By-passy są pomostowaniem aortalno-wieńcowym, w skrócie CABG. Są one leczeniem metodą chirurgiczną chorób serca. Choroby te inaczej nazywane są chorobami układu krążenia, zatem dotyczą narządów i tkanek wchodzących w jego skład. Poprzez szybki rozwój cywilizacji zachorowalność zwiększyła się.
Główny Urząd Statystyczny podaje, iż w Polsce z przyczyn kardiologicznych umiera rocznie około 175 tysięcy osób, jest to aż czterdzieści sześć procent wszystkich zgonów. Głównym czynnikiem ryzyka jest płeć, ponieważ to kobiety są narażone bardziej niż mężczyźni, pomimo takiej samej budowy serca. Wpływ na różnicę mają hormony, w chwili gdy przestają działać estrogeny. Dlatego też nauki medyczne wypracowały wiele metod leczenia, czy też zapobiegania i jedną z nich są właśnie by-passy.
BY-PASSY – KLASYFIKACJA
Do chorób klasyfikujących się do użycia pomostowania aortalno-wieńcowego zalicza się głównie chorobę niedokrwienną serca, która jest następstwem przewlekłego stanu niewystarczającego zapotrzebowania na tlen i substancje odżywcze komórek mięśnia sercowego. W takiej sytuacji zwiększa się przepływ przez mięsień sercowy, czyli uruchomiona zostaje tak zwana rezerwa wieńcowa.
Takie działania doprowadzają do niedotlenienia organizmu. Choroba niedokrwienna serca ze wszystkimi jej podtypami jest najczęstszą przyczyną śmierci w większości państw Zachodnich. Czynnikami jej ryzyka są z punktu widzenia socjalnego – poziom wykształcenia, a co za tym idzie rodzaj zatrudnienia i dochód, stan cywilny, a także poziom wsparcia socjalnego.
W czynnikach behawioralnych wspomina się o paleniu wyrobów tytoniowych, spożywaniu alkoholu w nadmiernych ilościach, nieodpowiedniej diecie, znikomej aktywności fizycznej oraz zaburzeniach snu. Co ciekawe również wiek powyżej 45 lat u mężczyzn i 55 lat u kobiet. Z kolei somatycznie na chorobę wpływają nadciśnienie tętnicze, przedwczesna menopauza, choroby tętnic, otyłość brzuszna i cukrzyca.
BY-PASSY – OPERACJA
Operacja ma na celu dostarczenie brakującej krwi do serca, do miejsc gdzie tętnice zostały zatkane. Polega na ominięciu przeszkód w naczyniach wieńcowych i doprowadzeniu krwi, do położonych za zwężeniem, części naczyń za pomocą sztucznych połączeń. Tworzy się pomost między tętnicą główną, czyli aortą, a tętnicą wieńcową. Poprzez to krew omija zatkaną przez blaszkę miażdżycową część tętnicy wieńcowej i może swobodnie przepłynąć do serca, które staje się finalnie dostatecznie ukrwione.
Do by-passów wykorzystywane są naczynia pobierane z podudzia. Zatem są to fragmenty własnych żył. Statystycznie najczęściej wykonywanym zabiegiem jest ten z użyciem tętnicy wieńcowej, wszczepianej do gałęzi międzykomorowej przedniej lewej tętnicy wieńcowej. Alternatywą jest naczynie, które ma postać rurki z tworzywa sztucznego.
Przed zabiegiem pacjenta specjalnie się przygotowuje. Polega to na wykonaniu pełnej sanacji jamy ustnej oraz pobrania wymazów z jamy nosowo-gardłowej. Ma to na celu uniknięcie sepsy. Zalecanym jest także szczepienie przeciwko WZW typu B. Dodatkowo trzy dni przed zabiegiem odstawia się leki przeciwpłytkowe. Wykonuje się dość długą listę badań, a w niej badania krwi, EKG, próbę wysiłkową, ECHO serca, RTG klatki piersiowej, USG tętnic szyjnych i koronografie.
Po zabiegu niezbędne są ćwiczenia fizyczne oraz dieta, koniecznie niskotłuszczowa, potrzebna by zapobiec odkładaniu się blaszki miażdżycowej w tętnicach. Zaleca się także zaprzestanie używania wyrobów tytoniowych, alkoholu i innych używek. Lekarz także przepisuje leki obniżające poziom cholesterolu. Dalszy stan pacjenta pozostaje pod czujnym okiem kardiologa.
BY-PASSY – WSKAZANIA I PRZECIWWSKAZANIA
Wskazaniami do przeprowadzenia operacji są zwężenie światła pnia lewej tętnicy wieńcowej, klinicznie jawna choroba trzech naczyń wieńcowych, dalej klinicznie objawowa choroba dwóch naczyń wieńcowych, z ekwiwalentem zamknięcia głównego pnia, czyli zwężeniem LAD. Wykonuje się ją także u pacjentów z objawami choroby wieńcowej, lecz tymi bardzo nasilonymi. Oczywistym jest, że kwalifikować będą się, również pacjenci z zagrożeniem życia wskutek zwężenia tętnic.
Z drugiej strony przeciwwskazaniami wykonania pomostowania są zwężenie tętnicy wieńcowej na całym jej przebiegu, czyli w odcinku proksymalnym i dystalnymm, co uniemożliwia wszczepienie pomostu aortalno-wieńcowego, znacznie upośledzona wydolność mięśnia sercowego, przy frakcji wyrzutowej lewej komory poniżej 20-30%.
Wymienia się w powyższym katalogu również miażdżycę końcowych odcinków naczyń wieńcowych, upośledzenie wydolności mięśnia sercowego, przewlekłe choroby skracające życie, jak na przykład choroba nowotworowa, a także choroby, których przebieg może zostać pogorszony w skutek operacji. Nie są brani pod uwagę też pacjenci chorzy psychicznie albo z chorobą Alzheimera, ponieważ przez to dalsza współpraca po operacji nie przebiegnie pomyślnie.
Co ciekawe by-passy nie są wszczepiane na całe życie. Z czasem zamykają się i niezbędne jest wszczepienie nowych. W przypadku by-passów pobranych z ciała pacjenta, zanikają one już po roku od operacji.
