Ostre zapalenie tarczycy to rzadka zapalna choroba tarczycy, której towarzyszy gorączka. Występuje rozproszona i ogniskowa postać choroby. Forma rozproszona obejmuje wszystkie tkanki tarczycy, i ogniskowa tylko częściowe. Ponadto choroba ta jest podzielona w zależności od rodzaju stanu zapalnego na nieropne i ropne formy. W każdym razie przyczyną ostrego zapalenia tarczycy jest najczęściej infekcja.
Ostre zapalenie tarczycy – przyczyny
Najbardziej szkodliwym czynnikiem powodującym ostre zapalenie tarczycy są mikroorganizmy. Zakażenie przenika do tkanki gruczołu: przez krew, limfę, kontakt bezpośredni. Poprzez płyny biologiczne (krew i limfa) do organizmu dostają się bakterie i pierwotniaki z innych ognisk infekcji. Przyczyną ostrego zapalenia tarczycy może być przewlekła i ostra choroba.
Na przykład przyczyną zakażenia tarczycy jest:
- Zapalenie zatok przynosowych
- Zapalenie migdałków
- Zapalenie płuc
- Sepsa.
Kontakt bezpośredni jest najrzadszą przyczyną zachorowania. W jego przypadku drobnoustroje dostają się do tarczycy przez ranę. Istnieje prawdopodobieństwo tego powikłania po interwencjach medycznych, np.: biopsja cienkoigłowa może wywołać rozwój tej choroby, jeśli wszystkie środki antyseptyczne nie zostaną zastosowane.
Ropnie tkanek powodują:
- Bakterie takie jak: gronkowiec złocisty, paciorkowiec, pałeczka okrężnicy, pałeczka zapalenia płuc itp.
- Gnilne beztlenowe bakterie (Clostridium)
- Inne mikroorganizmy (candida, promieniowce, salmonella).
Ostre zapalenie tarczycy może być zarówno zakaźne, jak i aseptyczne. Uważa się, że ostre zapalenie tarczycy bez infekcji jest dziesięć razy mniej prawdopodobne niż zakaźne. Przypuszczalnie w niektórych przypadkach aseptyczna forma choroby jest błędnie ustalona. Taka sytuacja jest możliwa, jeśli wyniki badań mikrobiologicznych zakłócają rozkład bakterii.
Przyczyną niezakaźnego ostrego zapalenia tarczycy może być:
- Narażenie na promieniowanie jonizujące
- Uraz szyi
- Wylew krwi do guza tarczycy
- Zatrucie toksyczne.
Obciążenie tarczycy promieniowaniem jest szczególnie wysokie podczas procedur diagnostycznych i leczenia radioizotopowego. Nawet odpowiednia dawka leku farmakologicznego może powodować ostre zapalenie tarczycy.
Urazy na przedniej powierzchni szyi mogą powstać w pracy, w domu, podczas wypadku. Ostre zapalenie tarczycy z powodu urazu może być zarówno zakaźne jak i aseptyczne. Przypadki choroby spowodowane zatruciem substancjami toksycznymi są niezwykle rzadkie. Niemniej jednak, odnotowano przypadki po narażeniu na wysokie dawki ołowiu, tlenku węgla.
Ogólne osłabienie odporności jest dobrym tłem do wystąpienia ostrego zapalenia tarczycy.
Takie zmniejszenie obrony organizmu obserwuje się, gdy następuje:
- Niedobór witamin
- Przechłodzenie organizmu
- Stres psychiczny
- Nadmierna aktywność fizyczna
- Zespół przewlekłego bólu itp.
Podczas ostrego zapalenia tarczycy wszystkie fazy zapalenia rozwijają się konsekwentnie w tkance tarczycy.
Etapy uszkodzenia tkanki w tej chorobie:
- Zmiany
- Wysięk
- Proliferacja (namnażanie komórek).
Zapalenie niszczy komórki tarczycy. We krwi pozostaje pewna ilość hormonów tarczycy, więc we wczesnym stadium możliwe jest wystąpienie tyreotoksykozy (nadmierne stężenie hormonów tarczycy). Najczęściej nie ma znaczącej nieprawidłowości funkcji gruczołu.
Ostre zapalenie tarczycy – objawy
Objawy ostrego zapalenia tarczycy są związane z ogólnym zatruciem, uszkodzeniem tkanki gruczołów, zmianami na tle hormonalnym.
Najczęściej występujące objawy to:
- Silny ból w przedniej części szyi
- Dreszcze
- Wzrost temperatury ciała do 39-40 stopni
- Wzrost i bolesność węzłów chłonnych na szyi
- Ból głowy
- Poważne osłabienie
- Zwiększona częstość akcji serca (ponad 90-100 uderzeń na minutę).
Podczas badania szyi lekarz ujawnia ostrą bolesność tarczycy. Jej objętość może być nieznacznie zwiększona. W ogniskowych postaciach ból i obrzęk są diagnozowane tylko w jednym płacie tarczycy. Gęstość tkanki jest wyższa na początku choroby. Jeśli dojdzie do dalszego ropnego zapalenia wówczas zostanie ono wykryte przez badanie dotykowe. Skóra powyżej obszaru zapalenia staje się czerwona i gorętsza niż otaczających obszarów.
Ostre zapalenie tarczycy – diagnostyka
Aby potwierdzić diagnozę, wykonywane są badania krwi, badanie struktury tarczycy i profil hormonalny.
Endokrynolog zaleca:
- Ogólne badanie krwi
- Analiza krwi na tyreotropinie (TSH), tyroksyna (T4);
- USG tarczycy
- Biopsja gruczołu tarczycy.
Analiza ujawnia dużą liczbę neutrofili, przesunięcie wzoru leukocytów w lewo, przyspieszenie OB (wskaźnik opadania erytrocytów). TTG i T4 najczęściej odpowiadają normie. Ultradźwięki mogą ustalić ropień (ograniczony obszar ropnego rozpadu tkanki), wzrost węzłów chłonnych i całkowitą objętość tkanki tarczycy. Wyniki biopsji pozwalają ocenić obecność zapalenia, jego stadium i przyczyny.
Ostre zapalenie tarczycy – leczenie
Ostre zapalenie tarczycy leczy się za pomocą:
- Antybiotyków
- Leków przeciwhistaminowych
- Roztworów soli.
Środki przeciwbakteryjne są wybierane na podstawie oceny wrażliwości mikroorganizmów na nie. Początkowo leki są przepisywane na szeroki zakres działań. Leki przeciwhistaminowe są potrzebne, aby zmniejszyć obrzęk i ból oraz w celu złagodzenia zatrucia.
Operacja ostrego zapalenia tarczycy jest zalecana w przypadku ropnia. Musi być on otwarty, przemyty środkami przeciwbakteryjnymi, odsączony. Leczenie choroby trwa około 2 miesięcy. Ponadto zdolność do pracy zostaje w pełni przywrócona. W rzadkich przypadkach powstaje tymczasowa lub trwała niewydolność hormonalna (niedoczynność tarczycy).
