Cykoria podróżnik to bylina o korzeniu stożkowatym, charakterystycznej łodydze wzniesionej, kanciastej, i rozgałęzionej. Jest to jedna z najpopularniejszych dziko rosnących roślin. Cykorię podróżnik spotkać można w całej Europie, północnej Afryce i środkowej Azji. Osiedliła się także w Ameryce Północnej, Australii i na Nowej Zelandii.
Cykoria podróżnika znana była już w starożytnym Egipcie, gdzie stanowiła ważną roślinę leczniczą oraz sałatową. W XVIII wieku korzeń cykorii podróżnik używany był jako namiastka kawy.
Jej nazwa została wymyślona przez grupę przyrodników, którzy twierdzą, że roślina ta rośnie najczęściej przy drodze. Innymi wymiennie stosowanymi nazwami są miedzy innymi popia rurka, królewna, kozi miecz czy batogi św. Jana. Żadne z tych określeń nie nawiązuje do najbardziej charakterystycznej jej cechy, tzn. pięknego jasnoniebieskiego koloru kwiatów, określanego jako lazurowy.
Cykoria podróżnik – zastosowanie
Dla celów leczniczych surowiec pozyskuje się wyłącznie ze stanowisk naturalnych. Zbiera się zazwyczaj korzenie dzikich roślin, następnie czyści się je starannie, myje i tnie na drobne kawałki. W przypadku ziela, ścina się wierzchołki pędów (ok. 20cm) bez grubszych, zdrewniałych łodyg. Korzenie cykorii podróżnik należy wykopywać jesienią lub wczesną wiosną, odciąć części nadziemne i oczyścić z ziemi. Grube korzenie można pokroić wzdłuż, aby szybciej wysychały. Najlepiej suszyć je w suszarni, w temperaturze do 40oC. Suchy korzeń posiada charakterystyczny korzenny zapach i gorzki smak. Po wysuszeniu powinny być brunatne, a na przełomie jasne i połyskujące.
Oprócz właściwości leczniczych cykorię podróżnik zaczęto stosować w sztuce kulinarnej i w ogrodnictwie: – młode listki można wiosną dodawać do sałatek ze względu na zawartość witamin i mikroelementów. Korzenie cykorii podróżnik po ususzeniu, zmieleniu i uprażeniu używa się jako surogatu kawy. Liściowa odmiana cykorii wyrosłej w ciemnościach nadaje się na sałatę (endywia), a jej korzeń jest niejadalny.
Korzeń cykorii podróżnika zawiera bardzo duże ilości inuliny (49%) tj. substancji podobnej do skrobi, rozpuszczającej się w gorącej wodzie i o właściwościach antyseptycznych. Surowiec ten zawiera także związki gorzkie, cholinę, cukry redukujące, tłuszcze, garbniki, substancje śluzowe, gorzki sok mleczny oraz mikroełementy i witaminy B, C, P, PP.
Cykoria podróżnik – właściwości lecznicze
Cykoria podróżnik poprawia trawienie i reguluje pracę jelit, gdyż zawarta w niej inulina (wielocukier) stwarza korzystne środowisko do rozwoju pożytecznych bakterii, niezbędnych do prawidłowej pracy jelit. Istnieje bardzo szerokie zastosowanie cykorii podróżnika w lecznictwie i wspomagająco w takich problemach jak:
– niewłaściwe trawienie,
– problemy gastryczne, wzdęcia,
– zanik apetytu,
– refluks żołądkowy,
– działa moczopędne,
– odpowiada za tworzenie się czerwonych krwinek,
– poprawia koloryt skóry.
Napar z korzenia cykorii stosuje się w stanach nieżytowych żołądka i dwunastnicy – pobudza je do wydzielania soków trawiennych, a woreczek żółciowy do sprawnego funkcjonowania zapobiegając osadzaniu się w nim złogów, kamieni żółciowych. Surowiec działa też moczopędnie, czyści krew i wzmaga przemianę materii. Korzenie cykorii bardzo popularne są jako zastępca kawy. Są jednocześnie przy tym łagodniejsze i mają słabsze działanie pobudzające. Liście cykorii podróżnik natomiast stanowią dodatek do różnego rodzaju sałatek. Cykoria podróżnik reguluje przepływ żółci, więc działa uspokajająco.
Wyciągi z korzenia i ziela pobudzają łaknienie poprze zwiększenie wydzielania soku żołądkowego i żółci. Stosowane pomocniczo jako lek moczopędny. Cykoria podróżnik pobudza i wzmaga przemianę materii, ogranicza wchłanianie cholesterolu, czyści krew i działa uspokajająco, zapobiega osadzaniu się złogów i tworzeniu kamieni żółciowych. Zewnętrznie używana jest w chorobach skóry, wysypkach i wypryskach. Do użytku zewnętrznego napar z płatków cykorii podróżnika stosuje się w przemywaniu podrażnionej skóry oczu i skóry, przemywaniu stanów zapalnych cery np. wypryski, okłady z naparu działają łagodząco na podkrążone oczy, jako fazę wodna do domowych kremów do cery suchej z wypryskami i trądzikiem różowatym.
Cykoria podróżnik – przeciwwskazania
Osoby zmagające się z kamicą żółciową powinny stosować cykorię podróżnik tylko po konsultacji z lekarzem. Warto wiedzieć, że rzadkich przypadkach cykoria podróżnik może spowodować reakcje skórne o podłożu alergicznym. Przedawkowanie może doprowadzić do osłabienie układu moczowego.
Cykoria podróżnik – sposób użycia
Napar
Przepis; należy 1 łyżeczkę ziół cykorii podróżnika zalać szklanką zimnej wody ogrzewać do zagotowania, gotować – minuty. Pić 2-3 filiżanki dziennie. Stosować przy braku apetytu i uczuciu pełności.
Odwar z korzenia cykorii
Przepis; należy 2 łyżki rozdrobnionego korzenia zalać szklanką wody. Ogrzewać do wrzenia gotować ok 3-4 minuty. Po ostygnięciu odcedzić. Pić 1/2 szklanki 2-4 razy dzienne między posiłkami. Odwar charakteryzuje się działaniem żółciopędnym, moczopędnym, odtruwającym.
Napar z ziela i kwiatów cykorii
Przepis; należy dwie łyżeczki kwiatów cykorii zalać gorącą wodą, przykryć talerzykiem na 15 minut, przefiltrować i odcedzić.
