Hormony w naszym organizmie pełną wiele istotnych funkcji. Wytwarzane przez gruczoły dokrewne, potrafią regulować nasz metabolizm, zmieniać poziom cukru we krwi, czy nawet wpływać na nasze zachowanie. Oddziałują na narządy wewnętrzne, zazwyczaj na kilka jednocześnie, i dbają o utrzymanie homeostazy całego organizmu.

Bardzo często działają w miejscach odległych od miejsca ich powstawania. Swoją pracą przypominają impulsy układu nerwowego, jednak działają dużo wolniej i przez dłuższy okres. Nauka zajmująca się badaniem hormonów to endokrynologia, a lekarz zajmujący się leczeniem chorób układu hormonalnego to endokrynolog. W organizmie człowieka wytwarzanych jest kilkadziesiąt różnych hormonów. Musimy pamiętać o ich ważnych rolach i zadbać o to, aby nasz układ dokrewny funkcjonował w należyty sposób.

Jak działają hormony?

Za koordynowanie działania układu hormonalnego odpowiedzialne jest podwzgórze. Jest to miejsce, gdzie impulsy nerwowe zamieniane są na informację hormonalną. Hormony działają poprzez aktywacje lub dezaktywacje specjalnych mechanizmów w tkankach. Jako przykład można podać produkowaną w trzustce insulinę. Wpływa ona na organizm w taki sposób, że aktywuje mechanizmy odpowiedzialne za pobieranie glukozy z krwi, co powoduje jej spadek. Antagonistycznie do insuliny działa glukagon.

Przyczynia się on do wzrostu stężenia glukozy. W ten sposób działa też grelina i leptyna. Grelina ma za zadanie wzmaganie poczucie głodu, a leptyna je obniża. Hormony oddziałują na określone tkanki za pomocą receptorów znajdujących się na zewnątrz lub wewnątrz komórki.

Podział hormonów

Różnią się od siebie pod wieloma względami. Wyróżniamy następujące podziały:

Ze względu na strukturę chemiczną:

• aminokwasowe
• polipeptydowe
• steroidowe

Ze względu na miejsce i zakres działania:

• działające miejscowo
• działające ogólnie
• hormony tkankowe

Miejsca wytwarzania hormonów

Z racji, iż posiadamy bardzo dużą liczbę hormonów, są one wytwarzane w wielu miejscach naszego ciała. Przykładowo, jądra mężczyzny odpowiadają za wydzielanie testosteronu, jest to hormon wpływający między innymi na ilość masy mięśniowej i libido. U Pań odpowiednikiem jąder są jajniki, które także wytwarzają hormony takie jak estrogeny. Inną fabryką tych związków chemicznych będą nadnercza, trudnią się one wytwarzaniem adrenaliny.

Inne miejsca wytwarzania hormonów to:

• tarczyca
• przysadka mózgowa
• trzustka
• przytarczyce
• szyszynka

Choroby układu hormonalnego

Jest ich wiele i stanowią poważne zagrożenie dla naszego zdrowia. Lekceważone mogą przynosić opłakane skutki. Niedobór lub nadmiar nawet jednego hormonu może stać się wielkim problemem. Do najpopularniejszych chorób należą między innymi choroby tarczycy. Bardzo często możemy się spotkać z nadczynnością lub niedoczynnością tego narządu. Wytwarza ona dwa hormony: tyroksynę i trójjodotyroninę. Gdy są one produkowane w zbyt małych ilościach, mówimy o niedoczynności.

Objawia się ona przede wszystkim zmęczeniem, przybieraniem na wadze, obrzękami. Odwrotnością jest nadczynność. Podczas tej choroby nasz metabolizm drastycznie wzrasta. Zwiększa się nasze uczucie głodu, odnotowujemy spadek masy ciała. Oba te stany są niebezpieczne dla naszego zdrowia. Aby im zapobiec, możemy wykonać kontrolne badania pakietu tarczycowego w pobliskim laboratorium. Wczesne rozpoznanie gwarantuje dobre leczenie.

Kolejną chorobą układu hormonalnego jest popularna cukrzyca. Powodowana głównie nadwagą i małą aktywnością fizyczną, zaliczana jest do chorób cywilizacyjnych. Cukrzyca zaburza produkcję insuliny lub całościowo zatrzymuje produkcję tego hormonu. Niebezpieczna dla życia choroba coraz częściej dotyka nawet młode osoby. Można jej zapobiegać poprzez zmianę stylu życia. Podobnie jest z zaburzeniami wydzielania testosteronu, które są zmorą wielu mężczyzn na całym świecie.

Przyczyny tego zjawiska są różne, otyłość, nieprawidłowa dieta, mało ruchu. Te wszystkie czynniki mogą mieć wpływ na ilość testosteronu we krwi. Czym się objawiają jego niedobory? Zmniejszona pewność siebie, gorsze samopoczucie, spadek libido, a nawet impotencja.

Jak widać, wszystkie z tych dolegliwości niosą za sobą szereg negatywnych skutków. Jeśli mamy jakieś zastrzeżenia co do funkcjonowania naszego organizmu, warto wykonać podstawowe badania krwi i wszystkie niepokojące objawy skonsultować ze specjalistą.

Inne popularne hormony, które warto znać

Nie trzeba rozróżniać wszystkich, ale o kilku podstawowych należy pamiętać:

• Adrenalina – Nazywana jest hormonem strachu, walki i ucieczki
• Kortyzol – Hormon stresu
• Tymulina – Hormon stymulujący produkcję limfocytów T, jednych z najważniejszych komórek w układzie immunologicznym
• Melatonina – Zegar biologiczny
• Prolaktyna – Reguluje wytwarzanie mleka przez piersi
• Somatotropina – Pobudza proces wzrostu

Układ hormonalny to jeden z najbardziej złożonych układów w całym naszym ciele. Wraz ze swoją złożonością, kryje wiele tajemnic i ciekawostek. Zwiększanie naszej wiedzy o nim, pozwoli nam lepiej o niego dbać i cieszyć się dobrą formą przez długie lata.