Próchnica butelkowa jest to jednostka chorobowa atakująca zęby mleczne. Dotyczy ona zatem głownie niemowląt oraz dzieci do piątego roku życia. W pierwszej fazie ujawnia się w postaci białych plamek, po czym przeobraża się brązowe lub czarne odbarwienia. Zmiany te pojawiają się na przednich zębach, w okolicy dziąseł.
Czasami także zlokalizowane są od wewnętrznej strony, co powoduje trudność w zauważeniu pojawiającego się problemu. Brak podjętych działań zmierzających do likwidacji problemu, powoduje rozprzestrzenianie się próchnicy na kolejne zęby, a także groźne konsekwencje dla zdrowia dziecka. Jednym z takich konsekwencji jest niebezpieczeństwo zaatakowania przez próchnicę stałych zębów lub utraty podpory dla zębów następnych, w wyniku przedwczesnej utraty zębów mlecznych. W ten sposób mogą powstać wady zgryzu.
Próchnica butelkowa – przyczyny
Do powstania jednostki chorobowej dochodzi na skutek kontaktu zębów dziecka z butelką. Jednakże to nie jedyna przyczyna schorzenia, gdyż próchnica butelkowa możne pojawić się u dzieci pijących z kubków niekapków. Najczęściej w sytuacji gdy mały pacjent spożywa słodkie napoje. Stanowią one bowiem bardzo dobrą pożywkę dla rozwoju drobnoustrojów, powodujących niszczenie szkliwa zębów oraz ich próchnicę. Bakterie te specjalizują się w wytwarzaniu kwasów uszkadzających zęby.
Gdy zapewnimy tym mikroorganizmom coraz to większą ilość cukru, wpłynie to na zwiększenie wytwarzania kwasów wpływających negatywnie na zęby. Tendencja ta jest zwielokrotniona gdy maluch pije dużo w porze nocnej, szczególnie gdy zasypia z butelką w ustach. W nocy ilość wytwarzane śliny ulega znacznemu zmniejszeniu. A podkreślić należy fakt, że ślina ma silne właściwości czyszczące powierzchnię zębów i zmniejszające tym samym zakwaszenie w jamie ustnej.
Większe ryzyko wystąpienia próchnicy mlecznych zębów przy spożywaniu przez dziecko płynów z butelki lub kubka niekapka, występuje również dlatego, gdyż picie z butelki jest znacznie dłuższą czynnością niż picie z otwartego kubeczka. Inną ważną przyczyną ujawnienia się danego problemu zdrowotnego jest niedostateczna higiena jamy ustnej. Wynika to z przekonania, że zęby mleczne i tak wypadną, więc nie ma potrzeby tak bardzo o nie dbać. Istnieje również przekonanie, iż próchnica butelkowa wynika z predyspozycji i uwarunkowań genetycznych, a ponadto podatności uzębienia na aktywność kwasów.
Próchnica butelkowa – zapobieganie
Nie każde dziecko pijące z butelki lub kubka niekapka zagrożone jest niebezpieczeństwem pojawienia się próchnicy butelkowej. Ważne w tym zakresie jest prawidłowe postępowanie mogące ustrzec przed pojawieniem się określonej jednostki chorobowej. Konieczne jest tutaj przestrzeganie kilku podstawowych wytycznych. Najważniejsza kwestią jest prawidłowe dbanie o higienę jamy ustnej. W sytuacji, kiedy maluszek nie ma jeszcze zębów, przydatne będzie przemywanie dziąseł jałową gazą nasączoną letnią wodą. W okresie pojawienia się pierwszych ząbków, koniecznym staje się zaopatrzenie w szczoteczkę do zębów.
Bardzo dobrym rozwiązaniem jest silikonowa szczoteczka do zębów, którą nakłada się na palec. Umożliwia ona łatwe czyszczenie ząbków, a ponadto pozwala na masowanie dziąseł. Gdy dziecko jest troszkę starsze, należy zaopatrzyć się w szczoteczkę do zębów, posiadającą miękkie włosie. W chwili osiągnięcia przez maluszka pierwszego roku życia, można wprowadzić pastę do zębów, z wskazaną dla wieku zawartością fluoru. Należy również wpoić dzieciom nawyk mycia zębów. Najlepiej gdy czynność ta będzie odbywać się dwa razy w ciągu dnia. Ważną kwestią jest także to, aby samo szczotkowanie zębów trwało przez około dwie minuty, gdyż to właśnie w tym czasie zwiększa się prawdopodobieństwo likwidacji osadu.
Zasadniczą sprawą jest także, to aby maluszek nie spożywał pokarmów ani płynów, po wieczornym czyszczeniu zębów i jamy ustnej. Dopuszczalna w tym przypadku jest tylko woda mineralna. Częstą tendencją ludzi dorosłych jest branie do swoich ust smoczka przed podaniem przedmiotu dziecku oraz całowanie niemowlaka w usta. Nie jest to dobry nawyk, gdyż przyczynia się on do przekazywania maluchowi drobnoustrojów występujących w jamie ustnej dorosłych. Należy także pamiętać o systematycznych wizytach w gabinecie stomatologicznym, gdyż jest to najlepsza droga do szybkiego zauważenia pojawiającego się problemu zdrowotnego.
Próchnica butelkowa – leczenie
Sposób leczenia jednostki chorobowej uzależniony jest przede wszystkim od stopnia zaawansowania próchnicy. W przypadku niewielkich zmian próchniczych, wystarczającą metodą leczenia będzie zastosowanie fluoryzacji ząbków, czyli pokrycie powierzchni zębów środkiem zawierającym fluor. Jednakże, gdy problem jest bardziej zaawansowany i widoczne są znaczne, ciemne zabarwienia na zębach, pojawia sie konieczność wykorzystania impregnacji azotanem srebra.
Metoda ta powoduje zatrzymanie rozprzestrzeniania się choroby, jednakże ciemna barwa zęba pozostaje. Istnieją także poglądy zalecające leczenie zaatakowanych przez próchnicę zębów. Jednym ze metod leczenia zaawansowanej próchnicy u dzieci jest także usunięcie zmienionych przez jednostkę chorobową zębów mlecznych, jednakże niesie to duże niebezpieczeństwo wystąpienia wad zgryzu, w latach następnych.
