Kardiowersja to rodzaj metody, która polega na przywracaniu prawidłowego rytmu mięśnia sercowego (tak zwanego rytmu zatokowego). Jest ona stosowana w sytuacjach, w których występują nadkomorowe zaburzenia rytmu serca (zwane także inaczej „migotaniem” bądź też „trzepotaniem” przedsionków).
RODZAJE KARDIOWERSJI
W zależności od stosowanej metody przywracania prawidłowego rytmu serca można wyróżnić dwa rodzaje kardiowersji – farmakologiczną oraz elektryczną.
KARDIOWERSJA FARMAKOLOGICZNA
Kardiowersja farmakologiczna jest sposobem, w którym stosowane są tak zwane leki antyarytmiczne. Ten sposób kuracji ma za zadanie umiarowienie pracy serca. Dodatkowo przeciwdziałają kolejnym przypadkom wystąpienia migotania lub trzepotania przedsionków. Sposób terapii z zastosowaniem tego rodzaju kardiowersji jest ustalany przez lekarza kardiologa prowadzącego danego pacjenta. Wskazane jest stosowanie się ściśle do indywidualnych zaleceń. Częstotliwość konsultacji zależy od indywidualnych czynników związanych z danym pacjentem.
KARDIOWERSJA ELEKTRYCZNA
Kardiowersja elektryczna jest drugim ze sposobów. To metoda polegająca na podjęciu próby przywrócenia rytmu zatokowego poprzez elektryczną stymulację mięśnia sercowego.
Urządzeniem, które wspomaga ten proces jest kardiowerter-defibrylator. W metodzie tej używane są dwie elektrody. Konfiguracje ich stosowania mogą być następujące:
- elektroda mostkowa (przykładana jest do mostka pacjenta) oraz elektroda koniuszkowa (przykładana jest do ściany klatki piersiowej po lewej dolnej stronie pod lewym sutkiem);
- elektrody w ułożeniu przód – tył – są one mocowane poprzez przyklejane w dwóch okolicach: do mostka (pierwsza elektroda) oraz między łopatkami pacjenta (druga elektroda);
- tak zwana kardiowersja wykonywana „od wewnątrz” – do jej wykonania stosuje się elektrodę wprowadzaną do serca za pomocą cewnika naczyniowego; jest to najrzadsza metoda przeprowadzania kardiowersji.
PRZEBIEG KARDIOWERSJI ELEKTRYCZNEJ
Do zabiegu kardiowersji osoba jest odpowiednio przygotowywana. Przede wszystkim ważne jest, aby była na czczo. W przygotowaniu do zabiegu bierze udział zespół lekarski złożony ze specjalistów takich jak: kardiolog, anestezjolog oraz kardiochirurg.
Kardiowersja elektryczna jest zabiegiem wykonywanym w znieczuleniu. Po podaniu dożylnie leku, pacjent zapada w kilkuminutowy sen. Gdy farmaceutyk zacznie działać rozpoczyna się wyzwalanie impulsów elektrycznych. Wszystko przebiega pod kontrolą elektrokardiografii (EKG). Dobór siły impulsu zależy od rodzaju, jak również czasu trwania arytmii.
Determinowany jest także budową ciała pacjenta. Parametrów kardiowertera także są w tym przypadku ważne. Energia impulsu waha się więc od kilkunastu do kilkuset dżuli. Najnowocześniejsze kardiowertery dwufazowe są ustawione na moc maksymalną w granicach 200 dżuli (w modelach starszych było to 360 dżuli).
FUNKCJA KARDIOWERSJI
Rolą zabiegu kardiowersji jest stłumienie nieprawidłowej, chaotycznej aktywności elektrycznej, jaka zachodzi w przedsionkach serca. Można inaczej powiedzieć, że kardiowersja ma za zadanie „wyzerowanie” tej części układu odpowiadającej za przewodzenie bodźców. Dzięki temu jest zwiększona szansa, że kontrolę tę przejmie węzeł zatokowy, który stanowi fizjologiczne źródło rytmu serca.
Synchronizacja czasu, w którym zostaje wyzwolony impuls z zapisem elektrokardiografii (EKG) jest ustawiana w taki sposób, by ten moment wpływał jednocześnie wyłącznie na aktywność elektryczną w przedsionkach (nie obejmuje w tym przypadku komór) mięśnia sercowego.
DIAGNOSTYKA PRZED ZABIEGIEM KARDIOWERSJI
W celu właściwego przeprowadzenia zabiegu kardiowersji konieczne jest ustalenie kilku czynników:
- przede wszystkim istotny jest czas trwania oraz intensywność arytmii serca;
- równie istotne sprawdzenie ewentualnego występowania skrzeplin (która mogą być spowodowane nadkomorowymi zaburzeniami rytmu serca, co wiąże się z nieprawidłową kurczliwością
- przedsionków mięśnia sercowego); przywrócenie prawidłowego rytmu zatokowego mogłoby wówczas grozić przeniesieniu jej z biegiem krwi do okolicy, w której następuje zatamowanie prawidłowego przepływu krwi (najgroźniejsze konsekwencje w tym przypadku to udar mózgu czy też zator tętnicy płucnej).
W celu eliminacji wszelkich niepożądanych konsekwencji (a przynajmniej minimalizowania ich maksymalnie) konieczne jest stosowanie się do następujących zaleceń:
- wykonanie badania echokardiograficznego mięśnia sercowego (tak zwane ECHO serca);
- stosowanie doustnych leków przeciwkrzepliwych ustalonych z lekarzem prowadzącym (na przykład acenokumarol) na miesiąc przed planowanym zabiegiem;
- jeżeli jest to konieczne, podawana jest heparyna przed przystąpieniem do kardiowersji (kwestia indywidualnie ustalana przez lekarza prowadzącego).
Jeżeli arytmia może stanowić bezpośrednie zagrożenie życia pacjenta, zabieg kardiowersji jest wykonywany natychmiastowo po zakończeniu procesu diagnostycznego. Jest to tak zwany tryb ostry. W innym przypadku następuje ustalenie czasu przeprowadzenia kardiowersji.
