Albuminuria (mikroalbuminuria) jest objawem towarzyszącym w chorobie nerek, który polega na pojawianiu się w moczu albumin drobnocząsteczkowych. Prawidłowa ilość tego składnika u zdrowej osoby (czyli tzw. normoalbuminuria) wynosi mniej niż 20 miligramów na litr moczu lub wydalanie do 30 miligramów na dobę.
Albuminy, których nadmiar powoduje w/w schorzenie, są białkami. Prawidłowo funkcjonujący układ moczowy nie dopuszcza do pojawienia się ich w moczu. Terminologia objawu zależy od ilości wydalanego białka. Mikroalbuminuria oznacza mniejszą ich ilość, albuminuria – większą.
DIAGNOSTYKA ALBUMINURII
Badanie w kierunku poszukiwania albumin w moczu może zlecić lekarz podstawowej opieki zdrowotnej. Często albuminuria jest wykrywana przypadkowo, podczas rutynowych badań. Przeprowadza się diagnostykę, aby określić funkcje nerek. Dzięki temu możliwe są do wykrycia zaburzenia w funkcjonowaniu tego organu. W stanach chorobowych nerki tracą funkcję zatrzymywania tego składnika, co prowadzi do przepuszczania go do moczu ostatecznego.
W warunkach prawidłowych albumina jest resorbowana do krwiobiegu podczas procesu filtracji krwi w układzie moczowym. Jest to także test przesiewowy w cukrzycy typu I i II. Również przy podejrzeniu schorzeń sercowo-naczyniowych zlecane jest to badanie.
Badanie może być przeprowadzone w dwojaki sposób:
- z próbki moczu (pojedynczej lub dobowej zbiórki);
- testem paskowym.
Zdecydowanie większa wygoda stosowania to testy paskowe, jednak bardziej miarodajne jest badanie laboratoryjne próbki moczu.
Dodatkowo można przeprowadzić oznaczenie np. metodami immunohistochemicznymi, które są bardziej szczegółowymi sposobami wykrycia białka w moczu.
Równocześnie oznacza się poziom kreatyniny w moczu. Ma to na celu wyliczenie wskaźnika (stosunek wydalania tych składników z moczem) wykorzystując iloraz stężenia białek oraz kreatyniny. Wskazuje to na ewentualne inne zaburzenia funkcjonowania nerek czy inne dolegliwości.
CO OZNACZAJĄ WYNIKI ALBUMIN W MOCZU
Jeżeli wyniki wskazują mniej niż 20 miligrama na litr lub poniżej 30 miligrama na litr moczu w oznaczeniu dobowym wydalaniu albuminy oznacza normalny stan. Wówczas wiadomo, że nerki pracują prawidłowo. Wynik w granicach 20 – 300 miligrama na litr (30 – 300 miligramów na litr moczu w oznaczeniu dobowym wydalania albuminy) oznacza albuminurię (mikroalbuminurię).
Można podejrzewać, że jest uszkodzona struktura błony podstawnej kłębuszków nerkowych nefronów. Taka sytuacja występuje np. u osób z cukrzycą. Natomiast jeżeli poziom albumin jest wyższy niż 300 miligramów na litr moczu to może oznaczać pojawienie się jawnej nefropatii (uszkodzenia nerek).
WSKAZANIA DO BADANIA OBECNOŚCI ALBUMIN W MOCZU
W przypadku wykrycia albumin w moczu konieczna jest wizyta u nefrologa. Należy także uruchomić postępowanie lecznicze, aby usunąć przyczyny nieprawidłowej pracy nerek.
Głównymi wskazaniami do przeprowadzenia badań poziomu stężenia albumin w moczu są:
- cukrzyca;
- choroby sercowo-naczyniowe;
- nefropatia cukrzycowa;
- nadciśnienie tętnicze;
- przewlekła choroba nerek;
- uogólnione uszkodzenie śródbłonka kłębuszkach nerkowych;
- występowanie objawów związanych z czynnikami bezpośrednio niezwiązanymi z chorobą (gorączka, wysiłek fizyczny, spożywanie dużej ilości bogatobiałkowych posiłków, długotrwałe przebywanie w pozycji stojącej np. w pracy zawodowej).
ALBUMINURIA – ROZPOZNANIE W SPECYFICZNYCH SCHORZENIACH
Albominuria zostaje rozpoznawana po wykonaniu trzech pomiarów (wykonanych w czasie pół roku), gdy przynajmniej dwa z nich są pozytywne (tzw. występują białka w moczu w większym niż prawidłowe stężeniu). Pomiar może być dokonany w pojedynczych próbek, bądź też z dobowej zbiórki moczu, w zależności od stanu pacjenta.
W przypadku chorych na cukrzycę typu I wykonuje się badania przesiewowe około 5 latach po rozpoznaniu.
Natomiast u pacjentów ze stwierdzeniu cukrzycy typu II od razu po postawieniu rozpoznania. Wykrycie albumin w moczu to pierwszy objaw nefropatii cukrzycowej. Konieczne jest wykonanie powtórnego badania w ciągu trzech miesięcy, w celu potwierdzenia diagnozy i wykluczenia ewentualnego błędu laboratoryjnego. Musi być tu potwierdzona stała znamienna mikroalbuminuria.
Jest to wyraźny wskaźnik, że kłębuszki nerkowe w nefronach uległy uszkodzeniu. Jak bardzo zaawansowana jest nefropatia cukrzycowa pomaga ocenić tzw. skala Mogensena złożona z pięciu stadiów. W fazie trzeciej wydalanie albumin z moczem jest powiązane z jednoczesnym podwyższeniem ciśnienia tętniczego. Im bardziej zaawansowane zmiany tym bardziej obniża się współczynnik przesączania kłębuszkowego, czyli wskaźnik filtracji odbywającej się w nerkach (GFR) z wartości 160 ml/min do 130 ml/min.
Tu również może okazać się, że choroba ulega zahamowaniu. Czasem dochodzi także do całkowitego cofnięcia się zmian. Jeżeli do tego nie dochodzi, dochodzi do jeszcze większego obniżenia przesączania kłębuszkowego (GFR). Pojawiają się także inne objawy takie jak – nadciśnienia tętnicze, obrzęki ciała (zwłaszcza kończyn), jak również zaburzeń lipidowych. Rozwijają się one w kolejnych etapach choroby.
