Lakowanie zębów jest to jeden z profilaktycznych zabiegów stomatologicznych, który wykonywany jest na zdrowych zębach (całkowicie pozbawionych próchnicy) w celu uszczelnienia ich przed dostawaniem się do wewnątrz resztek jedzenia. Do jego wykonania wykorzystuje się specjalną substancję (lak). Zabieg może być przeprowadzany zarówno na zębach mlecznych, jak i stałych.
Lakowanie zębów – obszary
Lakowanie jest przeprowadzane na powierzchniach zębów bocznych, które są szczególnie narażone na kontakt z pozostałościami pokarmu w jamie ustnych. Należą do nich:
- zęby trzonowe (strefy żujące i otwory ślepe) stałe i mleczne;
- stałe zęby przedtrzonowe;
- stałe siekacze (zagłębienia górne).
Lakowanie zębów – rodzaje
Można wyróżnić kilka rodzajów laku:
- typu BIS-GMA (żywice);
- cementy szklano-jonomerowe;
- laki typu flow (kompozytowe) – przyśpieszają mineralizację zębów dzięki uwalnianiu fluoru, są zaliczane do najbardziej wytrzymałych; występują w kilku kolorach:
- biały;
- przezroczysty;
- w kolorze zębowym (stosowany wzornik Vita – A1, A2, A3);
- barwny (żółty, różowy, niebieski, jasny zielony, pomarańczowy).
Zew względu na umiejscowienie laku oraz sposób przeprowadzania zabiegu można wyróżnić lakowanie:
- klasyczne – stosowany na całkowicie zdrowym zębie, po oczyszczeniu mechanicznym powierzchni do lakowania pokrywa się ją tzw. wytrawiaczem, a następnie nanosi lak i wiąże za pomocą światła lampy diodowej;
- poszerzone – stosowany na powierzchniach żujących zębów trzonowych i przedtrzonowych stałych, na których jest niewielka próchnica w obrębie szkliwa; polega na usunięciu wiertłem tkanki zmienionej próchnicą, następnie wytrawieniu zęba, pokryciu lakiem oraz wiązaniu światłem; używane są tu laki kompozytowe;
- kolorowe (szczelinowe) – stosowany w celu zapobiegania próchnicy bruzd i otworów ślepych w zębach trzonowych mlecznych na całkowicie zdrowych zębach; przebieg jest podobny jak w klasycznym lakowaniu, tylko przed położeniem laku stosuje się system wiążący typu bond a lak wybierany jest przez dziecko w ulubionym kolorze).
Przebieg zabiegu lakowania
Zabieg lakowania przeprowadzany jest w kilku etapach: badanie, oczyszczanie, wytrawianie, lakowanie oraz naświetlanie. Jest to zabieg całkowicie bezbolesny. Trwa zaledwie kilka minut a jego trwałość zależy od wybranego preparatu (najbardziej odporne są laki kompozytowe). Dzięki temu na jednej wizycie można poddać lakowaniu nawet kilka zębów. Konieczna jest późniejsza kontrola czy ząb jest nadal odpowiednio zabezpieczony. Zabieg wykonywany jest przez lekarza dentystę, higienistkę lub asystentkę stomatologiczną.
Badanie
W celu sprawdzenia struktury zęba, lekarz bada każdy nowo wyrżnięty ząb specjalnym narzędziem. Na tej podstawie podejmuje decyzję o rodzaju lakowania, jakie zostanie zastosowane.
Oczyszczanie
W przypadku zdrowego zęba powierzchnia zostaje oczyszczona za pomocą obrotowej szczoteczki. Następnie musi zostać dokładnie opłukana wodą oraz osuszona powietrzem ze specjalnej dmuchawki. Powierzchnia zęba ma być zupełnie sucha i zabezpieczona przed dostępem śliny.
W przypadku zęba lekko dotknięte próchnicą, konieczne jest najpierw usunięcie zaatakowanej powierzchni.
Wytrawianie
W zależności od rodzaju lakowania, podczas tego etapu na przygotowaną powierzchnię zęba zostaje nałożona niewielka ilość 37 % lub 40 % roztworu preparatu ułatwiającego umocowanie laku (tzw. wytrawiacz). Ta część zabiegu trwa kilkanaście sekund. Powierzchnia zęba musi zostać ponownie dokładnie wypłukania i osuszona.
W przypadku lakowania zębów zajętych próchnicą, stosuje się jeszcze system wiążący typu bond.
Lakowanie
Jest to właściwy etap całego procesu. W tym momencie na przygotowany ząb nakładana jest niewielka ilość laku. Za pomocą specjalnej strzykawki z zagięta, tępa końcówką preparat w formie półpłynnej jest umieszczany w odpowiednim miejscu na zębie a następnie delikatnie rozprowadzany.Dzięki temu trafia we wszystkie bruzdy i szczeliny zęba.
Naświetlanie
Następuje naświetlanie laku przy pomocy specjalnej lampy o wyglądzie małej suszarki do włosów. Utwardzony lak staje się skuteczną blokadą przed dostępem bakterii odpowiedzialnych za powstawanie próchnicy.
Kontrola
Etap ten polega na sprawdzeniu czy lak nie przeszkadza dziecku w prawidłowym zamknięciu ust. Jeżeli tak, nadmiar zostaje delikatnie usunięty specjalnym przyrządem. Kiedy wszystko jest w porządku, należy przepłukać usta. W czasie kolejnych wizyt stomatologicznych lekarz sprawdza czy nie nastąpiło rozszczelnienie laku.
Wskazania do lakowania zębów
Lakowanie zębów ma na celu zapobieganie próchnicy. Powinno być przeprowadzane jak najszybciej, najlepiej tuż po wyrżnięciu zębów, kiedy jeszcze nie są zaatakowane przez próchnicę. Nowe zęby są bowiem szczególnie narażone na tą chorobę. Ze względu na niski poziom próchnicy, każdy kontakt z resztkami jedzenia może mieć poważne konsekwencje. Warto więc zapobiegać, niż leczyć.
Zwykle w wieku 5 – 8 lat można rozpocząć zabiegi lakowania. Przy okazji może to być także rodzaj wizyty oswajającej dziecko z gabinetem stomatologicznym. Zabieg jest bowiem całkowicie bezbolesny. Poza tym w przypadku lakowania szczelinowego, dziecko może wybrać swój ulubiony kolor laku. Jest to także szybki zabieg, więc maluch nie zdąży się znudzić. Kolejne wizyty powinny odbywać się w miarę wyrzynania się nowych zębów. Ważne jest, aby rodzice pilnowali stanu uzębienia dzieci i regularnie (minimum raz w miesiącu) sprawdzali czy nie pojawiły się nowe zęby boczne trzonowe.
W przypadku zębów stałych także warto poddać je lakowaniu. Próchnica jest bowiem chorobą zaraźliwą i szybko rozprzestrzenia się w jamie ustnej. Dzięki uszczelnieniu zębów, jest szansa na uratowanie przed przechodzeniem bakterii do kolejnych obszarów.
Efekty lakowania zębów
Dzięki regularnym kontrolom stomatologicznym (co najmniej 2 razy w roku) oraz stosowaniu zabiegu lakowania, ryzyko pojawienia się próchnicy spada do około 10 %. Ponadto, dzięki wygładzeniu powierzchni zęba w czasie tego zabiegu, znacznie łatwiej jest później utrzymywać odpowiednią higienę jamy ustnej.
