Stłuszczeniowa choroba wątroby – wśród chorób wątroby przebiegających z tak zwanym ,,stłuszczeniem” wyróżnia się niealkoholową chorobę stłuszczeniową wątroby oraz alkoholową chorobę stłuszczeniową wątroby. W obu przypadkach obserwować można duże krople triglicerydów wewnątrz hepatocytów co określane jest mianem stłuszczenia.
Proces, w wyniku którego będzie dochodzić do odkładania się złogów tłuszczowych w hepatocytach może mieć różną etiologię, konsekwencją jest jednak głównie uszkodzenie wątroby w skutek zwłóknienia oraz jej marskość, a nie leczona może prowadzić do śmierci.
Stłuszczeniowa choroba wątroby
Alkoholowe stłuszczenie wątroby stwierdza się po wielu latach nadmiernego spożywania alkoholu przebiegające z żółtaczką. Za nadmierne uznaje się spożywanie powyżej 100g dziennie czystego alkoholu etylowego. Do wystąpienia alkoholowego stłuszczenia wątroby predysponuje płeć żeńska jednak chorobę tą stwierdza się częściej u mężczyzn, pownieważ według statystyk to mężczyźni częściej nadużywają alkoholu.
Stłuszczeniowa choroba wątroby – ujawnienie
Choroba najczęściej ujawnia się między 40 a 60 rokiem życia, a większość chorych zaprzestaje picia na kilka tygodni przed ujawnieniem się choroby. Obecnie wydaje się że na wystąpienie alkoholowego stłuszczenia wątroby nie ma wpływu rodzaj spożywanego alkoholu. Istnieje kilka mechanizmów w których może dochodzić do uszkodzenia hepatocytów przez etanol. Alkohol etylowy jest naturalnie metabolizowany w wątrobie, gdzie zostaje utleniony do aldehydu octowego a następnie kwasu octowego.
W reakcji tej powstaje nadmiar zredukowanych koenzymów (NADH), a w konsekwencji do zmiany potencjału oksydoredukcyjnego w hepatocytach. Zmieniony potencjał oksydoredukcjny powoduje zablokowanie cyklu kwasów trójkarboksylowych oraz zahamowanie utleniania kwasów tłuszczowych. Dochodzi również do nasilenia lipogenezy. Wymienione mechanizmy powodują zahamowanie procesów metabolizmu tłuszczów w wątrobie oraz ich odkładanie się.
Ustalenie rozpoznania alkoholowego stłuszczenia wątroby
W celu zdiagnozowania alkoholowego stłuszczenia wątroby sprawdzane są między innymi aktywność aminotransferazy asparaginianowej oraz jej stosunek do aminotransferazy alaninowej, a także poziom bilirubiny oraz INR. U chorych z wodobrzuszem sprawdza się dodatkowo poziom neutrofili. Bardzo ważny jest również wywiad w kierunku różnicowania alkoholowego stłuszczenia wątroby od wirusowego zapalenia wątroby, choroby Wilsona czy też ropień wątroby.
Leczenie alkoholowego stłuszczenia wątroby opiera się głównie na monitorowaniu chorego i zwalczaniu skutków niewydolności wątroby, tj. zwalczanie wodobrzusza poprzez ograniczenie podaży soli oraz podawanie leków moczopędnych, leczenie encefalopatii wątrobowej oraz czasami wprowadzenie specjalnej terapii żywieniowej. Czasami konieczne jest wprowadzenie żywienia dojelitowego lub pozajelitowego. Przy bardzo zaawansowanej encefalopatii może również być konieczne ograniczenie podaży białka.
Niealkoholowe stłuszczenie wątroby
Coraz powszechniejszą chorobą staje się ostatnio niealkoholowe stłuszczenie wątroby, choć nazwa ta może być myląca i wprowadzać w błąd. W patogenezie niealkoholowego stłuszczenia wątroby może mieć również udział umiarkowane spożywanie alkoholów, zwłaszcza niskoprocentowych. Główną przyczyną niealkoholowego stłuszczenia wątroby jest gromadzenie się kropli tłuszczu w hepatocytach w wyniku różnych mechanizmów, w tym spożywania alkoholu.
Do innych czynników mogących przyczynić się do powstania tej choroby jest otyłość, zwłaszcza otyłość brzuszna. Szacuje się że nawet do 90% pacjentów bariatrycznych, których BMI znacznie przekraczało granicę normy ma niealkoholową chorobę stłuszczeniową wątroby. Dodatkowo, odkładaniu się złogów tłuszczowych sprzyja cukrzyca typu drugiego, która często towarzyszy otyłości oraz insulinooporność. Dodatkowo, choroba ta, często współistnieje z hipertriglicerydemią oraz niskim stężeniem cholesterolu HDL. Zarówno częstość występowania tej choroby jak i śmiertelność z nią związana, rosną wraz z wiekiem.
Innym czynnikiem ryzyka jest płeć męska, a ponadto zespół policystycznych jajników, niedoczynność tarczycy, hipogonadyzm czy też niedoczynność przysadki mózgowej. Obecnie mówi się o nieinwazyjnej metodzie oceny ryzyka włóknienia wątroby, na którą składa się 6 elementów podlegających ocenie: wiek, BMI, hiperglikemia, liczba płytek krwi, stężenie albuminy oraz stosunek AST/ALT. Obecność zespołu metabolicznego również bezpośrednio koreluje z wystąpieniem włóknienia wątroby w skutek niealkoholowego stłuszczenia wątroby, a także jest predykatorem wystąpienia niealkoholowego zapalenia stłuszczeniowego wątroby.
Leczenie niealkoholowej choroby stłuszczeniowej wątroby
Leczenie opiera się głównie na leczeniu objawów oraz skutków towarzyszących chorobie takich jak: hipertriglicerydemia, cukrzyca typu drugiego, insulinooporność oraz leczenie otyłości. Głównym zaleceniem dla osób cierpiących na tę chorobę jest modyfikacja stylu życia. Zaleca się zwiększenie aktywności fizycznej, co pomaga zwalczać insulioopornośc a także wspiera redukcję masy ciała.
Wykazano również że umiarkowana aktywności fizyczna wykonywana przez 30 minut dziennie pomaga w walce z zaburzeniami lipidowymi. Warto również pozbyć się nadmiaru masy ciała. Zaleca się aby zrezygnować ze spożywania alkoholu ponieważ sprzyja on uszkodzeniom wątroby w zupełnie niezależnych mechanizmach. Warto również zwiększyć udział błonnika oraz białka roślinnego w diecie. Stłuszczeniowa choroba wątroby możne nas ominąć!
