z widoczną w nim krwią, zdarzające się zazwyczaj podczas infekcji takiej jak zakażenie górnych dróg oddechowych
- obrzęk dłoni i stóp
- wysokie ciśnienie krwi
W większości przypadków nefropatia IgA ma łagodny przebieg i składa się z nawracających epizodów choroby. W pierwszej fazie obserwuje się objawy charakterystyczne dla infekcji wirusowych i bakteryjnych, a w przeciągu dwóch dni pojawia się krwiomocz utrzymujący się nawet przez kilka dni. W drugiej fazie pojawia się krwinkomocz z białkomoczem. W tym okresie pojawia się niewielka niewydolność nerek oraz nadciśnienie tętnicze. Epizody nawracają, a każdy z nich przebiega podobnie.
Nefropatia IgA – rozpoznanie
W normalnych przypadkach, występowanie krwi lub krwinek w moczu może być spowodowane dużym wysiłkiem fizycznym, niektórymi pokarmami, infekcją dróg moczowych lub pojawia się na wskutek stosowanych leków. Długotrwałe lub powtarzające się epizody mogą jednak wskazywać na chorobę Bergera, podobnie jak występowanie obrzęku dłoni i stóp, co warto skonsultować z lekarzem.
Do stwierdzenia choroby u pacjenta nie wystarcza podstawowe badanie moczu. Aby ustalić przyczynę nieprawidłowej pracy nerek i postawić odpowiednią diagnozę konieczne jest przeprowadzenie biopsji nerek. Pobrany wycinek nerki jest następnie przekazywany do badania histopatologicznego.
Nefropatia IgA – leczenie
Nie ma skutecznego leku na nefropatię IgA, ale niektóre środki mogą spowolnić jej bieg – stosowane leczenie w przypadku nefropatii IgA jest zatem objawowe i zależy od przebiegu i intensywności choroby. Pomimo, że leczenie tylko łagodzi objawy choroby, powinno być prowadzone ponieważ zapobiega dalszemu zniszczeniu kłębuszków nerkowych.
W przypadku ciężkiego przebiegu choroby z nawracającym, uporczywym krwiomoczem i białkomoczem, stosuje się leczenie za pomocą leków immunosupresyjnych, które zmniejszają produkcję przeciwciał. Ma to skutek uboczny jakim jest obniżenie odporności całego organizmu i zwiększenie podatności na infekcje wirusowe i bakteryjne. Czasem stosuje się również kortykosterydy.
Istotne jest również kontrolowanie stanu nerek poprzez regularne badania lekarskie.
W nefropatii IgA zalecane jest utrzymywanie pod kontrolą ciśnienia krwi i obniżanie poziomu cholesterolu w celu spowolnienia rozwoju choroby, poprzez stosowanie odpowiednich leków oraz unikanie spożywania produktów zawierających duże ilości cholesterolu.
Dobrą metodą uzupełniającą leczenie farmakologiczne jest odpowiednio dobrana dieta, opierająca się m.in. na zmniejszeniu zawartości soli (sodu) i białka w spożywanych pokarmach.
