Fluoryzacja jest to zabieg stomatologiczny, który ma na celu zapobieganie powstawania próchnicy, a także profilaktykę nadwrażliwości zębów. Zazwyczaj przeprowadzana jest na dwa sposoby: wewnętrznie (poprzez suplementację preparatami zawierającymi fluor) oraz zewnętrznie (podanie bezpośrednio na zęby). Ze względu na wysoką reaktywność fluoru, niezbędna jest ostrożność podczas aplikowania go bezpośrednio na zęby. Zabieg ten jest zalecany i przeprowadzany przez lekarza stomatologa.
Zalety stosowania fluoryzacji
Fluor jest pierwiastkiem chemicznym niezbędnym do utrzymania prawidłowego stanu zębów. Wpływa on na wzmocnienie szkliwa, co pozwala na uodpornienie ich na działanie szkodliwych bakterii oraz czynników mechanicznych, czy chemicznych. Obecność fluoru pozwala na prawidłowe zagospodarowanie wapnia, który słabiej rozpuszcza się w kwasach produkowanych przez bakterie, zasiedlające jamę ustną i może zostać wbudowany w szkliwo.
To sprawia, że zęby stają się bardziej odporne na działanie czynników zewnętrznych. Fluoryzacja wpływa również na remineralizację szkliwa, czyli na odtwarzanie się struktury zęba w miejscach drobnych ubytków. Fluor może hamować namnażanie się bakterii w jamie ustnej. Zabieg ten, jest szczególnie istotny dla dzieci do 14. roku życia, gdyż wtedy następuje najintensywniejszy etap rozwoju zębów.
Wskazania do zastosowania fluoryzacji
Fluor znajduje się w niektórych produktach spożywczych, jak np. chleb żytni, sery twarde, ryby, orzechy, nasiona roślin strączkowych, płatki kukurydziane, a także woda pitna, czy środki higieny jamy ustnej. Jednakże, taka ilość tego mikroelementu czasami nie jest wystarczająca, by zachować pełne zdrowie jamy ustnej. Fluoryzacja jest zabiegiem profilaktycznym,więc może być stosowana u każdego. Jednak, istnieje kilka wyjątkowych przypadków, gdzie wykonanie fluoryzacji jest bardzo potrzebne.
Szczególne wskazania do stosowania zabiegu fluoryzacji to:
- zapobieganie próchnicy zębów,
- leczenie nadwrażliwości zębów,
- remineralizacja szkliwa,
- zapobieganie próchnicy wtórnej.
Wyjątkowo konieczne jest wykonanie fluoryzacji po wcześniejszym zastosowaniu zabiegów, takich jak piaskowanie i skaling, służących do usuwania kamienia nazębnego. W tym wypadku,warstwa fluoru zadziała ochronnie na oczyszczoną powierzchnię zębów.
Fluoryzacja w szkole
W niektórych szkołach dzieci mają możliwość wzięcia udziału w programie fluoryzacji zębów. Zazwyczaj programy takie obejmują uczniów szkół podstawowych, w miejscowościach gdzie ilość fluoru w wodzie pitnej nie przekracza 1 mg/l. Dzieci przechodzą grupową fluoryzację najczęściej 6 razy do roku specjalnymi preparatami metodą szczoteczkową, polegającą na naniesieniu na szczoteczce pierwiastka i pozostawieniu go, by ten mógł zacząć się wchłaniać do szkliwa. Udział w tym zabiegu jest dobrowolny i następuje tylko po uprzedniej zgodzie rodziców.
Metody fluoryzacji
Zabieg fluoryzacji może być przeprowadzony w sposób kontaktowy, inaczej zwany egzogennym, a także wewnętrzny, czyli endogenny. Zabieg fluoryzacji kontaktowej jest wykonywany tylko w gabinetach stomatologicznych. Odbywa się on, zazwyczaj poprzez podanie preparatu z fluorem, w formie pianki, żelu, czy lakieru, które stopniowo uwalniają pierwiastek. Najpopularniejszą spośród tych metod jest lakierowanie zębów. Według ekspertów pozwala ona na obniżenie ryzyka pojawienia się próchnicy nawet o 40%.
Nie ma przeciwwskazań do stosowanie tej metody nawet na zębach mlecznych. W przypadku małych dzieci lekarz stomatolog wybiera specjalny żółty kolor, który jest bezpieczny, nawet w przypadku połknięcia. Jednakże, zwykle metoda ta jest preferowana u osób dorosłych, ze względu na konieczność utrzymania odpowiedniej suchości w jamie ustnej. Ten sposób fluoryzacji zalecany jest raz na trzy miesiące dla dzieci dzieci, a raz na pół roku w przypadku dorosłych.
Coraz częściej można spotkać się również z używaniem specjalnych pianek do fluoryzacji. Są podawane na jednorazowych łyżkach, które są zagryzane przez pacjenta. Preparaty te mają przyjemny smak. Innymi metodami fluoryzacji egzogennej są jonoforeza fluorkowa, polegająca na wprowadzaniu fluoru za pomocą prądu stałego o bardzo słabym natężeniu, czy nakładanie fluoru za pomocą szczoteczki do zębów. Po wykonaniu zabiegu bezwzględnie zabrania się spożywania pokarmów przez około 2 godziny. Fluoryzacja endogenna polega na podaniu suplementów zawierających fluor w odpowiedniej dawce. Preparaty te zazwyczaj mają postać kropli, syropów oraz tabletek. Jony fluoru z tych suplementów trafiają do zębów przez krew.
Przeciwwskazania do stosowania fluoryzacji
Fluor w nadmiernych ilościach może być niebezpieczny dla zdrowia. Spożycie naraz 2-3 g fluoru prowadzi do śmierci. Przyjmowanie zbyt dużych dawek wiąże się z takimi objawami, jak bóle brzucha, nudności, czy ból głowy. Udowodniono, że nadmierne ilości fluoru mogą negatywnie wpływać na szkliwo zębów, a nawet przyczyniać się do jego niszczenia. Bardzo ważne jest więc, aby korzystać z fluoryzacji tylko w gabinetach stomatologicznych, nigdy nie wykonywać jej samodzielnie. Najlepiej w domu ograniczyć się do stosowania tylko środków do higieny jamy ustnej, zawierających minimalne ilości fluoru.
