Kardiowerter-defibrylator (w skrócie ICD) jest urządzeniem będącym niezbędnym elementem w profilaktyce nagłej śmierci sercowej. Szczególnie u chorych z grup najwyższego ryzyka stosowanie tego sprzętu zmniejsza ryzyko powaznych konsekwencji
CZYM JEST KARDIOWERTER-DEFIBRYLATOR?
Kardiowerter-defibrylator jest urządzeniem elektronicznym. Ma wielkość mniej więcej pudełka zapałek. Jego głównym zadaniem jest rozpoznawanie arytmii komorowej oraz wysyłanie impulsu elektrycznego (tzw. szok umiarowiający) regulującego pracę serca. W dzisiejszych czasach to urządzenie jest tak zaprogramowane, że w razie potrzeby może dokonać defibrylacji, kardiowersji albo stymulacji antyarytmicznej. Chroni również przed bradykardią dzięki spełnianiu funkcji stymulatora serca.
WSKAZANIA DO STOSOWANIA KARDIOWERTER-DEFIBRYLATORA
Do głównych wskazań do stosowania kardiowerter-defibrylatora należą:
- przebycie sytuacji nagłego zatrzymania krążenia;
- niewydolność serca z frakcją wyrzucania (tzw. LVEF) mniejsza bądź równa 40 %;
- przebycie epizodu groźnej arytmii komorowej (częstoskurcz komorowy niestabilny hemodynamicznie lub z omdleniem);
- pozawałowa (niedokrwienna) niewydolnością serca w II/III klasie (według klasyfikacji NYHA), jednocześnie z niską LVEF mniejszą lub równą 35 % (ważne kryterium – musi upłynąć minimum 40 dni po przebytym zawale serca);
- niewydolność serca w II/III klasie (według klasyfikacji NYHA), gdzie LVEF jest mniejsze albo równe 35 % a kardiomiopatia rozstrzeniowa (frakcja wyrzucania bez choroby niedokrwiennej serca) jest niska.
Dodatkowymi czynnikami, które powodują kwalifikację do wszczepienia urządzenia są:
- farmakoterapia dostosowana do rodzaju zaburzenia,
- dobry stan czynnościowy w perspektywie dłuższej niż rok.
Przed podjęciem decyzji o wszczepieniu kardiowerter-defibrylatora podejmuje lekarz – specjalista kardiologii. Konieczne jest wykonanie stosownych badań w celu wykluczenia ewentualnego ryzyka.
PRZEBIEG ZABIEGU WSZCZEPIANIA KARDIOWERTER-DEFIBRYLATORA
Zabieg wszczepienia kardiowerter-defibrylatora jest wykonywany w znieczuleniu ogólnym. Przebieg całej interwencji chirurgicznej jest kontrolowany za pomocą promieni RTG.
Zabieg rozpoczyna się od rozcięcia skóry na klatce piersiowej w celu zrobienia odpowiedniej kieszonki, w której zostanie umieszczone urządzenie. Połączenie z sercem odbywa się za pomocą systemu elektrod wprowadzanych przez żyłę podobojczykową.
Zabieg wymaga pozostawania w szpitalu. Kilka godzin po wybudzeniu z narkozy osoba z wszczepionym kardiowerter-defibrylatorem może już się poruszać i spożyć posiłek. Zdjęcie szwów następuje po 7 dniach.
Przed zakończeniem hospitalizacji dokonywane jest sprawdzenie poprawności działania urządzenie. Ten zabieg przeprowadzany jest również w znieczuleniu ogólnym.
Pacjent musi się stosować do zaleceń lekarskich, m.in. unikania silnych pól magnetycznych i elektrycznych oraz zakazu trzymania telefonu komórkowego w okolicach serca (zwłaszcza w kieszeni na klatce piersiowej).
KIEDY KONIECZNA JEST WYMIANA KARDIOWERTER-DEFIBRYLATORA?
Konieczność wymiany kardiowerter-defibrylatora zależy od żywotności baterii. Jeżeli następuje tzw. burza elektryczna (przynajmniej 3 lub więcej wyładowania w trakcie doby) dochodzi do bardzo szybkiego wyładowania baterii.
Urządzenie może się wyczerpać w ciągu kilku dni, jak również nawet kilkunastu godzin, jeżeli dojdzie do nagłej, nasilonej i zagrażającej życiu arytmii.
Konieczne jest zgłoszenie się odpowiednio wcześnie do lekarza w celu wymiany kardiowerter-defibrylatora we właściwym momencie.
KARDIOWERTER-DEFIBRYLATOR MOŻLIWE DZIAŁANIA NIEPOŻĄDANE
Z możliwych działań niepożądanych podczas używania kardiowerter-defibrylatora można wyróżnić:
- zakażenie w miejscu zainstalowania urządzenia,
- zakażenie okolicznych tkanek dookoła urządzenia,
- zapalenie wsierdzia (zakażenie wewnętrzne serca),
- w przypadku występowania tzw. burz elektrycznych (pojawianie się przynajmniej trzech wyładowań w ciągu doby) może to doprowadzić do znacznych zaburzeń o charakterze lękowo-depresyjnym (w rzadkich przypadkach objawy są podobne do zespołu stresu pourazowego).
Konieczne jest pozostawanie w stałym kontakcie z lekarzem prowadzącym oraz informowanie o wszelkich zauważonych nieprawidłowościach. Pozwala to na dłuższy czas prawidłowego funkcjonowania urządzenia. Wskazana jest również konsultacja z psychologiem w przypadku wystąpienia lęku spowodowanego częstymi wyładowaniami. Takie działania zmniejszają ryzyko wystąpienia powikłań.
KARDIOWERTER-DEFIBRYLATOR – CZYM SIĘ RÓŻNI OD ROZRUSZNIKA (STYMULATORA) SERCA
Wygląd oraz umiejscowienie obu urządzeń jest podobne – niewielkie pudełeczko połączone elektrodą z sercem usytuowane na klatce piersiowej.
Różnicuje je natomiast zastosowanie. Kardiowerter-defibrylator to rozwiązanie, które stosuje się w przypadku leczenia szybkich i nieprawidłowych rytmów serca (tzw. szybka arytmia), aby doprowadzić do ich natychmiastowego przerwania. Rozrusznik serca natomiast jest stosowany w przypadku, kiedy następuje zbyt wolna praca serca (nieprawidłowy rytm) i konieczne jest pobudzenie go.
