Kardiomiopatia przerostowa to choroba związana z nieprawidłowym funkcjonowaniem serca. Oznacza obecność patologicznie pogrubionego mięśnia sercowego i zwykle dotyczy komory lewej. Zbyt gruby mięsień sercowy nie jest w stanie prawidłowo rozkurczać komory, a co za tym idzie, prowadzi do niewydolności serca. Kardiomiopatia przerostowa dotyczy, zarówno kobiet, jak i mężczyzn, nie jest domeną jednej płci.
Pojawia się u ludzi w różnym wieku, zwłaszcza jednak są to osoby młode, które intensywnie uprawiają sporty. Jest najczęstszą przyczyną zgonów młodych sportowców, np. maratończyków. Choroba może pozostać przez długi czas utajona i ujawnić się nagle za sprawą dużego wysiłku fizycznego. Dlatego wlaśnie określa się ją mianem schorzenia nękającego sportowców. W przypadku kardiomiopatii przerostowej, inaczej niż w wielu innych sytuacjach związanych z niewydolnością serca, przyczynami takiego stanu rzeczy nie są:
- wrodzone wady serca i wady zastawek;
- nadciśnienie tętnicze;
- choroby osierdzia.
Wyróżnia się dwie postacie kardiomiopatii przerostowej:
- bez zawężenia drogi odpływu;
- z zawężeniem drogi odpływu.
W razie wystąpienia zawężenia, podczas skurczów serca, mniej krwi wraz z tlenem trafia do aorty i w konsekwencji mniej zostaje rozprowadzone po całym organizmie.
Kardiomiopatia przerostowa – przyczyny
Choroba jest dziedziczną wadą serca (powoduje ją mutacja genetyczna). To jednak nie jedyna potencjalna przyczyna kardiomiopatii przerostowej. Może ona również występować jako objaw towarzyszący innego typu schorzeniom genetycznym, jak:
- choroby nerwowo-mięśniowe (np. ataksja Friedreicha);
- wrodzone przypadłości związane z nieprawidłowymi zmianami metabolicznymi (np. choroba Danona, choroba Pompego);
- zespół wad wrodzonych (np. zespół Costello, zespół Noonan).
Źródłem kardiomiopatii przerostowej mogą być również:
- powikłania po akromegalii;
- powikłania po guzie chromochłonnym;
- skrobiawica starcza (TTR);
- stosowanie niektórych leków steroidowych;
- przyjście na świat dziecka matki obarczonej cukrzycą.
Niektóre przyczyny powstawania kardiomiopatii przerostowej wciąż są medycynie nieznane.
Kardiomiopatia przerostowa – objawy
Jak wspomniano, choroba często daje symptomy w bardzo młodym wieku, a jej ujawnienie ma charakter niespodziewany. Do najczęstszych objawów kardiomiopatii przerostowej należą:
- zawroty głowy, a nawet chwilowe omdlenia;
- duszności i problemy z oddychaniem;
- obrzęki i opuchlizny kończyn dolnych;
- poszerzenie żył szyjnych;
- ucisk i piekący ból w klatce piersiowej w okolicach mostka (tzw. wysiłkowy ból dławicowy), który promieniuje w kierunku kończyn górnych (szczególnie lewej ręki), a nawet w kierunku żuchwy (atak bólu trwa ok. kilku minut).
Jeśli kardiomiopatia przerostowa występuje jako przypadłość towarzysząca innych chorobom, to objawy są bardziej zróżnicowane. Wymienić można np.:
- bóle neuropatyczne i parestezje, czyli mrowienia lub drętwienia (przy skrobiawicy starczej);
- plamy soczewicowate (przy zespole Noonana);
- zaburzenia motoryczne (przy ataksji Friedriecha).
Kardiomiopatia przerostowa – diagnostyka
Przede wszystkim, podkreślić należy, że, jeśli w rodzinie występowały przypadki choroby, to pozostali członkowie rodziny powinni badać się profilaktycznie w kierunku tego schorzenia. Profilaktyka jest najskuteczniejszą metodą szybkiego zdiagnozowania ewentualnego problemu i podjęcia stosownej terapii. Gdy kardiomiopatia przerostowa objawi się nagle, podczas uprawiania sportu lub zawodów sportowych, należy przede wszystkim przerwać wysiłek i uspokoić organizm.
W dalszej kolejności trzeba udać się do lekarza, nawet, jeśli dokuczliwe objawy szybko ustąpią. Nie ma bowiem żadnej gwarancji, że nie pojawią się one ponownie w przyszłości i nie będą miały wówczas bardziej drastycznego przebiegu lub niebezpiecznych skutków. Wizyta u lekarza może nas zatem uchronić nawet od niespodziewanego zgonu. W razie podejrzenia kardiomiopatii przerostowej, przeprowadza się przede wszystkim badanie echokardiograficzne (echo serca). Pozwala ono szybko wykryć schorzenie i podjąć stosowne środki zaradcze.
Kardiomiopatia przerostowa – sposoby leczenia
W leczeniu kardiomiopatii przerostowej możliwe jest jedynie łagodzenie objawów choroby oraz minimalizowanie zagrożenia życia pacjenta. Jeśli choroba nie daje chwilowo żadnych symptomów, wystarczy obserwować i profilaktycznie badać pacjenta. Lekoterapia natomiast wykorzystuje następujące rodzaje środków:
- b-adrenolityki;
- blokery kanału wapniowego.
W szczególnie skomplikowanych przypadkach zagrożenia życia, przeprowadza się zabiegi operacyjne, polegające na eliminacji przerośniętego mięśnia sercowego. Choć na dzień dzisiejszy kardiomiopatia przerostowa nadal jeszcze zbiera okrutne żniwo (u wielu młodych osób dochodzi do udaru mózgu, niewydolności serca, czy nagłego zgonu serca), rozwój medycyny pozwala na efektywne wspieranie pacjentów w stopniu przynajmniej zadowalającym. Z chorobą można stosunkowo normalnie żyć, pamiętając o tym, by nie forsować się zanadto. Co czwarty pacjent dożywa wieku określanego jako starczy (ok. 75. roku życia).
