Dziurawiec zwyczajny (Hypericum perforatum) to dość popularna roślina powszechnie rosnącą na terenie Polski i Europy. Można ją spotkać zarówno w przydrożnych rowach, jak i lasach. Na polach dziurawiec jest niepożądanym chwastem, gdyż obniża jakość siana. Dawniej wierzono, że można produkować z niego talizmany chroniące przed czarami i złem.
Dziurawiec zwyczajny to dość charakterystyczna roślina z żółtymi kwiatami i „dziurkami” w liściach, będącymi w rzeczywistości zbiorniczkami olejków eterycznych. Od dawna był tradycyjnie stosowany w medycynie ludowej. Lecznicze działanie dziurawca jest znane od starożytności. Z ziela dziurawca można produkować również nalewki.
Nie oznacza to iż dziś dziurawiec stracił na popularności, wprost przeciwnie jest coraz częściej stosowany w różnego rodzaju preparatach leczniczych.
Dziurawiec zwyczajny – zastosowanie
Dziurawiec jest dosyć łatwy w uprawie i nie ma dużych wymagań klimatyczno-glebowych. Dobrze rośnie na zarówno lekkich jak i średnio zwięzłych, przepuszczalnych glebach o odczynie lekko kwaśnym. Dobrze reaguje na stosunkowo intensywne nawożenie mineralne. Optymalnie w uprawie stosuje się podłoża lekkie lub średnio zwięzłe, przepuszczalne, umiarkowanie wilgotne o lekko kwaśnym odczynie.
Nasiona dziurawca najlepiej wysiewać wprost do gruntu (w październiku) w rzędy oddalone od siebie o 40 cm. Młode okazy warto podlewać podczas suszy, starsze są dość wytrzymałe na niedobór wody. Wiosną należy przeprowadzić pielenie. Dziurawiec warto również siać w ogrodzie, gdyż oprócz walorów leczniczych, dzięki ładnym, żółtym kwiatom, nada warzywnikowi lub nawet rabatkom interesującego wyglądu.
Ziele dziurawca (na suszenie) zbiera się dwukrotnie w ciągu roku: od połowy czerwca do połowy lipca oraz pod koniec sierpnia. Można je suszyć w warunkach naturalnych osłaniając przed promieniami słonecznymi. Napary z dziurawca są przydatne w dolegliwościach żołądkowych i na bezsenność.
Od wiosny do lata dziurawiec zaleca się nawozić, szczególnie nawozami organicznymi. Z nawozów mineralnych często stosuje się polifoskę i saletrę amonową. Ważnym zabiegiem pielęgnacyjnym jest odchwaszczanie. Dziurawiec można uprawiać w warzywniku, ogródku ziołowym lub w rabatach z innymi roślinami. Szczególnie dobrze prezentuje się w ogrodach naturalistycznych i wiejskich.
Surowcem lekarskim jest ziele dziurawca (Flos Hyperici), które zawiera czerwony barwnik – hyperycynę, pseudohyperycynę, flawonoidy (rutynę i kwercytynę), hiperozyd, garbniki, olejek eteryczny oraz witaminy A i C.
Ziele dziurawca ścina się na początku kwitnienia na wysokości około 35 cm (licząc od wierzchołków). Ważne, aby ograniczyć ilość zdrewniałych i mało wartościowych łodyg. Drugie cięcie dziurawca można wykonać pod koniec sierpnia. Nie należy ciąć bez rękawic w czasie upalnej pogody – kontakt z rośliną może powodować alergie skórne. Dziurawiec suszy się w warunkach naturalnych, w przewiewnym miejscu lub w piekarniku/suszarni, w temperaturze nieprzekraczającej 40 st. C.
Dziurawiec zwyczajny – właściwości lecznicze
Dziurawiec zwyczajny posiada bardzo szerokie spektrum zastosowania i stosowany jest w postaci naparów oraz odwarów. Dziurawiec może być stosowany w wersji płynnej, jak również jako tabletki. Bardzo popularne, choć już nie tak skuteczne są herbatki wykorzystujące to zioło.
Najczęściej w leczeniu zaburzeń nastroju stosuje się dawkę 300 mg stosowaną trzy razy dziennie w formie dobrze wchłanianego ekstraktu.
Wśród najbardziej charakterystycznych cech dziurawca pospolitego wskazuje się na działanie moczopędnie, co ułatwia wydalanie szkodliwych produktów przemiany materii. Oprócz tego jest to dobry naturalny środek na stres, wykazuje podobne działanie jak leki przeciwdepresyjne, przeciwdziała utracie apetytu, bezsenności, stanom lękowym, zmienności nastrojów, w licznych objawach menopauzy, zaburzeniach uwagi i koncentracji, nadpobudliwości, migrenie i innego typu bólach głowy, nerwobólach, zespołu jelita drażliwego.
Zastosowanie i wykorzystanie dziurawca zwyczajnego jest bardzo popularne dlatego dziurawiec zwyczajny to roślina lecznicza, ma właściwości antydepresyjne, lekko przeciwbólowe, żółciopędne, przeciwzapalne, bakteriobójcze i przeciwwirusowe. Pomaga m.in. przy nerwicach i depresjach, migrenach, nerwobólach, bólach stawów i bolesnych miesiączkach, nieżytach przewodu pokarmowego, w stanach grypy i przeziębienia, a stosowany zewnętrznie, w postaci okładów z czerwonego oleju, łagodzi rany i oparzenia. Jest też stosowany w homeopatii.
Dziurawiec zwyczajny – sposób użycia
Olejek
Przepis; należy przygotować 2 szklanki (500ml) oliwy z najlepiej z oliwek, 50g kwiatów z dziurawca zwyczajnego, 1 kolorowy, szklany słój. Następnie należy nazbierać świeżych kwiatów dziurawca zwyczajnego w suchy i słoneczny dzień. Umieść je w słoju i zalej oliwą. Przechowywać z dala od światła, mieszając regularnie. Maceruj przez 2 miesiące, następnie odcedź używając gazy.
Olej ten leczy mniejsze oparzenia, kontuzje, neuralgie, reumatyzm. Łagodzi wszelkiego rodzaju bóle zewnętrzne, jak i wewnętrzne.
Nalewka
Przepis; należy 10 dag kwiatów, pąków, liści dziurawca zalać ½ l spirytusu. Następnie po upływie tygodnia przecedzić i wycisnąć przez gazę. Zaleca się picie 2 razy dziennie po łyżeczce nalewki na ½ szklanki mleka lub wody. Można stosować do pobudzenia apetytu i uśmierzania bólów głowy na tle żołądkowym.
