Choroba Buergera to inaczej zakrzepowo-zarostowe zapalenie tętnic. Choroba ta objawia się odcinkowym, wielomiejscowym zapaleniem obwodowych tętnic i żył. Dotyka ona najczęściej mężczyzn po 20 roku życia, ale przed ukończeniem 40 roku życia palących papierosy.
Jest ona związana głównie z tytoniem, więc nie tylko palenie, ale również żucie tytoniu czy terapia antynikotynowa w postaci plastrów może wpływać na rozwój tej choroby. Nie należy mylić choroby Buergera z miażdżycą naczyń obwodowych kończyn. Skutkiem tego schorzenia jest zwężenie światła tętnic i żył co powoduje słaby przepływ krwi. W konsekwencji komórki nie są prawidłowo dotlenione, jak również nie są dostarczane składniki odżywcze we właściwych ilościach.
Choroba Buergera – przyczyny
Przyczyn choroby Buergera szuka się w różnych czynnikach, przy czym nie ma jednego konkretnego objawu, który jednoznacznie sugerowałby to schorzenie. Natomiast medycyna wypracowała zbiór czynników, które znacznie podnoszą szansę na zachorowanie.
Dolegliwość ta ma podłoże genetyczne, wpływają na nią czynniki zapalne, autoimmunologiczne, jako główny powód choroby wymienia się palenie papierosów. Dodatkowo jest to choroba osób młodych, w przeważającej większości mężczyzn. Ponadto przyczyną choroby Buergera może być miażdżyca naczyń, zapalenie tkanki łącznej, stresowe życie.
Choroba Buergera – objawy
Podczas choroby Buergera światło tętnic zwęża się a w dalszych etapach zamyka. Dotyczy to zazwyczaj mniejszych tętnic kończyn dolnych. Objawy czasowo ustają lub nasilają się a ból związany jest niedokrwieniem poprzez zaburzenia w naczyniach.
Przy chorobie Buergera osoba chora odczuwa narastający i nawracający ból kończyn dolnych, który występuje podczas nawet lekkiego wysiłku a znika po odpoczynku. Charakterystyczna jest bladość oraz pojawianie się sinicy, tam gdzie krew nie krąży prawidłowo, jak również mrowienie kończyn dolnych, na które działają niskie temperatury.
W zaawansowanej fazie choroby występują rany na palcach stóp lub dłoni, które nie goją się lub zachodzą trudności w wygojeniu. Owrzodzenia tego typu pojawiają się w skutek zranień lub otarć. O poważnym stanie chorego mogą także świadczyć zaniki mięśniowe jak również zator powodujący całkowite zamknięcie drogi przepływu krwi do kończyn, co może zakończyć się amputacją.
Jak rozpoznać chorobę Buergera?
W przypadku wystąpienia wyżej wymienionych objawów należy niezwłocznie zgłosić się do lekarza, którego zadaniem jest przeprowadzenie wywiadu i zlecenie odpowiednich badań. Pod pojęciem „odpowiednie badania” należy umieścić badanie poziomu hemoglobiny tlenkowęglowej we krwi, jeżeli przeprowadzona diagnostyka wykaże wysokie stężenie danej hemoglobiny, oznacza to, że pacjent przez długi czas miał styczność z dymem tytoniowym.
Następnie należy wykonać test Allena, który pozwala na stwierdzenie, czy choroba dotyka tętnic kończyn górnych. Jest to badanie nieinwazyjne, które polega na uciśnięciu tętnicy łokciowej i promieniowej oraz uniesienie ręki jak najwyżej. Prawidłowe krążenie można potwierdzić, gdy po zwolnieniu uścisku dłoń pozostaje blada przez krócej niż czternaście sekund. W przypadku przekroczenia granicy czternastu sekund należy stwierdzić, że występuje niewłaściwe unaczynienie tętnic.
Innymi krokami w kierunku rozpoznania choroby Buergera jest arteriografia, dokonanie pomiaru ciśnienia krwi podczas USG, jak również badanie wycinka żyły. Podstawową czynnością jest wykazanie, że objawy nie są powodem innych chorób, np. cukrzycy, miażdżycy, zatorowości. Ostateczna diagnoza jest stawiana po wykonaniu angiografii. Badanie to pozwala dostrzec, w których miejscach krew ma zamkniętą drogę przepływu oraz występowanie krążenia obocznego.
Choroba Buergera – leczenie
Podstawową zasadą leczenia choroby Buergera jest konieczność rzucenia palenia. Terapia antynikotynowa jest niezbędna w celu zapobiegnięcia rozwojowi a także remisji choroby. Uniknięcie choroby Buergera jest możliwe a mianowicie nie należy chodzić w ciasnym oraz niewentylowanym obuwiu, nie wystawiać kończyn na działanie niskich temperatur, nie stosować nadmiernej aktywności fizycznej angażującej nogi.
W przypadku zachorowania należy wprowadzić terapię farmakologiczną. Choremu podaje się leki przeciwzakrzepowe, kwas acetylosalicylowy, pochodne heparyny jak i samą heparynę lub leki powodujące rozszerzenie światła naczyń krwionośnych. W ostrych fazach choroby Buergera leczenie sprowadza się do nakładania opatrunków nasączonych solą fizjologiczną na rany i owrzodzenia.
W bardzo ciężkich przypadkach zachodzi konieczność leczenia operacyjnego. Często niezbędne jest zastosowania sympatektomii. Jest to zabieg, który doprowadza do destrukcji nerwów układu parasympatycznego. Jego celem jest podniesienie ilości przepływu krwi przy jednoczesnym zmniejszeniu odczuwania bólu. W niektórych przypadkach konieczne są przeszczepy z własnych tkanek lub wszczepienie sztucznych protez naczyniowych.
Nie należy podejmować decyzji o amputacji zbyt wcześnie. Powinno się wykorzystać wszelkie inne środki pomocy a w przypadku konieczności dokonania amputacji należ oddzielać jak najbardziej dystalne części kończyn. Martwicę oddziela się najczęściej w sposób mechaniczny lub próbuje się otrzymać skutek oddzielenia, w sposób samoistny, poprzez stosowanie preparatów.
