Transfuzja krwi nazywana jest powszechnie przetaczaniem krwi. Transfuzja krwi jest zabiegiem wykonywanym jedynie w szczególnych wypadkach, o których decyduje lekarz prowadzący pacjenta. Zabieg ma na celu substytucję utraconych składników, a polega na przetaczaniu pewnej ilości krwi lub składników krwi. Co ciekawe, ze względów religijnych, przyjęcia transfuzji krwi pełnej wersji jak również jej czterech głównych składników odmawiają Świadkowie Jehowy.
ZGODNOŚĆ GRUP KRWI
Niezbędnym elementem transfuzji jest stosowanie krwi zgodnej grupowo. Pod uwagę bierze się zarówno czynnik AB0, jak i Rh. Grupa krwi 0 jest uniwersalna pod kątem bycia dawcą, ponieważ nie zawiera antygenów A i B. Z drugiej strony osoba z grupą krwi AB będzie uniwersalnym biorcą, z przyczyny braku przeciwciał anty-A i anty-B.
Poza zgodnością przed transfuzją konieczna jest również makroskopowa ocena krwi. Jeśli w trakcie testu zostaną stwierdzone objawy hemolizy, czyli rozpadu krwinek czerwonych, skrzepy, kłaczki, zmiany barwy lub zmętnienia osocza to krew nie może być wykorzystana.
TRANSFUZJA KRWI
Sposób przetaczania krwi zależy od tego, ile pacjent jej stracił lub jakich konkretnie składników krwi potrzebuje. W zabiegu do żyły obwodowej zakłada się cewnik, który stosowany jest przy pacjentach potrzebujących szybkiej, masywnej transfuzji lub przy kilkudniowym przetaczaniu krwi. Jednak najczęściej odbywa się poprzez wlew dożylny, który wygląda tak, że do żyły w ręce wprowadza się wenflon, który drenem medycznym połączony jest z workiem z przygotowaną wcześniej krwią do przetoczenia.
Bardzo rzadką metodą, lecz niekiedy używaną jest jednorazowy zastrzyk dożylny. Przebieg zabiegu przedstawia się tak, że po podłączeniu, po 15 minutach lekarz sprawdza parametry i szybkość wlewu, drożność oraz wkłucie. Przez cały czas osoba powinna być kontrolowana i obserwowana przez chociażby pielęgniarkę. Czas, w jakim odbywa się całe zamieszanie zależny jest od parametrów.
Krew pełną, tak zwaną KPR oraz Koncentrat krwinek czerwonych KKCz trwa maksymalnie cztery godziny. Natomiast płytki krwi przetacza się zaledwie przez dwadzieścia do trzydziestu minut, a osocze – trzydzieści minut do godziny.
TRANSFUZJA KRWI – POWIKŁANIA
Powikłania po przetoczeniu dzielą się ze względu na czas pojawienia, zatem wczesne i późne. Pierwsze występujące od czasu rozpoczęcia transfuzji do 24 godzin po jej zakończeniu, a drugie występują najczęściej między 3 a 21 dniem po transfuzji. Dzielą się one także na łagodne, średnie i ciężkie. W połączeniu przedstawia się to następująco:
Powikłania wczesne:
- o łagodnym przebiegu – to odczyny alergiczne oraz pokrzywka,
- o średnim przebiegu – są to zakażenie bakteryjne, powstałe w skutek zainfekowania przechowywanego preparatu krwi, bakterii od dawcy lub niesterylnego zestawu do przetoczeń, dalej to odczyn gorączkowy niehemolityczny, który występuje u około 2% biorców i może być spowodowany obecnością przeciwciał dla antygenów krwinek białych lub płytek krwi,
- o ciężkim przebiegu – tu lista jest długa, a rozpoczyna ją hiperkaliemia powstała poprzez wydostanie się potasu z krwinek czerwonych, hipokalcemia przy masywnych toczeniach, podczas których dochodzi do wiązania się środka konserwującego z wapniem z osocza, dalej przeciążenie krążenia powstałego przez zbyt dużą ilość przetoczonych preparatów krwiopochodnych, co objawia się zaburzeniem czynności serca, zaburzeniami oddychania, a także wzrostem ciśnienia tętniczego krwi. Kolejne to ostry odczyn hemolityczny, wstrząs septyczny lub anafilaktyczny, zakrzepy i zatory w naczyniach serca i płuc, a także ostra niewydolność oddechowa poprzetoczeniowa.
Do powikłań późnych zalicza się powikłania takie jak przeniesienie zakażenia kiłą, które powstaje poprzez nieprawidłowe przechowywanie preparatu, to jest w 4 stopniach Celsjusza przez krócej niż 96 godzin. Dalej zakażenie malarią, przeniesienie zakażenia wirusa HIV, plamica poprzetoczeniowa, zakażenie CMV, wirusowe zapalenie wątroby typu B i C, choroba Chagasa, opóźniony odczyn hemolityczny, kolejne wymienia się plamicę przetoczeniową małopłytkową, przeciążenie żelazem, a także GvHD, czyli tak zwany przeszczep przeciwko biorcy.
AUTOTRANSFUZJA
Nazywana jest transfuzją autologiczną i jest zabiegiem przetoczenia krwi, w którym potrzebujący jest biorcą i dawcą sam dla siebie. Korzystne jest to z powodu zminimalizowania powikłań, a mianowicie pozwala na uniknięcie ryzyka związanego z immunizacją antygenami krwinkowymi, a także przeniesieniem chorób wirusowych, bakteryjnych i pasożytniczych.
Głównym wskazaniem do autotransfuzji są planowe zabiegi naczyniowe, urologiczne, kardiochirurgiczne, ortopedyczne oraz ginekologiczne. Krew pobiera się z wyprzedzeniem, co trzy do siedmiu dni, a ostatnie może mieć miejsce maksymalnie do siedemdziesięciu dwóch godzin przed. Nie podaje się ograniczeń wiekowych, wagowych, jednak ważnym jest, by wziąć pod uwagę poziom hemoglobiny i hematokryt.
Przeciwwskazania opisuje się u osób, u których stwierdza się dodatnie wyniki badań w kierunku kiły oraz obecność markerów wirusów HBV, HCV, HIV i nie powinny być kwalifikowane.
