Aldosteron jest to hormon wytwarzany przez powłokę kłębkowatą nadnerczy. Zadaniem opisywanego hormonu jest optymalizowanie gospodarki wodno-mineralizacyjnej organizmu człowieka. Proces ten dokładniej można opisać jako eliminację jonów potasu oraz zwrotne wchłanianie jonów sodu. Mechanizm ten wpływa na prawidłowe ciśnienie tętnicze krwi. Proces regulacji wytwarzania aldosteronu funkcjonuje w oparciu o układ sprzężenia zwrotnego, a ponadto jest elementem wchodzącym w skład mechanizmu RAA, czyli renina, angiotensyna, aldosteron.
Gdy dochodzi do obniżenia ciśnienia tętniczego krwi lub też odwodnienia, związanego z nieodpowiednim stężeniem sodu, organizm człowieka przystępuje do wytwarzania reniny. W wyniku aktywności określonego enzymu produkowana jest angiotensyna. Natomiast jej zadanie polega na stymulowaniu nadnerczy do produkcji aldosteronu. Nieprawidłowości na tej drodze przyczyniać się mogą do powstania nieodpowiednich stężeń opisywanego hormonu.
Aldosteron – zwiększone stężenie (objawy)
Niskie jaki i wysokie stężenie aldosteronu kwalifikowane jest jako zjawisko nieprawidłowe i w związku z tym należy podjąć działania zmierzające do zidentyfikowania elementu sprawczego, w celu zastosowania odpowiednich czynności diagnostyczno-terapeutycznych. Zjawisko nieodpowiednio wysokiego stężenia określonego hormonu nazywane jest hiperaldosteronizmem. Wśród symptomów świadczących o pojawiającym się stanie podwyższonego aldosteronu wymienia się występowanie podwyższonego ciśnienia tętniczego krwi.
Ponadto pojawia się zjawisko zwiększonego pragnienia, a co za tym idzie także zwiększonej ilości oddawanego moczu. Uaktywniają się symptomy nawodnienia organizmu oraz powiązanego z nim podwyższonego poziomu sodu w organizmie. Pacjent zaczyna odczuwać drętwienie oraz bolesną kurczliwość mięśni. Organizm staje się osłabiony, a ponadto występują tutaj zaburzenia rytmu serca. Jest to rezultat zmniejszonego stężenia jonów potasu w organizmie.
Aldosteron – zmniejszone stężenie (objawy)
Zjawisko nieprawidłowo niskiego poziomu aldosteronu określane jest mianem hipoaldosteronizmu. Symptomy świadczące o niskim poziomie określonego hormonu to głownie symptomy odwodnienia organizmu w połączeniu ze spadkiem stężenia sodu w organizmie. Organizm wówczas reaguje osłabieniem oraz obniżeniem ciśnienia tętniczego krwi. Pojawia się zwiększony poziom potasu, co przyczynia się do ogólnego osłabienia, a ponadto zaburzeń rytmu serca.
Aldosteron – wysokie stężenie (przyczyny)
Wysokie stężenie aldosteronu pojawia się w konsekwencji odwodnienia organizmu, a także zwężenia tętnicy nerkowej. Do określonej sytuacji dochodzi także na skutek pojawienia się niewydolności serca. W rzadkich sytuacjach do takiego stanu prowadzi marskość wątroby. W przypadku obecności niewydolności wątroby nie uaktywnia się produkcja odpowiednich w stosunku do potrzeb ilości albumin. Są one białkami osocza, których zadanie polega na optymalizacji ciśnienia onkotycznego krwi.
Zbyt mała ilość białek przyczynia się do sytuacji, w której woda odprowadzana z naczyń krwionośnych transportowana jest do przestrzeni zewnątrzkomórkowej. Mechanizm ten wpływa na odwodnienie komórek. Nieodpowiednio funkcjonująca wątroba nie posiada również zdolności do metabolizowania wielu substancji, także aldosteronu. Przyczyną powstania wysokich stężeń aldosteronu są także guzy, które wydzielają nadmierną ilość reniny.
Aldosteron – niskie stężenie (przyczyny)
Odwrotna sytuacja może być skutkiem źle funkcjonujących nerek, bardzo często w wyniku powikłań cukrzycowych. Dysfunkcja nerek przyczynia się do wytwarzania małych ilości reniny, co wpływa na zaburzenie drogi RAA i w konsekwencji na mniejsze wydzielanie aldosteronu. Kolejnym elementem powodującym powstanie niskich stężeń określonego hormonu jest niedoczynność kory nadnerczy.
Przypadłość ta określana jest mianem choroby Addisona. Ma ona swoje źródło w autoimmunologicznej reakcji organizmu, wrodzonego niedostatku enzymów wpływających na syntezę hormonów nadnerczy. Zaburzenie szlaku RAA może powstać na skutek przyjmowania niektórych farmaceutyków. Wymienić tutaj można inhibitory konwertazy angiotensyny albo niesteroidowe preparaty przeciwzapalne.
Aldosteron – diagnostyka
Badania przeprowadzane są w sytuacji występowania zespołu objawów opisywanych powyżej. Przed podjęciem działań konieczne jest przeprowadzenie rozmowy z lekarzem. Rozmowa ma na celu poznanie nawyków pacjenta, które mogą mieć wpływ na ostateczny poziom opisywanego hormonu. Do czynników tych należy głównie dieta, przyjmowane farmaceutyki, aktywność fizyczna, lub też obecność sytuacji stresujących w życiu pacjenta.
W prawidłowej diagnostyce ważna jest pozycja ciała osoby badanej. Zalecania w tym zakresie dotyczą przyjęcia pozycji stojącej przynajmniej na 15-20 minut przed wykonaniem testu. Dla oznaczenia poziomu opisywanego hormonu przeprowadza się pobranie próbki krwi. W pewnych sytuacjach dopuszczone jest oznaczenie poziomu aldosteronu z dobowej próby moczu uzyskanej w godzinach porannych, po prawidłowo przespanej nocy.
Aldosteron – normy
Prawidłowy poziom określonego hormonu w surowicy kształtuje się na poziomie od 140 do 560 pmol/l (od 5 do 20 ng/dl). Za korzystny poziom stężenia aldosteronu dla dobowej zbiórki moczu uznaje się wartość od 14 do 53 pmol/l (od 5 do 19 ug/24 h). Na modyfikacje określonego wyniku wpływają takie czynniki jak: wiek, płeć, dostarczanie sodu i potasu wraz z dietą, a ponadto ogólny stan pacjenta.
