Granulocytopenia należy do kategorii chorób układu krążenia. Stan ten towarzyszy zmniejszeniu liczby granulocytów we krwi. Całkowita liczba białych krwinek jest również zwykle zmniejszona, ale w niektórych przypadkach pozostaje normalna. Granulocyty są jednym z rodzajów białych krwinek zwanych leukocytami. W rzeczywistości leukocyty są podzielone na ziarniste, tj. granulocyty i agranulocyty (nieuziarnione). Z kolei grupa granulocytów obejmuje neutrofile, bazofile i eozynofile.
To oddzielenie spowodowane jest reakcją ziarnistych komórek na przetwarzanie różnych substancji barwiących. Tak, więc, na eozynofilach działa kwasowy barwnik, tj. eozyna, na bazofilach – alkalicznych, tj. hematoksylina, na neutrofilach – oba rodzaje barwników, tj. w tym przypadku ostatnia grupa komórek wykazuje neutralne właściwości w odniesieniu do składników barwiących.
Granulocyty są niezbędną częścią ludzkiego układu immunologicznego, gdyż reagują na niebezpieczne antygeny, które wchodzą w organizm. Z wyraźnym brakiem granulocytów we krwi jest przede wszystkim zmniejszona odporność, ponieważ komórki, które działają, jako fagocyty ( zjadaczy obcych komórek), nie mają czasu, aby wykonywać swoją pracę i zniszczyć szkodliwe mikroorganizmy w odpowiednim czasie. W tym przypadku, ciało staje się podatne na wszelkie zarazki, dostępne w obfitości w powietrzu, a nawet w ludzkim ciele.
Granulocytopenia – przyczyny
W zależności od rodzaju granulocytów, których zawartość we krwi patologicznie spada, granulocytopenia dzieli się na takie odmiany:
- Neutropenia – z niedoborem neutrofilów
- Basepenia – z brakiem bazofili
- Eozynopenia – z niedoborem eozynofili.
Możliwe jest ustalenie rodzaju dolegliwości tylko po wykonaniu szczegółowego badania krwi.
Rozwój granulocytopenii może być spowodowany kilkoma czynnikami:
- Infekcjami bakteryjnymi, zwłaszcza zmianami w płucach, skórze i krtani
- Predyspozycjami genetycznymi
- Zespołem Richtera, który jest wrodzoną chorobą objawiającą się chorobami krwi, w tym granulocytopenią
- Chorobami szpiku kostnego, w tym niedokrwistość aplastyczna, białaczka, zwłóknienie szpiku itp.
- Zatrucie przez niektóre rośliny, na przykład, Mayapple. Ta niewielka roślina zawiera substancje stosowane w medycynie do usuwania brodawek i brodawczaków. Owoce są jadalne tylko w niewielkich ilościach. W przypadku nadużywania możliwe jest zatrucie, któremu towarzyszą zmiany w składzie krwi.
- Patologiczne zaburzenia w retikulocytach (niedojrzała forma czerwonych krwinek.). W rezultacie zaburzenia makrofagów zaczynają niszczyć granulocyty i inne komórki krwi
- Redukcja syntezy granulocytów w strukturach szpiku kostnego. Taki wpływ na proces tworzenia komórek zapewnia przyjmowanie leków i radioterapia.
- Hipersplenizm – nadmierne niszczenie komórek krwi w śledzionie
- Stosowanie niektórych leków, w szczególności leków przeciwarytmicznych, antybiotyków, antymetabolitów. W związku z tym długotrwałe stosowanie takich leków to niebezpieczne patologiczne zmiany w składzie komórek krwi
- Znaczny niedobór pewnych witamin, zwłaszcza B12 i kwasu foliowego
- Wpływ niektórych substancji stosowanych w chemioterapii na choroby onkologiczne
- Negatywny wpływ radioterapii.
Niekiedy przyczyna granulocytopenii jest trudna do ustalenia, szczególnie podczas wstępnego badania pacjenta, dlatego lekarz przepisuje niezbędne badania w tym celu.
Granulocytopenia – objawy
Ponieważ granulocytopenia jest stosunkowo rzadką chorobą, sam pacjent nie zdaje sobie sprawy z zachorowania. Ponadto, ze względu na obecność pewnych objawów, prawie niemożliwe jest podejrzenie właśnie tej choroby krwi. Obraz kliniczny w rozwoju granulocytopenii jest zwykle spowodowany objawami choroby podstawowej.
Ponieważ pojawienie się tej choroby we krwi gwałtownie zmniejsza ilość granulocytów, które pełnią rolę fagocytów ochraniających organizm przed infekcjami, wówczas każda choroba bakteryjna może wystąpić w najcięższej postaci. Nawet proste dolegliwości układu oddechowego w tym przypadku są dość bolesne, nie wspominając o grypie czy zapaleniu oskrzeli.
Pacjent z granulocytopenią również narażony jest na ryzyko tularemii (ostra bakteryjna choroba zakaźna), gruźlicy prosówkowej, duru brzusznego i innych niebezpiecznych chorób zakaźnych.
Najczęściej występujące objawy
- Podwyższona temperatura ciała
- Owrzodzenie w gardle i jamie ustnej
- Zmniejszenie granulocytów we krwi obwodowej
- Dolegliwości bólowe głowy
- Odczuwanie dreszczy i ogólnego rozbicia
- Powiększenie węzłów chłonnych
- Złe samopoczucie.
Granulocytopenia – diagnostyka
Aby zdiagnozować granulocytopenię, zwykle zaleca się wykonywanie badań krwi, w tym ogólnych i biochemicznych. Jeśli to konieczne, należy wykonać bardziej szczegółową analizę próbki krwi, a także badanie szpiku kostnego. Pacjent ma wysokie prawdopodobieństwo granulocytopenii, jeśli:
- We krwi liczba leukocytów jest znacznie zmniejszona
- Są tylko pojedyncze granulocyty w próbkach krwi.
Granulocytopenię rozpoznaje się przez staranne zliczanie komórek krwi i przetwarzanie wyników innych analiz.
Granulocytopenia – leczenie
Potwierdzając rozpoznanie granulocytopenii lekarz przepisuje takie środki terapeutyczne:
- Leki stymulujące tworzenie się granulocytów w tkankach szpiku kostnego
- Rezygnacja z leków, które mogłyby spowodować rozwój choroby
- Unikanie narażenia na promieniowanie, niektóre substancje toksyczne
- Rezygnacja ze spożywania wędzonych, marynowanych produktów, a także żywności z pleśnią
- Kontrola skutków zakażeń, które mogą się rozwinąć po zmniejszeniu liczby granulocytów we krwi lub spowodować podobny stan
- Przyjmowanie antybiotyków w celu wyeliminowania infekcji bakteryjnych, a także w celu zapobiegania
- Jeśli to konieczne, wprowadzenie leków przeciwgrzybiczych
- W ciężkich przypadkach zapewnienie choremu sterylnych warunków w specjalnym pomieszczeniu, które jest regularnie dezynfekowane ultrafioletem
- Kortykosteroidy lub immunoglobuliny, jeżeli to hormonalne zaburzenia autoimmunologiczne doprowadziło do granulocytopenii
- Przyjmowanie witamin w obecności oznak niedoboru tych substancji
- Leczenie pierwotnej choroby, która może powodować granulocytopenię, poprzez zastosowanie środków przeciwzapalnych lub w inny sposób.
