Czy plomby amalgamatowe są szkodliwe? Temat ten obecnie wzbudza wiele kontrowersji. Sprzeczne poglądy na ten temat mają sami przedstawiciele z dziedziny nauki którą jest stomatologia. Określony rodzaj wypełnienia powstaje przez zmieszanie stopu srebra z rtęcią. W składzie, którego znajdują się również cyna oraz miedź. Stomatolodzy wykorzystują określony rodzaj wypełnienia od wieku XIX.
Jednakże w wieku kolejnym pojawiły się głosy, że rtęć zawarta w tego rodzaju plombach może wykazywać szkodliwe działanie dla organizmu człowieka. W latach 70 XX wieku wprowadzony został zakaz stosowania takich wypełnień w Japonii. W roku 1991 w ślad za Japonią poszła Szwecja. W państwach Unii Europejskiej zakładanie wypełnień amalgamatowych nie jest już rekomendowane. W Polsce natomiast zdarza się, że plomby te wykorzystywane są w gabinetach działających w ramach publicznej służby zdrowia.
W roku 2006 rządzący deklarowali, że uaktywnione zostaną starania wprowadzenia zakazu stosowania wypełnień amalgamatowych. Określano wówczas, że proces ten nie będzie trwał dłużej niż 4-5 lat. Jednakże do chwili obecnej takiego zakazu nie ma. Podkreślić należy także fakt, że blisko 20% całkowitej liczby wypełnień amalgamatowych w krajach Unii Europejskiej pochodzi z Polski.
Czy plomby amalgamatowe są szkodliwe? – Charakterystyka
W porównaniu do wypełnień kompozytowych, plomby amalgamatowe charakteryzują się dużą większą twardością, a także odpornością na ściskanie. Wypełnienie amalgamatowe nałożone w prawidłowy sposób może funkcjonować nawet 30 lat. Jednakże mają one wiele wad. Nie zachodzi w tym przypadku połączenie wypełnienia ze szkliwem oraz zębiną, co przyczynia się do powstania szczelin pomiędzy tkankami zęba a plombą.
To powoduje przenikanie drobnoustrojów do tkanek zęba i powstanie próchnicy. Po nałożeniu takiego wypełnienia mogą wystąpić przebarwienia zespołu komórek zęba, a ponadto również dziąsła. Dochodzi także do sytuacji powstawania pęknięć ścian zęba, przez powiększaniem się objętości wypełniane spowodowanego przez różnice temperatur. Wypełnienia te również wykazują się dużą nieestetycznością. Jednakże największy zarzut w stosunku do tego rodzaju wypełnień kierowany jest ze względu na obecność w niej toksycznej rtęci.
Czy plomby amalgamatowe są szkodliwe? – Doniesienia naukowe
Informacje dotyczące szkodliwości tego rodzaju wypełnień są sprzeczne. Wynika to z faktu, że braku skutecznych, a także wiarygodnych technik oceny wzmożonej ekspozycji na rtęć, która pochodzi z plomb amalgamatowych. Znane są wyniki badań, które wskazują na dużą szkodliwość niniejszych wypełnień. W 2008 roku doniesienia te zostały potwierdzone przez Amerykańską Agencje do spraw Żywności i Leków (FDA).
Rtęć zawarta w określonych preparatach stomatologicznych może przyczyniać się między innymi do powstania chorób autoimmunologicznych, w sytuacji gdy dojdzie do zaatakowania organizmu, przez układ odpornościowy. Działanie szkodliwe opisywanych wypełnień może także powodować ujawnienie się chorób neurodegeneracyjnych, wśród których wymienić można takie jednostki chorobowe jak Parkinson czy też Alzheimer.
Plomby te są szczególnie szkodliwe dla kobiet będących w okresie ciąży. Przekonuje się, że rtęć zostaje uaktywniana z tego rodzaju wypełnień do jamy ustnej, w wyniku ciągłego procesu (od 1 do 2 µg/dzień). Twierdzi się także, że rtęć zostaje także uwalniania w wyniku stosowania gum do żucia. Ponadto do wzrostu aktywowanej rtęci dochodzi na skutek wzrostu temperatury.
W związku z tym osoby mające wypełnienia amalgamatowe powinny więc unikać spożywania gorących posiłków oraz płynów. Co najważniejsze, czynności związane z zakładaniem oraz usuwaniem starego wypełnienia doprowadzają do znacznego uwalniania się rtęci zawartej w plombie.
Plomby amalgamatowe
Inne doniesienia na temat szkodliwości rtęci zawartej w wypełnieniach amalgamatowych charakteryzują się przeciwnymi opiniami. Zgodnie z doniesieniami Amerykańskiego Stowarzyszenia Dentystycznego (ADA) plomby zawierające amalgamat nie wykazują szkodliwości dla organizmu ludzkiego. Natomiast nadwrażliwość na główny pierwiastek występujący w tego rodzaju wypełnieniach pojawia się u 1% ludzi.
W chwili obecnej nie ma wyników badań, które wykazują niepodważalność szkodliwości rtęci zawartej w plombach na powstawanie chorób ogólnoustrojowych. Nie ma także dowodów na to, że stężenie określonego pierwiastka w wypełnianiach związane jest z poziomem zagrażającym zatruciu organizmu człowieka. Średnie przenikanie rtęci z wypełnień do organizmu kształtuje się na poziomie od 1 do 2 µg/dzień, co stanowi około 10% rtęci dostającej się do organizmu z innych źródeł, wśród których wymienić można spożywane pokarmy, wodę, a także środowisko przyrodnicze.
Czy plomby amalgamatowe są szkodliwe?
Ponadto, w sytuacji, w której zadbamy o dużą prawidłowość w usuwaniu takich wypełnień, wpłynie to na ograniczenie rozprzestrzeniania się rtęci podczas tego procesu. Ważne są w tym zakresie odpowiednie warunki, a także dobry gabinet stomatologiczny, który dysponuje odpowiednim sprzętem umożliwiającym bezpieczne usunięcie takich plomb.
Podkreślić należy fakt, że jeżeli wypełnienie amalgamatowe wykazują się szczelnością to lepiej jest je pozostawić na swoim miejscu. Dla bezpiecznego usunięcia takiej plomby należy zachować odpowiednie procedury. Należy w tym przypadku założyć pacjentowi koferdam, który pełni rolę izolującą określony ząb, a także nie pozwala na przejście rtęci do jamy ustnej. Konieczna jest także maska tlenowa, pełniąca funkcję ochronną przed wdychaniem oparów amalgamatu.
W państwach Unii Europejskiej począwszy od 1 lipca 2018 roku powoli ma znikać wykorzystanie amalgamatu w gabinetach stomatologicznych. W pierwszej kolejności zakazem objęte są dzieci do 16 roku życia, a także kobiety w ciąży. Następnie pojawią się kolejne zakazy, które spowodują zupełną eliminację tego typu wypełnień. Zupełne zaprzestanie stosowania tego typu preparatów nastąpi w 2030 roku.
