Zgrzytanie zębami to inaczej choroba zwana jako bruksizm. Polega ona ona na ścieraniu się i szlifowaniu zębów ze znaczną siłą w bok oraz w tył i przód. Zwykle, dany pacjent nie jest świadomy posiadania tego schorzenia. Zgrzytanie zębami może jednak stać się uciążliwe, ponieważ doprowadza do ścierania się, złamań czy pęknięć zębów. Niestety, kumulacja zgrzytania zębami następuję w nocy.
Dochodzi do zaciśnięcia szczęki. Wtedy też kontrola stanowi poważne wyzwanie. Zgrzytanie zębami uznawane jest za jedno z najczęstszych zaburzeń, ponieważ to nieprzytomna aktywność nerwowo-mięśniowa. Nieprzyjemną konsekwencją może okazać się ból mięśniowo-powięzowy, dysfunkcja skroniowo-żuchwowa oraz silne bóle głowy. Ciężkie przypadki zgrzytania zębów doprowadzają do artretyzmu stawów żuchwowych.
Objawy zgrzytania zębami
Zgrzytanie zębami może doprowadzić do ich ścierania. W konsekwencji zęby stają się krótkie, tępe oraz popękane. Zgrzytanie wywiera pewien nacisk na mięśnie, tkanki oraz inne struktury znajdujące się w obrębie szczęki. To, w konsekwencji doprowadza do:
- bólu szczęki i sztywności,
- bólu dziąseł,
- wrażliwości, sztywności zębów,
- strzelania stawów szczękowych,
- tępy ból głowy.
Ponadto, osoba, która cierpi na zgrzytanie zębami może spodziewać się innych objawów fizycznych np. częściowych bóli ucha. Dzieje się tak, ponieważ, struktury stawu skroniowo-żuchwowego znajdują się blisko kanału słuchowego. Może również występować ból skierowania, w którym dana osoba odczuwa ból w innej lokalizacji niż jej źródło. Inne, podstawowe syndromy to zaburzenia lękowe, problemy z odżywianiem oraz bezsenność.
Niestety, nocne zgrzytanie zębami może okazać się uciążliwe dla partnera, co wpływa na jakość relacji. Nadmierny zgrzytanie zębami może uszkodzić powierzchnie okluzyjne zębów, szczególnie zębów trzonowych. Może przyczyniać się do zespołu stawu skroniowo-żuchwowego. Rzadko zdarza się, że zgrzytanie zębami występuję bezobjawowo.
Zgrzytanie zębami – przyczyny
Główna przyczyna zgrzytania zębami do tej pory pozostaje niejasna, ale może to wiązać się z kilkoma czynnikami. U dzieci zgrzytanie zębami następuje zwykle po pojawieniu się pierwszych zębów, a także po pojawieniu się zębów stałych. Zwykle ustępuję, gdy zęby stałe przestają już rosnąć.
Zgrzytanie i szlifowanie zębów często zdarza się w chwilach stresowych, na przykład w czasie gniewu, lęku lub wymaganej koncentracji. Badania wykazały, że aktywność mózgu i częstość akcji serca mogą wzrosnąć przed wystąpieniem zgrzytania zębów, co sugeruje, że rolę w tym schorzeniu, odgrywa centralny układ nerwowy. Zgrzytanie zębami może być związane z nieprawidłowym zgryzem pacjenta.
Jeśli górny i dolny ząb nie łączą się prawidłowo, nazywane jest to rozbieżnością zgryzu. U niektórych osób skurcze mięśni twarzy pojawiają się podczas snu, co w konsekwencji doprowadza do zgrzytania. Ponadto, brak niektórych zębów może wpływać na częstotliwość zgrzytania zębami. Co ciekawe, zgrzytanie zębami może być efektem ubocznym niektórych leków, w tym niektórych leków przeciwdepresyjnych i przeciwpsychotycznych oraz amfetaminy.
Przyczyną mogą być również stany neurologiczne, takie jak choroba Huntingtona lub Parkinsona. Inne czynniki, ściśle związane ze zgrzytaniem zębów to przewlekłe zmęczenie, spożywanie alkoholu, palenie tytoniu, bezdech senny i chrapanie. Jak wykazują badania, zgrzytanie zębami dotyczy osób w wieku dziecięcym, rzadziej osób powyżej 65 roku życia. U małych dzieci zgrzytanie zębami może być reakcją na ból ząbkowania. Ponadto, dzieci z zespołem nadpobudliwości mogą cierpieć na tego typu schorzenie.
Diagnoza i leczenie zgrzytania zębami
Diagnoza występowania zgrzytania zębami zwykle postawiona jest przez lekarza lub dentystę. Zasadniczo, prowadzący pyta pacjenta o historię chorób oraz będzie badał:
- dyskomfort szczęki po przebudzeniu,
- zużycie zęba,
- powiększone mięśnie szczęki.
Zużycie zębów może również wynikać z nadmiernie silnego szczotkowania, materiałów ściernych w pastach do zębów, kwaśnych napojów bezalkoholowych i twardych pokarmów. Jednak wszystkie te elementy są proste do odróżnienia. Najbardziej wiarygodnym sposobem diagnozowania zgrzytania zębami są pomiary elektromiograficzne. Podnoszą one sygnały elektryczne z żucia mięśni żwaczy i skroni, mięśni wykorzystywanych do żucia.
Leczenie zgrzytania zębami zależy od źródła problemu. Niestety, nie istnieje żadne lekarstwo na tego typu schorzenie. To, co można zrobić, to zastosowanie środków łagodzących objawy. Zgrzytanie zębami w ciągu dnia można złagodzić poprzez zwiększenie świadomości, fizykoterapię oraz ćwiczenia żuchwy. Leczenie nocnego zgrzytania zębami wymaga zastosowania innej strategii, ponieważ jest on nieświadomy.
Jeśli podstawowym problemem jest stres lub bezdech senny, leczenie tych stanów może pomóc w zminimalizowaniu zgrzytania zębami.
Jeśli dany pacjent cierpi na zgrzytanie zębami w porze nocnej, może on przed spaniem założyć na zęby specjalny ochraniacz, który zapobiega ścieraniu się zębów. Stomatolog może również zaproponować założenie specjalnych szyn. Jednak, to czy zostaną zastosowane zależy od indywidualnych preferencji.
