Eleuterokok kolczasty – właściwości lecznicze, zastosowanie

Eleuterokok kolczasty – czyli żeń-szeń syberyjski rośnie w lasach nadmorskich Rosji w Chabarowsku, okręgu amurskim, na Sachalinie w Japonii, Korei i wschodniej Syberii. Roślina nie była stosowana w lecznictwie ludowym, a jej własności ujawniły się, gdy fitochemicy radzieccy rozpoczęli badania różnych gatunków z rodziny Araliowatych.

Eleuterokok kolczasty to charakterystyczny krzew mocno rozgałęziony, dochodzący do 2,5 metra wysokości. Jego gałęzie posiadają liczne kolce, skierowane w dół, silnie rozgałęzione kłącza, z których wyrastają korzenie i kilkumetrowe rozłogi. Liście na długich ogonkach, palczasto-pięciodzielne o listkach eliptycznych z brzegami ostro, podwójnie piłkowanymi. Kwiaty w kulistych baldachach wyrastających na szczytach pędów.

Eleuterokok kolczasty – zastosowanie

W surowcu stwierdzono obecność co najmniej 7 glikozydów nazwanych eleuterozydami A, B, B, C, D, E i F o zróżnicowanej budowie. W skład eleuterokoka wchodzą eleoterozydy, glikozydy, saponozydy pochodne kwasu oleanowego. wielocu-kry. pektyny, barwniki antocjanowe, karotenoidy, liczne związki mineralne, kumaryny, laktony seskwiterpenowe, oleje eteryczne, kwasy organiczne, saponiny steroidowe: dios-genina, ruskogenina, gitogenina, tigogenina, alkaloid aramina, fLawonoidy i inne sub­stancje. Jest to wyciąg spirytusowy z korzeni i kłączy Eleuterococcus senticosus, płyn o ciemno-brązowym kolorze i specyficznym zapachu.

Późną jesienią wykopuje się kłącza wraz z rozłogami, obmywa z ziemi, usuwa części zmartwiałe, tnie na małe kawałki i suszy w temp.70-80° w suszarniach ogrzewanych.

Surowcem zielarskim jest cała roślina, a szczególnie jej korzenie i kłącza. Do wykorzystania nadają się tylko surowce pochodzące z roślin kilkuletnich. Korzenie wykopujemy wczesna wiosną lub jesienią. Po starannym umyciu i usunięciu obumarłych fragmentów (możemy sparzyć wrzątkiem) korzenie tniemy na mniejsze kawałki i suszymy. Najpierw w przewiewnym miejscu bez dostępu słońca, a następnie dosuszamy w suszarce (piekarnik elektryczny) 50-60 stopni. Dobrze wysuszone korzenie są lekko włókniste, mają silny zapach i ostry pikantny smak. Tak pozyskany surowiec możemy przechowywać przez wiele miesięcy, a dobrym pojemnikiem jest zakręcany słoik, dlatego tnąc korzenie warto pociąć je na wymiar słoika.

Eleuterokok kolczasty – właściwości lecznicze

Preparat w postaci proszku, naparu, odwaru czy nalewki z kłączy eleuterokoka kolczastego stosowane są do poprawienia sprawności fizycznej i umysłowej organizmu. Systematyczne przyjmowanie leków poprawia samopoczucie, zwiększa zdolność do pracy fizycznej , jak i umysłowej na bardzo długi okres. Stosować też można przy dolegliwościach przewodu pokarmowego, oraz przy przegrzaniu lub dużym ochłodzeniu ciała.

Wśród najbardziej charakterystycznych cech eleuterokoka kolczastego wymienia się miedzy innymi jego zbawienny wpływ na osłabienie czynności serca, anemii, cukrzycy, przemęczenia fizyczne, w zaburzeniach  krążenia krwi, miażdży, nadciśnienia tętniczego, zniechęcenia, przemęczenia psychicznego, bezsenności lub trudności w zasypianiu, osłabienie popędu płciowego. Ma on znacząco pobudzający wpływ na liczne ośrodki wegetatywne, na czynność gruczołów wydzielających związki hormonalne oraz na mechanizmy odpornościowe organizmu człowieka. Pod ich wpływem zwiększa się zdolność adaptacyjna, możliwość długiego trwania i przetrwania nieraz w skrajnie niekorzystnych warunkach bytowania. Skraca się okres rekonwalescencji po przebytych ciężkich chorobach oraz zabiegach chirurgicznych, zwiększają się też szansę przetrwania chorób wyniszczających i poważnych uszkodzeń ciała łącznie ze złamaniami. Poprawie ulega także zdolność do pracy umysłowej oraz kojarzenia i zapamiętywania, co ma szczególne znaczenie dla osób w wieku podeszłym, ogólnie osłabionych i przemęczonych.

Szczególnie preparaty zalecane są w przemęczeniu fizycznym i psychicznym. Udowodniono  i zbadano jego zbawienny wpływ na procesy starzenia, wskazuje się na jego funkcje odmładzające, usprawniające pamięć oraz koncentracje ale także zalecany jest dla rekonwalescentów po przebytych ciężkich chorobach i przy zwiększonej senności. Pomocniczo można stosować w zaburzeniach krążenia oraz przy osłabieniu popędu płciowego, w nadciśnieniu tętniczym i przy cukrzycy.

Eleuterokok kolczasty – przeciwskazania

Żeń-szeń syberyjski nie powinny stosować osoby: z nadciśnieniem tętniczym, kołataniem serca, nerwowe, cierpiące na bezsenność oraz kobiety w ciąży. Nie zaleca się przy stosowaniu preparatów hormonalnych. Eleuterozydów nie należy zażywać popołudniu, bowiem powodują bezsenność

Eleuterokok kolczasty – sposób użycia

Nalewka

Przepis; należy przygotować 2 części ( wagowe ) spirytusu 96 %,  1 część suszonego kłącza eleuterokoka. Następnie do słoja włożyć 1 część ususzonego i rozkruszonego kłącza eleuterokoka zalać 2 częściami spirytusu, słój szczelnie zamknąć i odstawić na 4 tygodnie. Po tym czasie nalewkę przefiltrować i rozlać do butelek z ciemnego szkła zakorkować. Nalewkę stosować 2 razy dziennie po 15 – 20 kropli, na wodę lub cukier, przez 7 – 10 dni. Po tym czasie należy zrobić przerwę kilkunastodniową i po przerwie można powtórzyć kurację.

Napar

Przepis; należy  1-2 łyżki surowca zalać 1 szklanką wrzącej wody; odstawić na 45 minut, przecedzić. Pić rano i w południe po 100-200ml naparu.

Nalewka

Przepis; należy 1 część zmielonego surowca zalać 3 częściami ciepłego alkoholu 40% lub mocnego wina czerwonego lub białego wytrawnego. Macerować w ciemnym miejscu przez 2 tygodnie, przecedzić. Kieliszek wypijać 1 raz dziennie, najlepiej rano lub w południe.