Serotonina nazywana hormonem szczęścia jest jednym z najistotniejszych neuroprzekaźników w naszym mózgu. Jest odpowiedzialna za przekazywanie informacji pomiędzy komórkami mózgowymi. Nie potrafimy jej samodzielnie wyprodukować. Ponieważ serotonina jest niezbędna do prawidłowego funkcjonowania mózgu, musimy ją dostarczyć z zewnątrz. Powstaje ona z rozpadu tryptofanu, zatem musimy dostarczyć naszemu organizmowi odpowiednich ilości tego właśnie aminokwasu.
Serotonina – rola w organizmie człowieka
Serotonina wpływa na bardzo wiele funkcji naszego organizmu. Są to między innymi:
- regulacja ciśnienia krwi,
- wpływ na samopoczucie,
- poziom libido,
- proces zasypiania,
- apetyt,
- kurczenie mięśni gładkich oraz naczyń krwionośnych,
- hamowanie rozwoju wrzodów żołądka i dwunastnicy,
- krzepnięcie krwi,
- odczuwanie bólu – im niższy poziom serotoniny, tym bardziej odczuwamy ból,
- odczuwanie przyjemności z jedzenia,
- wpływ na dojrzewanie i menstruację.
Skutki niedoboru serotoniny
Niedobór serotoniny jest groźny i może skutkować poważnymi zaburzeniami w funkcjonowaniu całego organizmu. Zwłaszcza psychiki człowieka i innych aspektów związanych z działaniem mózgu. Głównymi objawami niedoboru serotoniny mogą być:
- depresja,
- problemy ze snem,
- obniżenie nastroju
- smutek,
- zaburzenia łaknienia – objadanie się lub niechęć do jedzenia,
- napady agresji,
- apatia,
- problemy z pamięcią,
- problemy z koncentracją.
Prawdopodobnie niedobór serotoniny może być jedną z przyczyn zespołu nagłej śmierci łóżeczkowej u niemowląt.
Nadmiar serotoniny
Nadmierne wytwarzanie serotoniny obserwowane jest głównie u osób zakochanych, u osób, które przedawkowały leki przeciwdepresyjne oraz po zażyciu narkotyków.
Głównymi objawami podwyższonego poziomu serotoniny są napadowe zaczerwienienie skóry oraz biegunka. Poważniejsze skutki nadmiaru serotoniny nazywane są zespołem serotoninowym. Objawami tego zespołu są:
- zwiększona temperatura ciała,
- bóle głowy,
- zaburzenia snu lub bezsenność,
- halucynacje,
- sztywnienie mięśni,
- przyspieszony tok myślenia („gonitwa myśli”),
- nadciśnienie tętnicze,
- nadmierna potliwość,
- tachykardia,
- drgawki,
- biegunka,
- wymioty,
- niepokój,
- krótkotrwałe zaburzenia koncentracji,
- poszerzenie źrenic,
- zaczerwieniona skóra.
Zbyt niski poziom serotoniny – leczenie farmakologiczne
Spadek poziomu serotoniny w organizmie najczęściej wiąże się z zaburzeniami depresyjnymi.
Najpowszechniejszą metodą leczenia depresji jest leczenie farmakologiczne za pomocą tzw. antydepresantów. Stosuje się leki należące do grupy SSRI (selektywne inhibitory zwrotnego wychwytu serotoniny) oraz inhibitorów MAO (monoaminooksydazy)
Preparaty te może przepisać jedynie psychiatra. Należy je brać ściśle z zaleceniami i pod kontrolą lekarza prowadzącego. Leki podnoszące poziom serotoniny charakteryzują się dużą ilością skutków ubocznych w pierwszym etapie leczenia (tj. pierwsze kilka tygodni) – mogą wystąpić bóle i zawroty głowy, wahania nastroju, senność lub nadmierne pobudzenie. Należy pamiętać, że są to objawy tymczasowe i z reguły ustępują po miesiącu stosowania leku. Może się jednak zdarzyć (zwłaszcza jeśli lekarz przepisze kilka leków), że dojdzie do zespołu serotoninowego. Należy o wszystkich niepokojących objawach mówić lekarzowi, który odpowiednio zareaguje.
Naturalne sposoby na podniesienie poziomu serotoniny
Ponieważ serotonina powstaje w wyniku rozpadu tryptofanu, jej ilość jest ściśle związana z ilością tego aminokwasu w pożywieniu oraz stylem życia.
Możemy podnieść poziom serotoniny, dbając o odpowiedni odpoczynek oraz wysiłek fizyczny (podczas ćwiczeń uwalnia się duża ilość serotoniny, zatem warto zapewnić sobie przynajmniej umiarkowaną ilość ruchu każdego dnia – może to być szybki spacer, jazda na rowerze, pływanie czy jogging). Najlepiej aktywność fizyczną uprawiać na dworze, aby zapewnić sobie dostęp do świeżego powietrza oraz słońca.
Warto też spędzać romantyczne wieczory we dwoje. Udowodniono, że pocałunki i seks potrafią podnieść poziom serotoniny nawet o 200%.
Pomimo kaloryczność dobrze od czasu do czasu zjeść kawałek ciemnej czekolady oraz banany. Zawierają tryptofan konieczny do produkcji serotoniny.
Dieta powinna zawierać produkty bogate w witaminy z grupy B (zwłaszcza witaminę B6), które regulują poziom serotoniny, przekraczając barierę krew-mózg. Warto jeść takie produkty jak: kasze, brązowy ryż, orzechy, brokuły, pieczywo razowe, a także wspomniana czekolada i banany, jak również jaja, ryby i awokado.
Depresja – choroba cywilizacyjna
Dawniej ludzie częściej pracowali na świeżym powietrzu, więcej się ruszali, całe ich dnie wypełnione były czynnościami wymagającymi ruchu. Odżywiali się w sposób mniej przetworzony. Przyczyniło się to do znacznie wyższego poziomu serotoniny w ich mózgach. Nic dziwnego, że kiedyś depresja była dużo rzadszą chorobą niż obecnie.
Starsi ludzie nie mogą zrozumieć plagi depresji, jaka teraz występuje, ponieważ były to wtedy pojedyncze, rzadkie przypadki. Niestety współczesny tryb życia i odżywiania spowodował, że depresja jest coraz częściej diagnozowana. Porażający jest fakt, że diagnozuje się coraz młodsze osoby. Można zapobiegać tej chorobie, dbając o właściwy poziom ruchu i odpowiednią dietę naszą i naszych najbliższych.
