Śluzak przedsionka serca jest nowotworem serca o łagodnej naturze. Jest jednocześnie jednym z najczęściej występujących nowotworów serca. Rozwija się z wsierdzia ściennego, w przeważającej części przypadków dotyczy przedsionków serca, a zwłaszcza przedsionka lewego. Zmiana ma charakter polipowy i jest pokryta śródbłonkiem.
Zwykle występuje u osób między 30. a 60. rokiem życia, choć w medycynie znane są przypadki zachorowań wśród bardzo małych dzieci oraz ludzi w wieku podeszłym. Szczególnie podatne na występowanie śluzaka przedsionka serca są kobiety (aż 75% przypadków zachorowań dotyczy właśnie płci żeńskiej).
Śluzak przedsionka serca – przyczyny
Szczegółowe przyczyny powstawania nowotworu nie zostały jeszcze wyodrębnione. Widoczna jest jednak tendencja do wzmożonego zapadania na tę przypadłość, jeśli w rodzinie były takie przypadki. Aż 10% wszystkich zachorowań ma podłoże genetyczne. Ponadto, dostrzeżono wyraźny związek zachorowalności na śluzaka przedsionka serca w razie występowania u danej osoby tzw. zespołu Carneya. Chorobie tej towarzyszą również następujące dolegliwości:
- śluzaki otrzewnej;
- śluzaki skóry;
- rozrost nadnerczy;
- przebarwienia naskórka;
- tzw. przyzwojaki (niezłośliwe zmiany neuroendokrynne, bogato unaczynione; są niewielkie i otoczone charakterystycznymi torebkami; wywodzą się z ciałek przyzwojowych układu współczulnego lub przywspółczulnego).
Nie stwierdzono natomiast związków pomiędzy wystąpieniem śluzaka przedsionka serca, a przebytymi zabiegami kardiologicznymi i kardiochirurgicznymi.
Śluzak przedsionka serca – objawy
U ok. 20% chorych nie występują żadne symptomy wskazujące na obecność nowotworu. U pozostałych 80% objawy mogą być bardzo zróżnicowane, ponieważ wiążą się one także z faktem, w jakiej części układu krążenia śluzak został zlokalizowany. Najczęściej umiejscawia się w lewym przedsionku, gdzie może skutkować:
- uszkodzeniem zastawek (np. niedomykalność zastawki przedsionkowo-komorowej lub jej zwężenie);
- zaburzeniami zatorowymi.
Ogólnymi i najbardziej powszechnymi objawami śluzaka przedsionka serca są:
- duszności i zaburzenia rytmu serca;
- nagły spadek masy ciała bez zmiany diety czy trybu życia;
- łatwe męczenie się i ogólne osłabienie organizmu;
- rozbicie i nastrój przygnębienia.
Śluzak przedsionka serca czasem daje symptomy podobne do tych, które występują przy infekcyjnym zapaleniu wsierdzia. Tak naprawdę niemożliwe jest zdiagnozowanie choroby wyłącznie na podstawie objawów, lecz konieczne jest przeprowadzenie odpowiednich badań.
Śluzak przedsionka serca – diagnozowanie
Diagnozowanie śluzaka przedsionka serca nie jest łatwe ze względu na jego niespecyficzne objawy. Szybkie rozpoznanie może nastąpić wtedy, gdy lekarz ma już pewne podejrzenia w kierunku opisywanego nowotworu. Oczywiście zdarza się również i tak, że zmiana zostanie zdiagnozowana przypadkiem, podczas wykonywania badań w związku z inną przypadłością. W badaniu osłuchowym lekarza powinny zaniepokoić przede wszystkim szmery w okolicach serca.
Diagnostyka nowotworu opiera się głównie na badaniu echokardiograficznym. Echo serca pozwala określić wielkość guza, jego dokładną lokalizację oraz strukturę morfologiczną. Śluzaki mają zwykle wymiary od 1 do nawet 10 cm. Śluzaki mogą ponadto składać się z tzw. szypuły. Jeśli przylegają do serca bez jej udziału określane są mianem śluzaków „siedzących”. Rozpoznanie nowotworu to pierwszy krok do jego efektywnego leczenia.
Śluzak przedsionka serca – metody leczenia
W zasadzie jedyną metodą leczenia nowotworu jest jego usunięcie, które następuje w drodze zabiegu operacyjnego przeprowadzanego na otwartym sercu. Usunięcie guza jest szczególnie ważne u pacjentów, u których rozrósł się on do znacznych rozmiarów. Sam w sobie jest co prawda niezłośliwy, lecz sieje spustoszenie w organizmie w postaci uszkodzenia zastawek serca lub doprowadzania do zaburzeń układu krążenia.
Czasem przy okazji usuwania śluzaka, wymienia się także uszkodzoną zastawkę. Operację usunięcia śluzaka przedsionka serca przeprowadza się poprzez przecięcie mostka (tzw. pośrodkowa sternotomia). Wykorzystuje się krążenie pozaustrojowe, czyli podłączenie sztucznego płuco-serca. W niektórych sytuacjach przeprowadza się także mało inwazyjne zabiegi wykorzystujące terakotomię boczną.
By operacja została uznana za owocną, trzeba usunąć całość nowotworu. Zmiana nie wymaga stosowania chemioterapii, a ryzyko nawrotu choroby jest znikome (utrzymuje się na poziomie ok. 3% przypadków). Leczenie operacyjne jest stosunkowo bezpieczne. Tylko w ok. 2% przypadków notuje się zgony pooperacyjne, lecz są one w rzeczywistości wpisane w ogólny stopień ryzyka towarzyszący każdemu zabiegowi chirurgicznemu.
Śluzak przedsionka serca – rehabilitacja i rokowania na przyszłość
Rehabilitacja po zabiegu wycięcia śluzaka przedsionka serca przebiega podobnie, jak w przypadku każdej operacji. Oprócz opieki medycznej, pacjent powinien również samodzielnie zadbać o niezbyt forsowny tryb życia, który oznacza m.in. rezygnację ze zbyt dużych obciążeń fizycznych. Zdecydowana większość pacjentów po usunięciu nowotworu może dożyć późnej starości i jak dawniej cieszyć się życiem.
