Zespół pieczenia jamy ustnej jest to jednostka chorobowa obejmująca błonę śluzową, która wyściela jamę ustną. Związana jest z występowaniem dużego dyskomfortu w otoczeniu śluzówki. Charakteryzuje się ona zróżnicowanym nasileniem. Najczęściej nie daje ona większych symptomów świadczących o rozwijającym się problemie. W pewnych przypadkach może objawiać się wystąpieniem zmian w zabarwieniu śluzówki. Choroba częściej dotyczy kobiet niż mężczyzn. Nierzadko rozwija się w czasie około menopauzalnym.
Zespół pieczenia jamy ustnej – objawy
Pierwszy objaw to ból o różnym natężeniu. Pojawia się on najczęściej w sąsiedztwie języka. Doznania te można opisać jako „szczypanie języka”. Ból występuje również w okolicy podniebienia twardego, policzków lub też wyrostków zębodołowych. Pojawiają się także sytuacje odczuwania bolesności w otoczeniu gardła.
Jest to ból o charakterze przewlekłym. Często doznanie bólowe spada podczas jedzenia. Do podstawowych objawów zaliczyć można również zaburzenia zmysłu smaku. Pojawia się odczucie goryczy, a ponadto metaliczny posmak. Do symptomów zespołu pieczenia jamy ustnej zaliczyć można obecność suchości jamy ustnej, które porównać można do odczucia piasku w ustach.
Zespół pieczenia jamy ustnej podzielić można na trzy części:
I. codzienna obecność bólu, który nie występuje po przebudzeniu, rośnie natomiast w trakcie dnia;
II. codzienna obecność bólu, który pojawia się tuż po przebudzeniu i nie ustępuje w czasie dziennego funkcjonowania;
III. ból pojawiający się co kilka dni, w dziwnych lokalizacjach (gardło).
Zespół pieczenia jamy ustnej – rodzaje i przyczyny
Wyróżnia się pierwotny oraz wtórny zespół pieczenia jamy ustnej. Pierwszy z wymienionych jest chorobą, której przyczyny występowania nie zostały poznane. Domniema się, że najprawdopodobniej tkwią one w zaburzeniach w funkcjonowaniu układu nerwowego. Wtórny zespół pieczenia jamy ustnej to połączenie podstawowych symptomów występowania jednostki chorobowej, ze schorzeniami takimi jak cukrzyca, choroby tarczycy, zaburzenia hormonalne u kobiet będących w okresie klimakterium, infekcje w otoczeniu błon śluzowych jamy ustnej (Candidia, Enterbacter), nieprawidłowe efekty leczenia stomatologicznego, negatywne działanie leków oraz narkotyków, niedobory witamin (B1, B2, B6, B12, kwas foliowy) oraz minerałów, alergie pokarmowe. a także choroby o podłożu autoimmunologicznym, na przykład toczeń rumieniowaty układowy.
Przyczyną powstawania zespołu pieczenia jamy ustnej mogą być także zaburzenia na tle nerwowym, stany lekowe oraz depresja. Ponadto spożywanie niektórych leków może doprowadzić do powstania określonej jednostki chorobowej. Warto zwrócić także uwagę na fakt, że choroba może mieć także swoje źródło w występowaniu zakażeń grzybiczych, bakteryjnych, a także wirusowych. Dodatkowo jako przyczyny powstania zespołu pieczenia jamy ustnej wymienić można alergie kontaktowe na substancje chemiczne, a także nieprawidłową higienę jamy ustnej.
Zespół pieczenia jamy ustnej – leczenie
Opisywana jednostka chorobowa jest trudna w zdiagnozowaniu, a także leczeniu. Wymagane jest tutaj osobne podejście do każdego, leczonego pacjenta. Terapia wymaga ścisłej współpracy specjalistów z różnych dziedzin medycyny, a więc nie tylko z zakresu stomatologii. Ból będący podstawowym objawem określonej choroby utrudnia proces terapeutyczny. Ważną kwestią w tym zakresie jest prawidłowe ustalenie co jest przyczyną powstania schorzenia.
Wszystkie elementy mające wpływ na wystąpienie opisywanej jednostki chorobowej muszą zostać usunięte. Działanie miejscowe ma na celu eliminację nieprawidłowych uzupełnień protetycznych, a także wad zgryzu. W sytuacji pojawienia się konieczności, należy wdrożyć terapię przeciwgrzybiczą oraz przeciwbakteryjną. Bardzo ważną kwestią jest także zadbanie o odpowiednią dietę. Pokarmy mające odczyn kwaśny oraz ostry, mogą przyczynić się do zwiększenia symptomów bólowych. W związku z tym należy dążyć do unikania takiego rodzaju jedzenia. Pamiętać trzeba także o prawidłowej higienie jamy ustnej oraz starać się stosować płyny do płukania, a także preparaty sztucznej śliny.
W sytuacji gdy opisywanej jednostce chorobowej towarzyszą choroby ogólne, konieczny staje się dokładnie przeprowadzony wywiad lekarski. Każde ze schorzeń ogólnych może przyczyniać się do powstawania zespołu pieczenia jamy ustnej. Dlatego też przebieg chorób powinien być odpowiednio kontrolowany przez lekarza. W sytuacji gdy u badanego nie zostało wykryte schorzenie mogące być przyczyną wystąpienia opisywanej jednostki chorobowej, należy wówczas poszerzyć badania diagnostyczne.
W związku z tym konieczne staje się przeprowadzenie morfologii krwi, testów na obecność alergii kontaktowych, badań pozwalających określić poziom hormonów i innych. Gdy wdrożona terapia lecznicza zaczyna przynosić poprawę określić można, że badany dotknięty został wtórnym zespołem pieczenia jamy ustnej. W bardzo trudnych sytuacjach, w wyniku przeprowadzenia specjalistycznych badań oraz konsultacji może pojawić się konieczność przyjmowania preparatów farmakologicznych, które mają działanie ogólne.
