Choroby jelit to współcześnie bardzo często występujące schorzenia. Dotykają one coraz większą rzesze ludzi. Mają one wile symptomów wspólnych z problemami innych obszarów przewodu pokarmowego, ale także z dolegliwościami pochodzącymi z innych układów w organizmie człowieka.
Zróżnicowanie objawów nie jest duże, natomiast ilość chorób która może tutaj wystąpić jest ogromna. W związku z tym, pojawiają się tutaj ogromne trudności z prawidłową diagnostyką. Niejednokrotnie ważna staje się dokładna charakterystyka problemu. Precyzyjne określenie symptomów staje się bardzo przydatne, gdyż w tej sytuacji zawęża się ilość chorób, które należy brać pod uwagę przeprowadzając diagnostykę.
W tej sytuacji pamiętać należy, że nawet w przypadku mało dokuczliwych sygnałów, takich jak niedokrwistość, może pojawić się niebezpieczeństwo uaktywnienia się poważnej choroby, takiej jak na przykład nowotwór. Jednakże wystąpienie krwawienia z odbytu świadczyć może o obecność niezbyt groźnych hemoroidów, ale także o pojawiającym się nowotworze. W sytuacji sygnałów wskazujących na choroby z jelitami podstawowa diagnostyka polega na przeprowadzeniu badania przez specjalistę od chorób układu pokarmowego, czyli gastroenterologa.
Choroby jelit – objawy
Choroby układu pokarmowego mają podobne objawy, zróżnicowanie ich nie jest szerokie. Do podstawowych symptomów świadczących o problemach z jelitami należy obecność biegunki. Pojawia się ona w sytuacji kiedy liczba wypróżnień jest częstsza niż 3 w ciągu dnia oraz gdy wypróżnienia te mają luźną konsystencję. Wystąpienie problemu może być spowodowane trudnościami wchłaniania składników z jelit.
Obecne jest to w przypadku uszkodzenia układu transportu przez błonę, występowania niewchłanialnych substancji, a ponadto zbyt szybkiego pasażu. Do biegunki może także dojść w wyniku nadmiernego wydzielania wody oraz elektrolitów ze ściany jelita do jego światła. Jest to odwrotny kierunek w porównaniu do stanu prawidłowego. Podkreślić należy także fakt, że przyczyn prowadzących do powstania biegunki może być dużo.
Bardzo często jest to zakażenie przewodu pokarmowego lub nadmierna obecność toksyn. Może to być także nieprawidłowe działanie wynikające ze spożycia niektórych preparatów farmaceutycznych, nadwrażliwość pokarmowa, choroby trzustki, tarczycy, a ponadto niedobory enzymów trawiennych.
Powody powstawania biegunki
W pierwszej kolejność powody powstania biegunki upatrywane są w zakażeniu, w dalszej kolejności przeprowadzana jest dokładna diagnostyka: morfologia krwi, testy wątrobowe, badanie tarczycy, a także diagnostykę w zakresie obecności celiakii. Bardziej dokładne badania to różnego rodzaju badania obrazowe, biopsja, endoskopia i inne. Osobną kwestią jest powiązanie biegunki z antybiotykoterapią. Spowodowana jest ona wówczas przez uszkodzenie przewodu pokarmowego oraz pożytecznych bakterii znajdujących się w jelicie grubym. Wówczas bardzo ważna jest sprawa przyjmowania probiotyków podczas kuracji antybiotykowej.
Inny objaw świadczący o obecności chorób jelit to ból brzucha. Bardzo często kojarzony jest on z chorobami układu pokarmowego, jednakże wynikać może również z obecności innych dolegliwości ze strony żołądka, wątroby, trzustki, czy układu moczowego. Badanie określonego objawu jest rzeczą niezmiernie skomplikowaną. Przyczynę określić można biorąc pod uwagę lokalizację, na przykład ból jelita cienkiego występuje w środkowej części brzucha.
Choroby jelit objawiają się także zaparciami. Mówi się o nich w sytuacji, gdy ilość dziennych wypróżnień jest mniejsza niż dwa na okres jednego tygodnia. Bardzo często powód powstania zaparcia jest niewyjaśniony. W sytuacji gdy udaje się ustalić przyczynę, ma ona najczęściej swoje źródło w chorobach jelita grubego, jelita cienkiego, odbytu, chorobach układu nerwowego, czy też po przyjęciu różnych preparatów farmaceutycznych. Dla diagnostyki przeprowadza się tutaj morfologię krwi, ocenę tarczycy, stężenie wapnia we krwi, a ponadto badania endoskopowe.
Choroby jelit – diagnostyka
W przypadku pojawienia się objawów świadczących o rozwijających się chorobach jelit, poza wyżej określonymi badaniami podstawowymi przeprowadza się także: endoskopię jelita cienkiego, gastroskopię, rektoskopię oraz kolonoskopię. Endoskopia jelita cienkiego polega na oglądaniu jelita cienkiego od środka.
Wykorzystuje się do tego celu specjalne urządzenie podobne do gastroskopu albo bezprzewodowej kamery umieszczonej w kapsule (endoskopia kapsułkowa). Gastroskopia natomiast pozwala zobrazowanie początkowego odcinka jelita cienkiego (dwunastnicy), a ponadto żołądka i dwunastnicy. Rektoskopia oraz kolonoskopia pozwala na obserwację i ocenę jelita grubego. W diagnostyce przydatne są także takie badania jak USG brzucha, tomografia komputerowa, a także rezonans magnetyczny.
Choroby jelit – jelito cienkie
Wyróżnić można następujące podstawowe choroby jelita cienkiego: celiakia, choroba wrzodowa dwunastnicy, zespół rozrostu bakteryjnego oraz zespół jelita drażliwego. Celiakia jest to choroba trzewna o podłożu immunologicznym. W chorobie tej układ odpornościowy wytwarza przeciwciała przeciwko glutenowi, a to powoduje działanie alergiczne objawiające się reakcją zapalną i zanikiem kosmków jelitowych. Choroba objawia się symptomami ze strony układu pokarmowego, a ponadto mogą pojawić się reakcje skórne. W diagnostyce przeprowadza się badania laboratoryjne.
Lecenie polega na wykluczeniu glutenu z diety. Choroba wrzodowa dwunastnicy to uszkodzenie elementów chroniących śluzówkę przed kwasem, co przyczynia się do niszczenia błony śluzowej a także powstawania w niej ubytków. Częsta przyczyna choroby to zakażenie bakteriami Helicobacter pylori, a także długotrwałe przyjmowanie niesteroidowych preparatów przeciwzapalnych. Choroba wrzodowa dwunastnicy bardzo często dotyczy osób po 60 roku życia. Objawy świadczące o chorobie to dyskomfort w obszarze brzucha, rzadziej występują nudności oraz wymioty.
Badania
Diagnostyka polega na przeprowadzeniu badań krwi, kału, a także testu oddechowego. Leczenie polega na przyjmowaniu odpowiedniej diety oraz preparatów przyczyniających się do zwiększenia ilości kwasu solnego w żołądku. Zespół rozrostu bakteryjnego z samej nazwy wyróżnia się występowaniem dużej ilości bakterii w jelicie grubym, a dodatkowo przemieszczaniem się ich do jelita cienkiego. Jelito cienkie naturalnie powinno być pozbawione bytowania wszelkich drobnoustrojów. Prowadzi to do powstawania zaburzeń wchłaniania głownie tłuszczów oraz witaminy B12 (zostaje ona użyta przez bakterie).
Symptomy choroby to tłuszczowa biegunka, nieprawidłowości wchłaniania witamin, które rozpuszczalne są w tłuszczach (A, D, E oraz K), prowadzące do kurzej ślepoty oraz osteoporozy, a ponadto niedokrwistość megaloblastyczna, a także zaburzenia układu nerwowego. Symptomy choroby to spadek masy ciała, wzdęcia, niedożywienie. Diagnostyka polega na przeprowadzeniu badań krwi, kału, a także treści jelita cienkiego na obecność drobnoustrojów.
W leczeniu sprawdza się odpowiednie żywienie, a także kuracja schorzenia, które doprowadziło do określonej choroby. Zespół jelita drażliwego jest najczęściej występująca chorobą przewlekłą jelit. Przyczyna tej choroby nie jest dokładnie znana. Najczęstsze symptomy dotyczą dolegliwości ze strony układu pokarmowego. Za częstą przyczynę uznaje się przewlekły stres. Leczenie to odpowiednie odżywianie, wsparcie psychiczne, a ponadto preparaty zmniejszające występowanie uciążliwych objawów.
Choroby jelit – jelito cienkie oraz grube
Wśród podstawowych chorób jelita cienkiego oraz grubego wymienia się niedrożność jelit, nadwrażliwość pokarmową, zatrucie pokarmowe oraz choroby pasożytnicze. Niedrożność jelit to stan zagrażający życiu i konieczna jest tutaj szybka interwencja, gdyż może to przyczynić się do zapalenia otrzewnej. Objawy to silny ból, nudności, wymioty, zatrzymanie gazów oraz stolca. Przyczyna może tkwić w obecności zrostów pooperacyjnych, nowotworów oraz przepukliny.
Działanie lecznicze polega na przeprowadzeniu operacji. Nadwrażliwość pokarmowa jest to nieprawidłowa reakcja organizmu na określone pokarmy. W diagnostyce wykorzystywane są testy skórne, a także tak zwane próby eliminacji oraz prowokacji. Działania lecznicze to przede wszystkim wykluczenie alergenów z diety chorego, a także stosowanie preparatów antyalergicznych.
Zatrucie pokarmowe nadmiar często pojawia się w formie nieżytu żołądkowo-jelitowego oraz jest powszechną dolegliwością spowodowana przyjęciem pokarmu, który zawiera chorobotwórcze drobnoustroje albo ich toksyny. Główne objawy to dolegliwości ze strony układu pokarmowego. Leczenie to najczęściej odpowiednia dieta, środki farmaceutyczne oraz prawidłowa higiena. Najczęstsze choroby pasożytnicze to tasiemczyca oraz glistnica.
Glistnica jest zakażenie glistą ludzką, której to dorosła forma bytuje w jelicie cienkim. Zakażenie następuje na skutek spożycia brudnych warzyw oraz owoców lub w wyniku niedostatecznej higieny rąk. Dolegliwości to kaszel, duszności oraz ból brzucha. Tasiemczyca natomiast jest infekcją do której może dojść w wyniku spożycia surowego mięsa wołowego czy też wieprzowego. Przebieg zakażenia jest bezobjawowy, czasami zdarzają się nudności, spadek masy ciała oraz ból brzucha.
Choroby jelit – jelito grube
Podstawowe choroby jelita grubego to: wrzodziejące zapalenie jelita grubego, polipy jelita grubego, nowotwór jelita grubego. Wrzodziejące zapalenie jelita grubego jest to nieswoiste zapalenie jelita obejmujące wyłącznie jelito grube. Objawy to biegunka z domieszką krwi, a także osłabienie i utrata masy ciała. W leczeniu stosuje się preparaty przeciwzapalne, lub w przypadku braku poprawy działanie chirurgiczne.
Polipy jelita grubego to uwypuklenia ściany jelita do wnętrza. Częstą przyczyną polipa jest zbyt duża ilość komórek błony śluzowej, co prowadzi do uwypuklenia do światła jelita. Wyróżnia się polipy nowotworowe oraz gruczolakowe. Objawy to krwawienie z odbytnicy, parcie na stolec, a także oddawanie stolca łącznie ze śluzem. Polipy należy usunąć zanim wykształci się z nich postać nowotworowa.
Rak jelita grubego uaktywnia się z polipów gruczolakowych oraz najczęściej dotyczy osób w starszym wieku. Nie ma typowych objawów świadczących o obecności raka jelita grubego. Dlatego też w przypadku obecności sygnałów świadczących o chorobie jelit należy niezwłocznie udać się do lekarza. Najważniejsze badanie, które pozwoli na rozpoznanie nowotworu to kolonoskopia, sigmoidoskopia, a także badanie kału na obecność krwi utajonej. Metoda leczenia to operacja, chemioterapia oraz radioterapia, w zależności od stopnia rozwoju choroby.
