Wzdęcia to nagromadzenie się gazu w układzie pokarmowym, które może prowadzić do poważnego dyskomfortu w jamie brzusznej. Wzdęcia jako zjawisko odczuwane jest przez większość ludzi. Nadmierne wzdęcia mogą powodować dyskomfort i stres. Często występuje w wyniku spożywania określonych pokarmów, ale mogą być także oznaką poważniejszego stanu zdrowotnego. W większości przypadków zmiana diety i stylu życia może pomóc w kontrolowaniu wydzielania nadmiernego gazu.
Czym są wzdęcia?
Za każdym razem, kiedy człowiek pije bądź połyka ślinę, przyjmuje do organizmu niewielkie ilości powietrza. Połknięte powietrze gromadzi się w jelitach. Tam też, gaz składający się z azotu oraz tlenu, rozpoczyna swoją działalność. Podczas trawienia zjedzonej żywności, bezwarunkowo uwalniany jest gaz, który przyjmuje postać wodoru, metanu i dwutlenku węgla.
W miarę nagromadzania się gazu organizm odczuwa potrzebę jego usunięcia. Uwalnianie gazu odbywa się przez usta – odbijanie, albo przez przepuszczenie wiatru przez kanał odbytu – wzdęcia. Wzdęcia często występują, gdy dana osoba nie jest tego świadoma. Nie ma zapachu, a ich ilość jest mała. Kiedy pojawia się zapach, zazwyczaj występują niewielkie ilości gazów siarkowych. Jeśli żywność nie została odpowiednio strawiona, zaczyna rozkładać się, uwalniając siarkę.
Przyczyny powstawania wzdęć
Wzdęcia mogą pojawić w wyniku normalnych procesów, w tym stanów bezpośrednio wpływających na układ trawienny. Źródłem wzdęć są czynniki egzogeniczne, czyli pochodzące z zewnątrz. Człowiek jedząc, pijąc lub połykając ślinę połyka równocześnie powietrze. Powietrze jest nadmiernie połykane w sytuacji zbyt często połykanej śliny, zwłaszcza podczas nudności lub refluksu. Źródła endogenne znajdują się wewnątrz jelita.
Gaz może powstać jako produkt uboczny trawienia niektórych produktów spożywczych lub gdy żywność nie jest całkowicie strawiona. Jeśli jakikolwiek pokarm nie jest całkowicie strawiony przez żołądek lub jelito cienkie, może dojść do wzdęć, ale tylko wtedy, gdy dotrze do jelita grubego.
Jakie produkty powodują gazy?
Pokarmy, które powodują wzdęcia, wydają się mieć wysokie parametry polisacharydowe. Przykłady pokarmów, które mogą pogarszać wzdęcia, obejmują:
- warzywa, takie jak karczochy, brokuły, pory, kalafior, kapusta, czosnek, cebula, fasola, brukselka i rzepa;
- zboża, takie jak pszenica lub owies;
- fasola i soczewica;
- produkty mleczne;
- drożdże w pieczonych produktach, takich jak chleb;
- orzechy nerkowca.
Dlaczego niektóre produkty powodują wzdęcia?
W zależności od zjedzonego produktu, posiada on sposobność do wydzielania przez organizm wzdęć. Szczególnie wzdęciogenne produkty to:
Fasola: to złożone węglowodany, które w fasoli są trudne do strawienia przez ludzi. Są trawione przez mikroorganizmy w jelicie znanym jako flora jelitowa, które wytwarzają metan. Gdy złożone węglowodany docierają do dolnego odcinka jelita, bakterie odżywiają je i produkują gaz.
Natomiast inne przyczyny rozwoju wzdęć to:
- Nietolerancja laktozy: ludzie spożywają pokarm zawierający laktozę, taki jak mleko, i nie zawierają enzymów, które je rozkładają, bakterie żywią się laktozą. U niektórych osób wytwarza to duże ilości gazu.
- Celiakia: to tzw. nietolerancja glutenu białkowego, która przekłada się na produkcję nadmiernych wzdęć w przypadku spożywania jęczmienia, pszenicy czy żyta.
- Sztuczne słodziki: słodziki takie jak sorbitol i mannitol znajdują się w cukierkach, gumach do żucia i słodkich produktach bez cukru. U niektórych osób wrażliwych na te produkty, po ich spożyciu pojawia się biegunka albo uporczywe wzdęcia.
- Gazowane napoje, w tym piwo napoje mogą powodować gromadzenie się gazu w przewodzie pokarmowym.
Każdy, kto obawia się, że ich dieta może powodować wzdęcia, powinien poprosić o poradę lekarza lub wykwalifikowanego dietetyka. Wtedy też, z łatwością wyeliminuje szkodliwe produkty z planu żywieniowego.
Jak uniknąć wzdęć? Sposoby na wzdęcia
Osoby, które bardzo często cierpią na wzdęcia powinny szukać sposób, które pomogą im uniknąć anomalii zdrowotnych. Można spróbować np.:
- Jedzenia mniejszych posiłków: objawy, często się poprawiają, jeśli posiłki są jedzone od czterech do sześciu razy dziennie. Pomocna może być herbata miętowa.
- Jedzenie wolniejszym tempem: trawienie zaczyna się w jamie ustnej, więc pokarm należy dokładnie przeżuć przed połknięciem.
- Unikanie gumy i napojów gazowanych: guma do żucia sprawia, że ludzie połykają więcej powietrze. W konsekwencji zwiększa to produkcje wzdęć.
- Ograniczenia palenia papierosów: podczas palenia papierosów połykane są większe ilości powietrza, które dodatkowo zwiększa produkcję wzdęć.
- Wyboru produktów mlecznych, które zawierają niską zawartość laktozy – eliminacja pokarmów bogatych w laktozę może zmniejszyć objawy.
- Aktywność fizyczną: ćwiczenia poprawiają funkcjonowanie układu trawiennego, a to może pomóc zmniejszyć gazy i wzdęcia.
- Przyjmowanie probiotyków, które mogą zmniejszyć produkcję wzdęć. To dobry sposób, ponieważ różnego rodzaju suplementy są dostępne w aptekach, drogeriach czy w Internecie.
