Lapisowanie zębów jest zabiegiem polegającym na uzupełnianiu (implementacji) zębów mlecznych azotanem srebra lub chlorkiem cynku. Powoduje cofanie się zmian próchniczych oraz ponowne utwardzenie masy zębowej dzięki nałożeniu środka na zmienione chorobowo miejsce. To rozwiązanie w przypadku braku możliwości zastosowania leczenia zachowawczego w przypadku znacznych zmian próchnicowych.
Ząb mleczny pozostaje wypełniony czarną masą (naturalna zmiana koloru azotanu srebra) do momentu wypadnięcia. Zabieg należy do działań prewencyjnych, jest więc finansowany w ramach umowy gabinetów stomatologicznych z Narodowym Funduszem Zdrowia.
CO TO JEST LAPISOWANIE ZĘBÓW?
Zabieg lapisowania zębów mlecznych to rodzaj działania, które polega na wysyceniu tkanek zęba zajętego przez próchnicę związkami chemicznymi. Lapisowanie może być przeprowadzone z użyciem azotanu srebra (częściej stosowany, bardziej skuteczny) lub chlorku cynku. Mają one następujące działanie:
- zabijają bakterie odpowiedzialne za powstawanie próchnicy;
- wzmocnienie rozmiękłych tkanek zęba poprzez jego mineralizację.
Najczęściej lapisowanie zębów jest stosowane na tzw. zębach siecznych. W przypadku nieprawidłowej higieny jamy ustnej, to właśnie na nich najbardziej zalegają pozostałości jedzenia. Przyczyną zaniedbań są zmiany próchniczne, które wymagają interwencji stomatologicznej.
PRZEBIEG ZABIEGU LAPISOWANIA ZĘBÓW
Zabieg lapisowania jest bezbolesny, szybki i całkowicie bezpieczny dla dziecka bezpiecznym i szybkim zabiegiem. W czasie trwania zabiegu przeprowadza się impregnację wszystkich zmienionych chorobowo zębów. Konieczne jest przeprowadzenie trzech zabiegów w tygodniowym odstępie czasu. Kolejne lapisowanie powinno zostać dokonane po upływie 3 miesięcy a potem pół roku oid pierwszego zabiegu. Jest to bowiem mało trwały zabieg.
W przebiegu lapisowania podstawą jest wtarcie w objęte zmianami próchnicowymi tkankami roztworu chemicznego. W pierwszej kolejności jest to azotan srebra lub chlorek cynku. Następnie nakładany jest środek, który powoduje strącenie związku (płyn Lugola).
Kolejne etapy zabiegu lapisowania zębów to:
- oczyszczenie mechaniczne zęba z wszelkich nalotów i ewentualnych pozostałości resztek jedzenia oraz osuszenie zęba;
- zabezpieczenie błon śluzowych jamy ustnej przed przypadkowym kontaktem z roztworem chemicznym;
- wciera w zmienioną przez próchnicę powierzchnię zęba roztwór azotanu srebra bądź chlorku cynku;
- niemal natychmiast nakłada się tzw. strącalnik (drugi roztwór, np. płyn Lugola).
Zalecenia po zabiegu:
- zakaz jedzenia i picia przez około godzinę po lapisowaniu zęba;
- zmiana nawyków żywieniowych (m.in. unikanie nadmiaru cukru, zwłaszcza pod postacią napojów gazowanych);
- stosowanie prawidłowej higieny jamy ustnej, zgodnie z zaleceniami lekarza stomatologa.
LAPISOWANIE ZĘBÓW WSKAZANIA
Główne zalecenia do wykonania zabiegu lapisowania zębów to ubytki próchnicowe o rozległym charakterze, w przypadku których brak możliwości wypełnienia ubytku (tzw. „plomby”). Jest to charakterystyczny rodzaj choroby w tzw. „próchnicy butelkowej”. Dotyczy ona dzieci, które spożywają dużą ilość napojów gazowanych i wysokosłodzonych. To rodzaj próchnicy, który przebiega gwałtownie i powoduje zupełne niszczenie koron zębowych.
Ponadto zabieg lapisowania można wykonać, gdy dziecko przejawia lęk przed borowaniem, jest trudne we współpracy lub bardzo niecierpliwe. Znacznie łatwiejsze jest w tej sytuacji przekonanie dziecka, że trzeba „pokolorować” ząbki. Dzięki temu, do czasu, gdy wykonanie wypełnienia będzie możliwe, ząb zostaje zabezpieczony przed dalszym rozwojem próchnicy.
KORZYŚCI ZABIEGU LAPISOWANIA ZĘBÓW
Do głównych zalet zabiegu lapisowania należą:
- szybkość przeprowadzanego zabiegu;
- bezbolesność;
- pomoc w zachowaniu zębów mlecznych w jamie ustnej jak najdłużej, by przygotowywały przestrzeń w dziąśle dla stałych zębów;
- związki chemiczne stosowane podczas lapisowania hamują proces próchnicowy, co stanowi „ratunek” dla zębów;
- jest to forma przejściowa, zwłaszcza u dzieci, które przejawiają lęk przed zabiegiem borowania, szybko niecierpliwią się lub niechętnie współpracują z lekarzem.
WADY LAPISOWANIA ZĘBÓW
Przede wszystkim wadą lapisowania zębów jest to, że po zastosowaniu azotanu srebra, który jest najskuteczniejszym środkiem w tym zabiegu, zęby w miejscu zmian próchnicowych zabarwiają się na ciemny kolor, niemal czarny. Dostępne są preparaty do tzw. bezbarwnego lapisowania (gdzie brak zabarwienia na ciemny kolor), niemniej cechują się one znacznie mniejszą skutecznością, przez co są rzadko stosowane.
Drugą z wad lapisowania jest jedynie maskowanie i hamowanie rozwoju choroby, nie całkowite leczenie próchnicy. Zmienionych przez próchnice zębów nie da się uratować. Konieczne jest przeprowadzenie leczenia zachowawczego tak szybko, jak to będzie możliwe, w celu zapobieżenia dalszego rozwoju choroby na inne zęby. Próchnica jest bowiem chorobą zaraźliwą bardzo szybko rozprzestrzenia się na sąsiadujące zęby. Nawet w przypadku właściwego dbania o higienę jamy ustnej. Celem lapisowania jest jak najdłuższe zachowanie zębów mlecznych na miejscu, aby zachowywały przestrzeń dla stałych zębów stałych.
