Eukaliptus (Eucalyptus) –charakteryzuje się bardzo dużą ilością odmian. Ich ilość dochodzi do 600 gatunków drzew i krzewów należących do rodziny mirtowatych. Pochodzą one głównie z Australii i Nowej Gwinei, ale doskonale zadomowiły się też na terenach Afryki, Azji i Ameryki Południowej.
Sadzenie drzew eukaliptusowych może powodować problem ekologiczny ponieważ eukaliptus pochłania olbrzymie ilości wody i dlatego może ograniczać wzrost rodzimych roślin. Jedynym benefitem może być osuszanie terenów bagnistych i tym sposobem redukowanie ryzyka malarii.
Eukaliptusy kojarzą nam się przede wszystkim z uroczymi „misiami” koala, dla których liście tego drzewa są podstawowym pożywieniem. W wielu krajach eukaliptus ma duże znaczenie gospodarcze, dlatego też prowadzi się nawet jego plantacje. Liście drzewa eukaliptusowego są zbierane w razie potrzeby i są suszone lub destylowane w celu uzyskania oleju eukaliptusowego.
Eukaliptus – zastosowanie
Najwspanialszym surowcem uzyskiwanym z eukaliptusa jest olejek eukaliptusowy który zawiera w sobie 70% eucalyptolu (1.8-cineole), jak również pinene, limonene, alfa-terpineol, linalul. Olejek eukaliptusowy jest podobny składem chemicznym do olejków roślin z rodziny mirtowatych, ale ten jest bardziej tolerowany przez skórę.
Nasiona eukaliptusa najlepiej wysiewać wiosną w tym celu nasiona rozkładamy w doniczce wypełnionej wilgotnym, dobrze przepuszczalnym podłożem, a następnie przykrywamy cienką warstwą ziemi. W temperaturze pokojowej nasiona powinny wykiełkować w ciągu 3 miesięcy od posadzenia. Około połowy lata, gdy siewki osiągną 10 cm wysokości, można je porozsadzać. W uprawie doniczkowej ważną rolę odgrywa odpowiednie cięcie eukaliptusa. Pozwala to korygować nadmierny wzrost roślin, dzięki czemu roślina nie będzie zbyt duża do uprawy w domu. Małe drzewko o krótkim pniu i smukłych gałązkach z młodymi listkami uzyskuje się przycinając jednoroczną roślinę na wysokości 80 cm nad ziemią. Następnie cięcia korygujące wykonujemy co roku wczesną wiosną (przed rozpoczęciem okresu wzrostu).
Eukaliptus – właściwości lekarskie
Eukaliptus posiada bardzo szerokie spektrum zastosowania zarówno wewnętrznego jak i zewnętrznie. Eukaliptus stosowany jest w ostrych i przewlekłych stanach zapalnych górnych dróg oddechowych, zapaleniu oskrzeli, przeziębieniach z kaszlem i katarem, zapaleniu zatok. Jego stosowanie podyktowane jest jego działalnością pobudzającą czynności wydzielnicze dróg oddechowych, rozkurcza oskrzela, upłynnia zalegający śluz i ułatwia jego odkrztuszanie. Odkaża skóry i błony śluzowe. Stosowany jest także w celu nacierania w bólach reumatycznych, jako środek rozgrzewający.
Zastosowanie eukaliptusa w celach medycznych nie jest żadną nowością i już aborygeni australijscy od wieków zwalczali eukaliptusem choroby gorączkowe, a jego liście przykładali na rany i przy stanach zapalnych skóry. Używano go także do leczenia tyfusu, szkarlatyny, nawrotów gorączki, malarii i cholery. W tradycyjnej medycynie chińskiej rozcieńczonym olejkiem nacierano obolałe stawy przy artretyzmie, dnie i neuralgii, a także smarowano nim skronie przy bólach głowy. Współczesne lecznictwo wykorzystuje zarówno liście eukaliptusa (Folium Eucalypti) jak i destylowany z nich olejek (Oleum Eucalypti).
Eukaliptusami obsadzano często moczary i bagna, aby oczyścić miejsca stanowiące wylęgarnie patogenów wielu chorób.
Eukaliptus – olejek eukaliptusowy
Olejek eukaliptusowy rozpuszcza wydzielinę zalegającą w oskrzelach i ułatwia jej wykrztuszanie. Działa przy tym rozkurczająco i rozgrzewająco, wywołując miejscowe przekrwienie. Hamuje także wzrost wielu szczepów bakterii i chorobotwórczych grzybów. Dezynfekuje także drogi moczowe przy zapaleniu pęcherza i miedniczek nerkowych. Stosowany do nacierania klatki piersiowej przy infekcjach płucnych, zapaleniu oskrzeli i astmie, a także do masażu. Rozcieńczony olejek eukaliptusowy można stosować na skórę w przypadku grzybicy strzygącej. Na reumatyzm można zalać liście eukaliptusa spirytusem i odstawić na trzy miesiące. Po tym czasie płynem nacierać miejsca objęte reumatyzmem. Odwar z liści eukaliptusa służy jako lek ściągający w czerwonce, tyfusie, biegunkach i wymiotach. Natomiast aby odświeżyć powietrze w pokoju chorego i oczyścić z zarazków i wirusów, należy kilka kropli olejku eukaliptusowego wlać na gorącą wodę.
Potwierdzone naukowo i zbadane medycznie są liczne właściwości eukaliptusa. W szczególności zwraca się uwagę na jego zastosowanie do:
– leczenia stanów zapalnych dróg oddechowych,
– zwalczania uporczywego kaszlu,
– zapobiegawczo w katarze,
– w stanach zapalnych oskrzeli i zatok.
Olejek eukaliptusowy stosowany zewnętrznie przyspiesza gojenie się ran, wrzodów, czyraków, ropni i oparzeń. Kilka kropli olejku dodanych do oliwy daje znakomity środek do masażu i nacierania klatki piersiowej przy infekcjach, przeziębieniach, zapaleniu oskrzeli i astmie, a także jako środek leczniczy przy grzybicach oraz w celu odstraszenia pasożytów.
Eukaliptus – sposób użycia
Olejek eukaliptusowy stosowany jest jako składnik do produkcji maści, emulsji, oraz do produkcji cukierków przeciwkaszlowych.
Inhalacje z eukaliptusa
Przepis; należy wlać 10 – 15 kropli olejku na szklankę wrzącej wody stosuje się przy przeziębieniu, grypie i kaszlu, oraz jako środek wykrztuśny w astmie oraz infekcjach dróg oddechowych, przy zapaleniu płuc i oskrzeli, a także w stanach zapalnych zatok.
