Zaparcia nawykowe u dorosłych – jako zaparcia określa się problemy z oddawaniem stolca. Przy zaparciach stolce są bardzo twarde i suche co dzieje się w wyniku nadmiernego wchłaniania wody w jelicie grubym i prowadzi do nadmiernego zagęszczania mas kałowych. Ponadto, przy zaparciach oddawania stolca wymaga silnego parcia oraz towarzyszy im uczucie niepełnego wypróżnienia. Do rozpoznania zaprać stosowane są trzy kryteria rzymskie, które muszą być spełnione aby stwierdzić istnienie zaparć nawykowych:
- Przy więcej niż 25% defekacji występuje przynajmniej dwa lub więcej z poniższych objawów: parcie, twarde stolce, uczucie niepełnego wypróżnienia, uczucie zablokowania odbytu, potrzeba ręcznej manipulacji oraz 3 lub mniej wypróżnień tygodniowo
- Luźne stolce pojawiają się bardzo rzadko bez użycia środków przeczyszczających
- Nie są spełnione kryteria zespołu jelita drażliwego
Zaparcia nawykowe u dorosłych
Obecnie przyczyny nawykowych zaprać nie są do końca poznane jednak wśród czynników ryzyka wyróżnia się siedzący tryb życia i małą aktywność fizyczną. Choroba ta może mieć również podłoże psychosomatyczne. Częste powstrzymywanie się od aktu defekacji może spowodować podwyższenie progu odczuwania potrzeby defekacji i w przyszłości doprowadzić do powstania zaparć nawykowych.
Istotne znaczenie ma również strach przed oddawaniem stolca, który może zmienić rytm wypróżnień oraz przyczynić się do powstania zaparcia. Zaparcia mogą powstawać również w skutek chorób neurologicznych, jak na przykład choroba Parkinsona czy neuropatia cukrzycowa. Na powstawanie zaparć składają się również złożone czynniki związane z niezdrowym stylem życia.
Mówi się tu głównie o pomijaniu śniadań oraz jedzeniu obfitych kolacji, przyjmowanie zbyt małych ilości wody, spożywanie posiłków w pośpiechu, stres, nieregularne wypróżnianie się, spożywanie zbyt małych ilości błonnika oraz dieta obfitująca w tłuszcze i węglowodany proste. Do powstania zaparć nawykowych może również przyczynić się nieprawidłowa pozycja oddawania stolca. Zaparcia często towarzyszą również ciąży oraz mogą być powikłaniem wielu leków, na przykład leków steroidowych lub leków antydpresyjnych.
Zaparcia nawykowe u dorosłych – leczenie zaprać nawykowych
Jako że zaparcia nawykowe nie mają swojej bezpośredniej przyczyny, a rozpatruje się je jako efekt działania wielu czynników, leczenie również powinno być wieloczynnikowe i zawierać w sobie nie tylko leki czy suplementy diety ale również wszelkie niezbędne modyfikacje stylu życia. Głównym zaleceniem przy zaparciach jest uregulowanie rytmu wypróżnień. Zaleca się aby poświęcić około pół godziny dziennie, o tej samej porze na siedzenie z nogami opartymi na niskim stołeczku i delikatne parcie.
Z czasem powinno dojść do powstania odruchu defekacji w porze podobnej do tej w której wykonywano te ćwiczenia. Warto zadbać o regularność spożywania posiłków. Zaleca się aby spożywać 5-6 posiłków dziennie o podobnych porach i unikać spożywania posiłku na dwie godziny przed snem. Bardzo ważne jest aby spożywać odpowiednią ilość wody ponieważ ułatwia to oddawanie stolca i zmniejsza jego zagęszczenie. Istotne znaczenie ma również spożycie błonnika.
Zaleca się aby spożycie błonnika w diecie osób z zaparciami było na poziomie od 30 do nawet 40g na dobę. Przy zaparciach nawykowych dobrze sprawdzają się frakcje nierozpuszczalne błonnika pokarmowego. Błonnik nie rozpuszczalny znajdziemy między innymi w pełnoziarnisty produktach zbożowych, świeżych owocach i warzywach spożywanych ze skórką oraz orzechach. Warto również zadbać o odpowiednią podaż nienasyconych kwasów tłuszczowych z rodziny omega-3.
Liczne badania naukowe dowodzą, że odpowiednia podaż kwasów tłuszczowych z tej grupy wspomaga proces defekacji a po za tym przynosi wiele innych korzyści. Należy pamiętać aby unikać produktów tłustych, smażonych i ciężkostrawnych aby uniknąć długiego zalegania pokarmu w żołądku i nasilenia zaparć. Korzystne działanie wykazano również dla stosowania probiotyków w zaparciach. Korzystne zatem może okazać się spożywanie fermentowanych produktów mlecznych takich jak kefir, jogurt naturalny czy maślanka. Można również rozważyć suplementacje specjalnymi szczepami bakterii.
Zaparcia nawykowe u dorosłych – lekarstwo na zaparcia
Jako lekarstwo na zaparcia poleca się również stosowanie nasiadówek lub w niektórych przypadkach należy zastosować czopki lub lewatywę. Do domowego leczenia łagodnych zaparć można natomiast stosować herbatki ziołowe przyspieszające perystaltykę jelit lub wybrane suplementy diety w postaci tabletek lub czopków. Wśród leków na zaparcia wyróżnia się głównie:
- Leki osmotyczne
- Leki prokinetyczne
- Leki pęczniejące
Do domowych metod przynoszących efekty w zaparciach zaliczyć można również spożywanie na czczo kilku namoczonych w wodzie śliwek, spożycie naparu z kawy czy też jabłka. Często wymienia się również produkty takie jak kiszona kapusta, która należy do produktów zawierających korzystnie działające bakterie oraz siemię lniane. Siemię lniane to bogactwo kwasów tłuszczowych omega-3 oraz błonnika, a dodatkowo pomaga usuwać zalegające masy kałowe w sposób mechaniczny.
Zapobieganie zaparciom
Przy zaparciach nawykowych warto pamiętać, że najważniejsze jest zapobieganie. Zaparcia te są silnie związane ze złym stylem życia. W zapobieganiu zaparciom najlepiej sprawdza się aktywność fizyczna oraz zdrowa dieta z odpowiednią zawartością błonnika pokarmowego. Należy pamiętać że silne i często występujące zaparcia mogą być objawem chorób takich jak nowotwór jelita grubego dlatego warto je zawsze skonsultować z lekarzem.
