Blok odnogi pęczka Hisa – serce pracuje dzięki temu, że posiada swój własny układ bodźcotwórczo-przewodzący, który rytmicznie powoduje wyładowania, a co za tym idzie skurcze i rozkurcze mięśnia sercowego. Pierwszym w układzie jest węzeł zatokowo-przedsionkowy, umieszczony w prawym przedsionku, który nadaje rytm biciu serca.
Następnie impuls od niego przejmuje węzeł przedsionkowo-komorowy, położony między przedsionkami i komorami serca, który przesyła impuls do pęczka Hisa, znajdujacego się nieco niżej w przegrodzie międzykomorowej. Pęczek Hisa dzieli sie na dwie odnogi: prawą i lewą, które kończąc się włoknami Purkiniego, przekazuja informację o skurczu do komórek mięśniowych komór serca.
Blok odnogi pęczka Hisa
Zdrowy układ bodźcotwórczo-przewodzący działa sprawnie i zapewnia pracę serca przez całe życie. Jednak jego uszkodzenia mogą prowadzić do bloków przewodzenia, zagrażających zdrowiu a nawet życiu człowieka.
Blok odnogi pęczka Hisa to zaburzenie przewodzenia poniżej rozwidlenia pęczka Hisa. Może mieć charakter zwolnienia lub zatrzymania przewodzenia impulsu z pęczka do mięśni komór. Dotyczyć może prawej lub lewej odnogi, jak również przedniej bądź tylnej wiązki lewej odnogi, a nawet prawej odnogi z towarzyszącym jej blokiem jednej z wiązek lewej odnogi.
Przyczyny bloku prawej odnogi pęczka Hisa:
- wrodzone wady serca
- choroba niedokrwienna serca
- idiopatyczne włóknienie
Przyczyny bloku lewej odnogi pęczka Hisa:
- choroba niedokrwienna serca
- kardiomiopatie, a szczególnie kardiomiopatia rozstrzeniowa
- zapalenie mięśnia sercowego
- choroby tkanki łącznej
- wady serca
- choroby przebiegające z nacieczeniem mięśnia sercowego
- idiopatyczne włóknienie i wapnienie
Blok odnogi pęczka Hisa może również być wynikiem stosowania leków antyarytmicznych, zwłaszcza tych klasy I i amiodaronu.
Blok odnogi pęczka Hisa bez zaawansowanego bloku przedsionkowo-komorowego zwykle nie daje żadnych objawów klinicznych. Jeśli chory ma dysfunkcję lewej komory i niewydolność serca, wtedy blok lewej odnogi nasila tę dysfunkcję, jak również nasila niedomykalność zastawki mitralnej, a tym samym niewydolność serca. Gdy występuje blok dwuwiązkowy lub trójwiązkowy istnieje ryzyko progresji do bloku przedsionkowo-komorowego. Należy wtedy zwracać szczególną uwagę na omdlenia oraz możliwość wystąpienia częstoskurczu komorowego.
Blok odnogi pęczka Hisa – rozpoznanie
Rozpoznanie bloku odnogi pęczka Hisa ustala się na podstawie zapisu EKG. Zapis EKG składa się z załamków P, Q, R, S i T.
Zapis EKG obejmuje kilka odprowadzeń, w zależności od miejsca przyłożenia elektrod do skóry. Wyróżniamy odprowadzenia kończynowe dwubiegunowe I, II, III, kończynowe jednobiegunowe aVL, aVF, aVP i przedsercowe V1, V2, V3, V4, V5, V6.
Pierwszym warunkiem jaki musi być spełniony by zdiagnozować bloku prawej odnogi pęczka Hisa jest wydłużenie czasu trwania zespołu QRS powyżek 120ms. Drugim warunkiem jest charakterystyczy kształt zespołu QRS w odprowadzeniach V1 i V2, gdzie można znaleźć dodatkowy załamek R. Zwykle występuje też odwrotny kierunek załamka T i odcinka ST w stosunku do głównego wychylenia zespołu QRS.
Diagnoza bloku lewej odnogi pęczka Hisa wygląda podobnie. Również musi być spełniony warunek wydłużenia czasu trwania zespołu QRS powyżej 120ms oraz odwrócenie załamka T i odcinka ST. Natomiast jeśli chodzi o wygląd samego zespołu QRS to zmiany występują jako monofazowe zespoły lub w odprowadzeniach V5 i V6 w postaci zawęźlonego lub rozdwojonego załamka R.
Blok odnogi pęczka Hisa – leczenie
Leczenie bloku odnogi peczka Hisa polega w pierwszej kolejności na leczeniu choroby podstawowej, ewentualnie odstawieniu lub zamianie leków antyarytmicznych powodujących dany blok. Pacjent może także zostać zakwalifikowany do wszczepienia układu stymulującego (rozrusznika). Żeby zostać skierowanym na tę operację, pacjent musi mieć epizody omdleń, oczywiście blok odnogi i dodatni wynik badania EPS.
EPS – electrophysiology studies, czyli badanie elektrofizjologiczne to wysoce specjalistyczne badanie, pozwalające na określenie dokładnie, z jakim rodzajem zaburzeń rytmu serca ma się do czynienia i jaka jest ich przyczyna. Badanie przeprowadza się w sedacji. Wprowadza się cewnik przez żyły do serca, najczęściej wykorzystuje się dostęp przez pachwinę. Wszystko to pod kontrolą obrazu rentgenowskiego. Po zacewnikowaniu, wprowadza się do serca elektrody, które następnie wysyłają impulsy elektryczne. Lekarz w kontrolowanych warunkach stara się wywołać zaburzenia rytmu, aby móc je później ocenić i wprowadzić odpowiednie leczenie.
Drugim wskazaniem do wszczepienia układu stymulującego jest naprzemienny blok odnogi niezależnie od objawów.
W przypadku bloku lewej odnogi pęczka Hisa wykonuje się również zabieg wszczepienia dwukomorowego stymulatora resynchronizującego pracę komór. Polega to na wprowadzeniu dwóch elektrod do stymulacji lewej i prawej komory oraz dodatkowej elektrody do prawego przedsionka, która będzie synchronizować pracę z komór z własnym rytmem serca chorego. Wskazaniem do tej operacji jest zachowany rytm zatokowy, czyli poprawne działanie węzła zatokowo-przedsionkowego, niska frakcja wyrzutowa lewej komory (ponieżej 35%), utrzymujące się objawy przewlekłej niewydolności serca i oczywiście blok lewej odnogi pęczka Hisa.
