Estradiol to jeden z najważniejszych hormonów kobiety. Dlaczego? Odpowiada nie tylko za szereg funkcji organizmu takich jak piękny wygląd skóry, prawidłowe krążenie czy zwiększone libido, ale przede wszystkim za płodność. To nie oznacza, że mężczyzna estradiolu nie potrzebuje – w jego przypadku hormon ten również odpowiada za zdolności rozrodcze.
W przypadku zarówno jednej jak i drugiej płci estradiol reprezentuje sterydowe hormony płciowe. U kobiet wytwarzany jest w jajnikach, przy pomocy tkanki tłuszczowej, łożyska i mózgu. U mężczyzn natomiast produkcja estradiolu odbywa się w jądrach i korze nadnerczy, a całość kierowana jest z przysadki mózgowej. Estradiol jest jednym z trzech hormonów (obok estriolu i estronu), które tworzą estrogen.
ESTRADIOL – FUNKCJE
Estradiol reguluje prawidłowy rozwój układu rozrodczego, kontroluje rozwój płciowy. Odpowiada też za rozrost błony śluzowej macicy, zwiększa jej kurczliwość i poprawia ukrwienie części mięśniowej. Dzięki niemu pęcherzyki jajnika mogą swobodnie dojrzewać, aby później, w wyniku uwolnienia umożliwić zapłodnienie.
Estradiol działa również w gruczole mlekowym, umożliwiając rozrost komórek. Nieprawdą jest jednak, że estradiol oddziałuje tylko na układ rozrodczy. W rzeczywistości służy prawidłowej temperaturze ciała, dba o prawidłowe funkcjonowanie układu nerwowego i krwionośnego. Właściwa ilość estradiolu jest widoczna także na zewnątrz ciała – jego obecność zapewnia gładką cerę i wpływa na wygląd całej skóry.
NIEDOBÓR – PRZYCZYNY I OBJAWY
Niedobór estradiolu prowadzi przede wszystkim do zanikania miesiączkowania i przedwczesnej menopauzy. Przyczynia się do pojawiającego się trądziku na cerze i szybszego starzenia się skóry. Może być objawem niedoczynności przysadki mózgowej lub zespołu policystycznych jajników. Wśród najczęstszych przyczyn obserwuje się długotrwałe głodowanie i skrajne odchudzanie, intensywne podróżowanie i wysiłki fizyczne. Czasami przyczyną spadku estradiolu może być bardzo wysoki poziom stresu i przeżywanie traumy.
NADMIAR – PRZYCZYNY I OBJAWY
Nadmiar estradiolu we krwi prowadzi do wzrostu masy ciała, zbyt wczesnego miesiączkowania i zaburzeń na tle nerwowym takich jak np. napady depresji czy migreny. Wymioty, nudności i dolegliwości ze strony wątroby również mogą wystąpić przy podwyższonej ilości tego hormonu. Podwyższenie wyniku prowadzi czasami do chorób nowotworowych tj. rak jajnika lub nadnerczy. Poziom estradiolu wzrasta również w wyniku przyjmowania tabletek antykoncepcyjnych oraz przy istnieniu torbieli jajników. Wysoki estradiol towarzyszy czasami pacjentkom stosującym nieprawidłowe diety.
NORMY
Tak jak w każdych badaniach, normy estradiolu są zależne od wskaźników poszczególnych laboratoriów. Przy hormonach kobiecych o wynikach decyduje też moment cyklu miesiączkowego. Normy estradiolu są różne dla okresów, które określa się nazwami tj. faza folikularna, szczyt owulacyjny, faza lutealna, oraz menopauza. Szacuje się, że prawidłowe wyniki mieszczą się w granicach:
- przy fazie folikularnej 84-970 pg/ml
- w szczycie owulacyjnym 13-330 pg/ml
- w fazie lutealnej 73-200 pg/ml
- przy menopauzie 11,2-42 pg/ml
Czasami poziom estradiolu mierzony jest kilkakrotnie, w zależności od faz. Zwykle zaczyna się od pomiaru w 3 dniu cyklu owulacyjnego, pozwalającym oszacować tak zwaną rezerwę jajnikową. Następnym krokiem jest badanie kilka dni przed owulacją, co pomaga ocenić stan dojrzewających pęcherzyków. Trzeci pomiar następuje po owulacji i umożliwia ocenę czynności ciałka żółtego, czyli struktury, która odpowiada za produkcję progesteronu.
NIEDOBÓR I NADMIAR – SPOSOBY LECZENIA
W sytuacji niedoboru specjalista ginekolog wdroży leczenie hormonalnej terapii zastępczej polegające na doustnym lub skórnym przyjmowaniu estradiolu. Występuje niestety szereg chorób, które uniemożliwiają przyjmowanie tabletek (np. choroby wątroby, rak macicy, rak szyjki macicy, rak sutka), dlatego istnieje też możliwość dopochwowej dawki hormonalnej.
Długotrwałe stosowanie leczenia farmakologicznego zwiększa prawdopodobieństwo zachorowań na raka piersi, dlatego wymaga ono ścisłej współpracy z lekarzem, kontrolowania stanu zdrowia i wdrażania okresów przerwy. Podobnie w przypadku zbyt wysokiej ilości estradiolu, wdraża się leczenie hormonalne w postaci tabletek. Tabletki mają na celu obniżenie poziomu. Bardzo ważna jest też regulacja wyników przy pomocy diety – wskazane są potrawy niskotłuszczowe, z dużą ilością świeżych warzyw i owoców. Warto unikać soli, mięsa, przetworzonej żywności.
NIEPŁODNOŚĆ – CZY JEST SIĘ CZEGO BAĆ?
Estradiol odpowiada za płodność, dlatego wszelkie jego zaburzenia zwiększają szanse na problemy z zajściem w ciąże. U kobiet, które borykają się z tym takimi trudnościami, automatycznie wykonuje się badania na estradiol.
Może się jednak zdarzyć, że jest już za późno na skuteczne rozwiązanie sprawy. Obserwacja niepokojących objawów ze strony układu rozrodczego powinna skłonić do badań i wizyty u ginekologa nawet jeżeli posiadanie potomstwa jest dalekim planem na przyszłość.
