Wada zgryzu jest to nieprawidłowość w budowie szczęki. Zaburzenie to przyczynia się do zaburzania czynności, do których przystosowana jest jama ustna. Powoduje więc trudności przy takich działaniach jak funkcja mowy, proces oddychania czy spożywanie pokarmów. Określona jednostka chorobowa ujawnia się u ponad połowy dzieci od 7 do 18 roku życia.
Wada zgryzu może występować na skutek zaburzeń w obrębie budowy oraz położenia względem siebie kości szczęki, a także żuchwy, a ponadto z nieprawidłowości w układzie łuków zębowych. Niejednokrotnie schorzenie to, jest efektem wady wrodzonej, która wynika z cech dziedzicznych albo też ze środowiska zewnętrznego działającego na płód za pośrednictwem organizmu rodzicielki. Do elementów środowiska zewnętrznego mającego wpływ na płód zalicza się niektóre lekarstwa lub witaminy. Do powstania wady zgryzu prowadzą także nieprawidłowe nawyki, takie jak np. ssanie kciuka lub różnych przedmiotów.
Wada zgryzu – przyczyny
Wśród elementów przyczyniających się do ujawnienia się wady zgryzu wymienia się: poród kleszczowy, nieodpowiednią pozycję dziecka w podczas snu (przy pozycji bocznej, głowa oraz szyja powinny znajdować się na delikatnym podwyższeniu), nieprawidłowe ułożenie dziecka podczas karmienia (pokarm powinien być podawany pod kątem 45 stopni), proces ssania kciuka albo nieprawidłowo przygotowanego smoczka, nawyk ssania warg, a także policzków, utrwalenie mechanizmu nieustannego nagryzania różnych przedmiotów (kredek, ołówków), nawyk oddychania przez usta, a ponadto bruksizm, czyli zgrzytanie zębami.
Wada zgryzy – konsekwencje
Biorąc pod uwagę stopień zaawansowania określonej jednostki chorobowej, rozpoznać można różne konsekwencje wady w zakresie jej wpływu na podstawowe czynności życiowe, a także komfort psychiczny osoby dotkniętej defektem. Zaawansowana postać wady wpływa na zaburzanie funkcji mowy, a także na proces oddychania oraz spożywania pokarmów. Publiczne spożywanie posiłków staje się wówczas dla człowieka procesem bardzo krepującym. W związku mogą ujawnić się tutaj problemy natury psychicznej.
Omawiany defekt może także powodować zaburzenie symetrii twarzy. Przykładowo wymienić tu można nadmierne wysunięcie lub cofnięcie brody. Brak podjęcia stosownych działań mających za zadanie naprawę problemu zdrowotnego, może spowodować ujawnienie się wielu nieprawidłowości, wśród których wymienia się choroby przyzębia, próchnicę, uszkodzenia błony śluzowej warg oraz policzków, spowodowane nieustannym przegryzaniem.
Wada zgryzu – rodzaje
Wymienia się następujące typy wad zgryzu: tyłozgryz, zgryz głęboki, przodozgryz, zgryz krzyżowy, zgryz otwarty, stłoczenia, a ponadto zęby odseparowane.
Tyłozgryz pojawia się w sytuacji, gdy dolny łuk zębowy znajduje się w pozycji cofniętej w stosunku do łuku zębowego górnego. W tej sytuacji zęby przednie stykają się. W zaawansowanej postaci tyłozgryzu, górne siekacze mogą być pochylone w kierunku górnej wargi. Pojawia się zniekształcenie twarzy w wyniku cofnięcia żuchwy, a także opadania kącików ust. Rozsunięcie zębów wpływa na wymowę, przez co głoski s, z, c, dz, mogą być wymawiane jako ś, ź, ć, dź.
W sytuacji, w której zęby górne zachodzą głęboko na zęby dolne, mamy wtedy do czynienia ze zgryzem głębokim. Przyczynia się to do utraty symetrii twarzy. Ułożenie zębów w taki sposób wpływa na ich ścieranie się. W związku z tym, konieczne jest w tej sytuacji dokonanie korekcji określonej wady, dla zminimalizowania nieprawidłowości dentystycznych, a także chorób dziąseł oraz przyzębia. W określonym przypadku także dochodzi do zniekształcenia wymowy głosek detalizowanych.
W przypadku, gdy dolny łuk zachodzi na górny łuk zębowy ujawnia się wada przodozgryzu. W rysach twarzy wyraźnie zarysowuje się wysunięcie brody oraz dolnej wargi do przodu. Daje to efekt niesympatycznego, a nawet groźnego wyrazu twarzy.
Efekt, w którym dolne zęby zachodzą na zęby górne na pewnych odcinkach albo na całym łuku zębowym, związany jest z wystąpieniem defektu w postaci zgryzu krzyżowego.
Wady zgryzu
Zgryz otwarty pojawia się, w sytuacji gdy nie zachodzi mechanizm stykania się zębów. Powstała przerwa określana jest mianem szpary niedogryzowej. Jest to jednostka chorobowa, która powoduje duże utrudnienia w procesie odgryzania kęsów pokarmów oraz żucia. Wpływa to także na niepoprawną wymowę, szczególnie głosek przedniojęzykowo-zębowych, czyli t, d, s, z, dz, c, n, ł. Wada ta powoduje wydłużenie twarzy, a ponadto niedorozwój szczęki, obniżenie napięcia języka oraz warg, a także mięśni żujących i inne.
Stłoczenia to efekt związany z występowaniem zbyt dużych zębów w odniesieniu do zębodołów. Ze względu na brak dla nich miejsca w szczęce oraz żuchwie, tworzą sie one poobracane, pod nieodpowiednim kątem, a także w niewłaściwych lokalizacjach. Mamy wówczas do czynienia z dużym bałaganem w jamie ustnej.
Zęby odseparowane pojawiają się, gdy pomiędzy zębami występują duże przerwy.
Wada zgryzu – leczenie
Działania mające na celu leczenie wady zgryzu polegają na wykonywaniu ćwiczeń mięśni mimicznych, a także narządu żucia. Ponadto wada korygowana jest za pomocą aparatu ortodontycznego. Istnieją także sytuacje, w których należy wziąć pod uwagę chirurgię twarzowo-szczękową.
Dla najlepszego efektu aparat ortodontyczny powinien być przygotowany z uwzględnieniem indywidualnych potrzeb każdego pacjenta. Wyróżnia się następujące rodzaje aparatów ortodontycznych: aparaty stałe (umieszczane na zębach na dwa lata), a także aparaty ruchome (umieszczane na kilka godzin w ciągu dnia).
