Róża kutnerowata (Rosa tomentosa) rośnie w Europie, w tym w Wielkiej Brytanii, od Skandynawii na południu i wschodzie do Hiszpanii, Kaukazu i Azji. Preferuje lasy, żywopłoty, zarośla itp.
Róża kutnerowata rośnie do 3 m. Jest w okresie kwitnienia od czerwca do lipca. Gatunek jest hermafrodytą tzn. ma zarówno męskie i żeńskie narządy i jest zapylana przez pszczoły. Nadaje się do gleby piaszczystej, gliniastej. Kwaśne, obojętne i zasadowe gleby posiadają odpowiednie pH. Może rosnąć w półcieniu, preferuje wilgotne gleby.
Roślina jest krzewem rozłożystym, posiadającym gałęzie przybierające formę wygiętych łuków. Róża wyposażona jest w kolce, liście w kształcie owalnym zakończone ząbkami. Kwiaty tej rośliny najczęściej przybierają kolor jasnego różu. Owoc jest do średnicy 25 mm, ale jest tylko cienka warstwa ciała otaczająca wiele nasion.
Róża kutnerowata – zastosowanie
Części jadalne tej rośliny to owoce i nasiona. Owoce mogą być spożywane surowe lub gotowane. Są bogate w witaminę C, nasiona stanowią dobre źródło witaminy E, mogą być zmielone na proszek i zmieszane z mąką albo dodaje się do innych środków spożywczych, jako uzupełnienie.
Owoc tego rodzaju jest bardzo bogatym źródłem witamin i minerałów, w szczególności witamin A, C i E, flawonoidy i inne związki biologicznie czynne. Jest również dość dobrym źródłem niezbędnych nienasyconych kwasów tłuszczowych, co jest dość nietypowe dla owoców. Jest badana pod kątem zdolności do zmniejszania częstości występowania raka, a także, jako środek do powstrzymania lub odwrócenia wzrostu nowotworów.
Róża kutnerowata – właściwości lecznicze
Róża kutnerowata ze względu na duże bogactwo cennych składników odgrywa dużą rolę w prawidłowym funkcjonowaniu ludzkiego organizmu. Można wymienić liczne właściwości lecznicze, jakie witaminy zawarte w roślinie przynoszą dla człowieka. A mianowicie:
Witamina E jest silnym przeciwutleniaczem i skutecznie zwalcza wolne rodniki, przyczyniające się do rozwoju różnych patologii. Jest bardziej skuteczna w połączeniu z innymi przeciwutleniaczami. Tak, więc obecność witaminy C znacznie zwiększa działanie przeciwnowotworowe witaminy E.
Witamina E ma inne bardzo ważne funkcje:
- Jest w stanie zmniejszyć zagrożenie cukrzycą i chorobą Alzheimera
- Wzmocnić układ odpornościowy
- Wspomagać gojenie się ran i krzepnięcie krwi
- Wzmacniać ściany naczyń włosowatych
- Zapobiegać rozwojowi niedokrwistości
- Zapobiegać zakrzepicy.
Witamina E jest ważna dla regeneracji tkanek, zmniejsza prawdopodobieństwo wystąpienia blizn po kontuzji w leczeniu zaburzeń związanych ze zwłóknieniem i zespołem napięcia przedmiesiączkowego. Witamina E zawarta w róży kutnerowatej:
- Utrzymuje normalną aktywność mięśni
- Łagodzi skurcze nóg
- Wzmacnia wytrzymałość
- Może spowolnić proces starzenia
- Pobiega powstawaniu zmarszczek
- Zwiększa elastyczność skóry.
Ze względu na właściwości nawilżające witaminy E i jej zdolność do wnikania w skórę jest często stosowana w produkcji wyrobów kosmetycznych w okresie menopauzy u kobiet, ponieważ witamina E rekompensuje braku estrogenów.
Natomiast witamina A (inaczej retinol) zawarta w róży kutnerowatej wspiera odporność. Zdrowie skóry, zębów, kości, włosów. Stan płuc i dróg moczowych zależy w dużej mierze od witaminy A. Retinol jest bardzo użyteczny dla wzroku. Witamina A przyczynia się do prawidłowego rozwoju organizmu dziecka.
Użyteczne właściwości posiadane przez witaminę C.
Wpływa pozytywnie na:
- Stan uzębienia
- Normalizowanie tkanki dziąseł i kości
- Sprzyja gojeniu się ran i złamań
- Poprawia bliznowacenie skóry
- Zapobiega awitaminozie i szkorbutowi.
Witamina C, zmniejsza ryzyko skutków zakażenia chorobami układu oddechowego, pomaga również wzmocnić naczynia krwionośne, zwiększa poziom wchłaniania żelaza i jest również uważana za jeden z głównych przeciwutleniaczy wymaganych przez organizm ludzki.
Witamina C może pobudzać wzrost i pełnoprawne tworzenie komórek oraz poprawiać prawidłowe wchłanianie wapnia. Przede wszystkim witamina C jest niezbędna do prawidłowej syntezy kolagenu, który bierze udział w tworzeniu prawidłowych tkanek, a także w tworzeniu skóry, blizn, ścięgien, więzadeł i, oczywiście, naczyń krwionośnych głowy. Ponadto minimalizuje potencjalne niedobory witamin, zwiększa odporność organizmu na różne zakażenia i wielu rodzajów raka.
Kolejnym cennych składnikiem róży kutnerowatej są flawonoidy posiadające właściwości:
- Poprawiające wzrok
- Elastyczność naczyń krwionośnych
- Obniżające poziom cholesterolu
- Zmniejszające dyskomfort podczas zespołu napięcia przedmiesiączkowego
- Zmniejszania kruchości małych naczyń krwionośnych, zarówno u dorosłych, jak i u dzieci
- Spowalniające koagulację krwi.
Róża kutnerowata bogata we flawonoidy posiada właściwości moczopędne, które mogą być wykorzystane w leczeniu chorób układu krążenia, żylaków i chorób siatkówki.
Róża kutnerowata jest bogata w nienasycone kwasy tłuszczowe i zapobiega:
- Odkładaniu się cholesterolu
- Zmniejsza ryzyko chorób serca i naczyń
- Zmniejsza liczbę płytek krwi
- Rozszerza naczynia krwionośne
- Zapobiega zakrzepom i zawałom.
Nienasycone kwasy tłuszczowe biorą udział w tworzeniu substancji odpowiedzialnych za odporność organizmu. Składnik ten ma korzystny wpływ na skórę. Przywracają jej właściwości ochronne, pobudza wymianę międzykomórkową. Kwasy skutecznie radzą sobie z zablokowaniem gruczołów łojowych: pory są otwierane i oczyszczane.
Przy wystarczającym ich wykorzystaniu rany na powierzchni ciała szybciej goją się. Nienasycone kwasy tłuszczowe, zawarte w róży kutnerowatej poprawiają przewodnictwo impulsów nerwowych i przyczyniają się do wydajniejszej pracy komórek mózgowych. Przy udziale tego składnika wytwarzane są substancje biorące udział w wytwarzaniu serotoniny, znanej, jako hormon szczęścia, powodując dobre samopoczucie i chroniąc osobę przed depresją.
Róża kutnerowata – sposoby użycia
Owoc róży kutnerowatej był stosowany, jako lek na czerwonkę i biegunkę. Odwar z korzeni lub liści służy, jako lek na biegunkę i ból brzucha oraz jako lek ochronny po urodzeniu. Zmiażdżone liście służą do opatrywania ran.
Nalewka z róży kutnerowatej
- 1 kg owoców róży
- 50 dkg cukru
- 750 ml alkoholu – 40%
Oczyszczone i zmiażdżone owoce należy zasypać cukrem, zamknąć szklane naczynie na okres 14 dni. Po upływie tego czasu do naczynia trzeba dodać 750 ml alkoholu (40%), zamknąć naczynie i odstawić w chłodne miejsce na kolejne 14 dni. W tym czasie należy potrząsać naczyniem. Po upływie dwóch tygodni, otrzymaną nalewkę należy przecedzić i rozlać do przygotowanych butelek, które powinny być szczelnie zamknięte. Taką nalewkę można spożywać po upływie 2 miesięcy.
