Noradrenalina (inaczej: norepinefryna, z j. łac. Norepinephrinum) jest organicznym związkiem chemicznym (wzór sumaryczny C8H11NO3). Należy do grupy katecholamin. Jest jednym z neuroprzekaźników u zwierząt. To hormon pobudzający organizm do działania (wydzielany wraz z adrenaliną). Za jego produkcję odpowiadają nadnercza oraz miejsce sinawe w jądrze pnia mózgu.
CZYM JEST NORADRENALINA?
Jako neuroprzekaźnik noradrenalina jest odpowiedzialna za przekaz informacji pomiędzy komórkami nerwowymi (neuronami). Powoduję stymulację określonych obszarów ciała – w tym przypadku jest to połączenie mózg-ciało. W sytuacji bezpośredniego zagrożenia poziom tego hormonu gwałtownie wzrasta (np. w sytuacji silnego stresu, zaatakowania przez napastnika, przed podejmowaniem działań ryzykownych jak skok ze spadochronem czy na bungee). Dzięki temu organizm jest w stanie wykonać właściwe działanie, np. uciec lub wykonać zadanie.
JAKIE FUNKCJE W ORGANIZMIE PEŁNI NORADRENALINA?
Noradrenalina odpowiada przede wszystkim za następujące działania w mózgu:
- zwiększa pobudzenie i czujność,
- wspiera czuwanie,
- powoduje polepszenie zapamiętywania oraz przypominanie sobie,
- umożliwia koncentrację,
- jednocześnie zwiększa niepokój i lęk (nadmiar może doprowadzić do zaburzeń lękowych).
W pozostałych organach ciała noradrenalina powoduje natomiast takie reakcje jak:
- przyspieszenie rytmu serca,
- zwiększenie ciśnienia krwi,
- uwolnienie glukozy zmagazynowanej w komórkach,
- zwiększenie dopływu krwi do mięśni szkieletowych (dzięki temu możliwe jest wykonanie ruchu),
- redukcja dopływu krwi do układu pokarmowego,
- hamowanie opróżniania pęcherza moczowego,
- zmniejszanie aktywność motorycznej w przewodzie pokarmowym.
Dzięki wyrzutowi tego hormonu organizm może odpowiednio zareagować w sytuacji zagrożenia bądź stresu, dobierając właściwe działanie – ucieczkę lub atak.
NORADRENALINA MEDYCZNA
Poza tym, że jest wytwarzana przez organizm, noradrenalina może też być stosowane jako roztwór wstrzykiwany we wlewie dożylnym w określonych przypadkach. Dawka wynosi 0,004 – 0,008 g/l. Podawana jest w postaci rozcieńczonej w 5 % roztworze glukozy lub izotonicznym roztworze glukozy w soli fizjologicznej. Miejscem wkłucia jest tzw. wkłucie centralne, czyli wprowadzane cewnika do żyły głównej (najczęściej podobojczykowej, szyjnej wewnętrznej lub zewnętrznej, udowej, u dzieci – może być przez żyłę dołu łociowego).
Ilość noradrenaliny właściwa do danej sytuacji jest ustalana indywidualnie przez lekarza. W Polsce preparatem zawierającym wyłącznie roztwór noradrenaliny medycznej jest „Levonor”, przeznaczony do kroplówek. Natomiast w połączeniu z lidokainą występuje w postaci „Lignocainum 2% c. noradrenalino 0,00125% WZF” oraz „Xylonor 3% Noradrenaline”.
Jako lekarstwo noradrenalina jest podawana w następujących przypadkach:
- krytycznie niskie ciśnienie krwi;
- jaskrze (leki beta-adrenolityczne),
- migrenie (leki beta-adrenolityczne),
- zaburzeniach pracy układu krążenia (leki beta-adrenolityczne lub alfa-adrenolityczne),
- niektóre zaburzenia psychiczne (leki alfa-adrenolityczne),
- jako środki uspokajające (antagonizujące alfa-2),
- wzmacniające anestezję podczas operacji (antagonizujące alfa-2),
- leczeniu uzależnienia alkoholowego oraz od narkotyków (antagonizujące alfa-2),
- depresji sezonowej (jedynym skutecznym lekiem jest tu bupropion, bazujący na zwrotnym wychwycie hormonu),
- redukcja głodu nikotynowego,
- zmniejszanie objawów ADHD.
Należy jednak mieć na względzie, że nie ze wszystkimi środkami może być łączona. Wchodzi bowiem w interakcje w takie preparaty jak cyklopropan lub halotan (podawane w czasie znieczulenia, co może doprowadzić do poważnej arytmii serca lub innych zaburzeń rytmu), inhibitory monoaminooksydazy, jak również trójpierścieniowe leki przeciwdepresyne (mogą spowodować przewlekłe nadciśnienie tętnicze o ciężkim przebiegu).
PRZECIWWSKAZANIA DO PRZYJMOWANIA PREPARATÓW NORADRENALINY
Noradrenaliny nie powinno się podawać w przypadku wystąpienia jednego z poniższych zjawisk:
- hipotensja lub hipotonia (niedociśnienie) po przebytym zawale mięśnia sercowego,
- zakrzepica naczyń wieńcowych, krezkowych i obwodowych i inne choroby zakrzepowe,
- dławica Prinzmetala (rodzaj choroby wieńcowej),
- niedobór tlenu w tkankach (hipoksja),
- obniżenie poziomu dwutlenku węgla we krwi (hipokapnia),
- wspomniane leki (halotan, cyklopropan, które mają wpływ na zwiększenie wrażliwości serca i mogą zaburzać jego rytm),
- ciąża (zew względu na możliwe uszkodzenie płodu można ją podawać wyłącznie w skrajnych przypadkach).
SKUTKI UBOCZNE NADMIARU NORADRENALINY WE KRWI
W przypadku nadmiaru noradrenaliny we krwi, pojawiają się następujące działania niepożądane:
- ogólne pobudzenie – może wystąpić drażliwość, zaniepokojenie, bezsenność, drżenie itp.;
- ogólne osłabienie organizmu;
- nieswoiste bóle głowy lub zawroty;
- przewlekłe nadciśnienie tętnicze;
- rzadkoskurcz, to znaczy zbyt powolny rytm serca (barykardia);
- obwodowe niedokrwienie tkanek, do wystąpienia zgorzeli lub nawet obumarcia (martwicy) w miejscu, w którym została wstrzyknięta substancja;
- objawy ze strony układu pokarmowego (np. nudności i wymioty);
- światłowstręt;
- nadmierna potliwość;
- bladość powłok ciała.
W przypadku wystąpienia któregokolwiek z powyższych symptomów, lekarz ordynuje przerwanie wlewu i wdraża zastosowanie leczenia właściwego pojawiającym się objawom.
