Ostra niewydolność kory nadnerczy – mamy dwa gruczoły nadnercze, po jednym nad każdą nerką. Wytwarzają one ważne hormony, które organizm wykorzystuje do niektórych podstawowych funkcji. Kiedy nie wytwarzają one wystarczającej ilości hormonów, występuje stan, zwany niewydolnością nadnerczy, zwany również niewydolnością kory nadnerczy lub hipokortyzolem.
Co robią te hormony?
Gruczoły nadnercze mają dwie role. Pierwszą z nich jest wytwarzanie adrenaliny, hormonu, które nasze ciało wytwarza w chwilach stresu. Ale ważniejszą pracą jest wytwarzanie dwóch hormonów steroidowych, kortyzolu i aldosteronu. Kortyzol pomaga również naszemu organizmowi radzić sobie ze stresem. Do jego zadań należy również:
- kontrola ciśnienia krwi i tętna,
- kontrola tego, jak układ odpornościowy radzi sobie z wirusami, bakteriami i innymi zagrożeniami,
- dodanie więcej cukru do krwiobiegu, aby dać nam więcej energii,
- dostosowanie sposobu, w jakim ciało rozkłada węglowodany, białka i tłuszcze.
Z kolei aldosteron utrzymuje równowagę sodu i potasu w organizmie, co pomaga kontrolować ciśnienie krwi i równowagę płynów w organizmie.
Kiedy nie ma wystarczającej ilości tych hormonów, nasze ciało ma problemy z tymi podstawowymi funkcjami. To powoduje objawy niewydolności kory nadnerczy – zmęczenie, osłabienie, słaby apetyt, utratę masy ciała i ból brzucha.
Ostra niewydolność kory nadnerczy – dwa rodzaje niewydolności nadnerczy
Możemy mieć pierwotną lub wtórną niewydolność kory nadnerczy.
Pierwotna niewydolność nadnerczy, nazywana jest chorobą Addisona. Kiedy mam ten typ niewydolności, nadnercza są uszkodzone i nie mogą wytworzyć potrzebnego nam kortyzolu. Mogą również nie wytwarzać wystarczającej ilości aldosteronu.
Wtórna niewydolność nadnerczy występuje częściej niż choroba Addisona. Choroba ta wynika z problemu z przysadką mózgową, która jest wielkości ziarnka grochu i znajduje się u podstawy mózgu. Tworzy hormon zwany adrenokortykotropiną (ACTH). Jest to substancja chemiczna, która sygnalizuje, że nasze gruczoły nadnercze wytwarzają kortyzol, kiedy ciało tego potrzebuje. Jeśli nasze nadnercza nie dostaną tej informacji, mogą w końcu się kurczyć.
Co powoduje niewydolność nadnerczy?
Najczęstszą przyczyną choroby Addisona jest dzisiaj problem autoimmunologiczny, kiedy nasz układ odpornościowy źle działa i atakuje i uszkadza nasze ciało, w tym przypadku nasze nadnercze.
Do mniej powszechnych przyczyn możemy zaliczyć:
- infekcje grzybowe,
- gruźlicę,
- wirus cytomegalii, częściej występujący u osób, chorych na AIDS,
- rak, który rozprzestrzenił się z innej części ciała.
Wtórna niewydolność nadnerczy zaczyna się od uszkodzenia przysadki mózgowej lub części mózgu, która ją kontroluje, zwanej podwzgórzem.
Schorzenia, które mogą uszkodzić te części ciała to:
- niektóre choroby zapalne,
- torbiele lub guzy przysadki mózgowej,
- chirurgia lub radioterapia w leczeniu tych guzów.
Jeśli mieliśmy operację, z powodu stanu, zwanego zespołem Cushinga, jeszcze bardziej prawdopodobne jest to, że będziemy mieć wtórną niewydolność kory nadnerczy. W czasie operacji, chirurdzy usuwają guzy przysadki, które wytwarzają dodatkowy ACTH. Będziemy musieli zażywać hormony zastępcze, dopóki nasze ciało nie będzie w stanie samodzielnie wytworzyć normalnych ilości kortyzolu.
Można również zachorować na wtórną niewydolność nadnerczy z powodu leków, zwanych glikokortykosteroidami, takich jak kortyzon, hydrokortyzon, prednizon, prednizolon i deksametazon.
Osoby, regularnie przyjmują te leki, w celu leczenia takich chorób, jak reumatoidalne zapalenie stawów, wrzodziejące zapalenie okrężnicy lub astmę. Leki, działają na ciało jak kortyzol. Kiedy ciało je wykrywa, wyczuwa obecność kortyzolu, więc nasza przysadka mózgowa nie wytwarza tak dużo ACTH, aby skłonić nadnercze do zwiększania.
Czas trwania efektu zależy od tego, ile leku zażywamy i jak długo. Nie powinniśmy mieć problemu, jeśli przyjmujemy go kilka dni.
Ostra niewydolność kory nadnerczy a zmęczenie nadnerczy
W przeciwieństwie do zmęczenia nadnerczy, jest to znana choroba, którą można diagnozować. Istnieją dwie formy tego stanu, a oba są spowodowane uszkodzeniem lub problemami z nadnerczami, które powodują, że nie wytwarzają one wystarczającej ilości kortyzolu. Do objawów obu form możemy zaliczyć chroniczne zmęczenie, utratę apetytu, osłabienie mięśni, utratę masy ciała i ból brzucha.
Mogą również wystąpić nudności, wymioty, niskie ciśnienie krwi, biegunka, depresja lub ciemnienie skóry. Niewydolność nadnerczy można zdiagnozować za pomocą testu krwi, który sprawdza, czy poziom kortyzolu nie jest zbyt niski. Jeśli tak, musimy zacząć przyjmować odpowiednie leki.
Ostra niewydolność kory nadnerczy – gruczolak nadnerczy
Jeśli mamy gruczolaka nadnercza, mamy guza na nadnerczu, ale nie jest to rak. Większość gruczolaków nie powoduje żadnych problemów – po prostu zajmują przestrzeń. Ale niektóre z nich to funkcjonujące guzy, czyli wytwarzają hormony, te same co nadnercza. Dodatkowo hormony, wytwarzane przez guzy, mogą prowadzić do wielu schorzeń, takich jak zespół Cushinga. Zazwyczaj chirurgia i medycyna mogą z powodzeniem leczyć te objawy. Lekarze nie wiedzą, co jest przyczyną gruczolaków nadnerczy.
