Botulizm jest poważną chorobą wywołaną przez toksynę botulinową. Toksyna ta powoduje częściowy lub całkowity paraliż ciała. Paraliż zaczyna się od twarzy w kierunku kończyn. W sytuacji, gdy substancja dojdzie do mięśni oddechowych, nieuniknione, że doprowadzi do niewydolności oddechowej. Toksyna wytwarzana jest przez Clostridium botulinum destrukcyjny rodzaj bakterii.
Wszystkie typy zatrucia botuliną, inaczej zwaną jadem kiełbasianym, ostatecznie doprowadzają do paraliżu, więc każdy przypadek zatrucia jadem kiełbasianym jest traktowany jako nagły przypadek medyczny. W latach poprzednich, zatrucie jadem kiełbasianym było popularne, ale lekarze nie potrafili usunąć toksyny z organizmu. Dlatego też, zatrucie kończyło się śmiercią.
Objawy zależą od rodzaju zatrucia
Objawy botulizmu są uzależnione od źródła zatrucia. W zatruciu jadem kiełbasianym przenoszonym przez żywność objawy obejmują mdłości, wymioty i biegunkę, a następnie zaparcia i wzdęcia brzucha. Ponadto, może wystąpić osłabienie i trudności w oddychaniu. Objawy te pojawiają się między 18 a 36 godziną po spożyciu skażonej żywności. W poważnych przypadkach objawy pojawiają się nawet po 3 godzinach. W innych do 8 dni.
W botulizmie, pierwsze objawy występują w nerwach łączących mózg z kręgosłupem, znanych jako nerwy czaszkowe. Następnie rozprzestrzeniają się na resztę ciała. Okres inkubacji wynosi od 4 dni do 2 tygodni. U pacjenta mogą wystąpić również inne syndromy. Jednym z nich jest podwójne widzenie bądź rozmaz obrazu. Czasem dochodzi do opadania powiek, osłabienia mięśni twarzy, suchości w jamie ustnej, trudności podczas połykania śliny i problemów z mową.
W efekcie, mięśnie twarzy ulegają osłabnięciu. Kolejnym symptomem botulizmu jest paraliż mięśni odpowiedzialnych za prawidłowe oddychanie. Bez rozpoczęcia leczenia mięśnie oddechowe pacjenta zostają ostatecznie sparaliżowane, co doprowadzi do niewydolności oddechowej i śmierci. Co najgorsze, pacjent pozostaje świadomy podczas tego procesu. W zatruciu botuliną u dzieci objawy opierają się na:
- zaparcie,
- brak apetytu,
- złe samopoczucie,
- nadmierne ślinienie podczas karmienia,
- obwisłe powieki,
- płaski wyraz twarzy,
- letarg i apatia,
- trudności z oddychaniem,
- powolny lub niewłaściwy refleks,
- słaby płacz,
- niestabilność i słabe napięcie mięśni,
- brak odruchu wymiotnego,
- nieostre oczy,
- słabe ssanie.
Okres inkubacji botulizmu u niemowląt waha się od 3 do 30 dni.
Przyczyny botulizmu
Toksyna botulinowa, trucizna wytwarzana przez bakterię Clostridium botulinum jest powszechna w glebie i występuje w nieoczyszczonej wodzie. Może przetrwać w tych środowiskach jako oporny substancja. C. botulinum wytwarza zarodniki, które mogą przetrwać w źle konserwowanych produktach spożywczych. Tutaj produkują toksynę. Po spożyciu nawet niewielkie ilości toksyny mogą spowodować poważne zatrucia. Istnieje kilka rodzajów zatrucia jadem kiełbasianym.
Botulizm związany z żywnością jest spowodowany spożywaniem pokarmów zawierających toksynę jadu kiełbasianego.
Zraniony botulizm może wystąpić, jeśli botulina dostanie się do otwartej rany i wytworzy toksyny w obrębie rany. Osoby uzależnione od narkotyków w formie iniekcji są narażone na ten rodzaj zatrucia jadem kiełbasianym.
Niemowlęcy botulizm występuje, gdy niemowlę pochłania bakterie lub ich zarodniki, a te rosną w jelitach. Bakteria może również występować naturalnie w kale niemowlęcia.
Dorosła kolonizacja jelita jest rzadką formą zatrucia jadem kiełbasianym, która występuje, gdy bakteria kolonizuje przewód pokarmowy osoby dorosłej.
Jatrogenne zatrucie jadem kiełbasianym może wystąpić w wyniku przedawkowania toksyny botulizmu lub botoksu. Przypadki tej formy botulizmu rozwinęły się po podaniu terapeutycznym botoksu.
Botulizm – leczenie
Pacjenci z zatruciem jadem kiełbasianym w każdym przypadku muszą zostać poddani hospitalizacji i leczeniu. W przypadku dzieci chorych na botulizm, lekarze decydują się na dożylne podanie immunoglobuliny. Osoby z problemami układu oddechowego będą musiały zostać podpięte pod respirator. Intensywna opieka może potrwać nawet kilka miesięcy. Wraz z upływem czasu paraliż ustępuję.
Pacjentowi z podejrzeniem zatrucia jadem kiełbasianym natychmiast zostaną podane zastrzyki antytoksyn. Jeśli infekcja wynika z rany, rana musi być leczona chirurgicznie. Obszar wokół rany jest usuwany, w procesie znanym jako oczyszczanie. Ponadto, antybiotyki mogą być również przepisywane w celu zapobiegania wtórnej infekcji.
Źródła botuliny w jedzeniu
Najczęściej skażone botuliną pokarmy to:
- warzywa w puszkach,
- peklowana wieprzowina i szynka,
- surowe lub wędzone ryby,
- syrop kukurydziany.
Warto zaznaczyć, że botulizm nie rośnie w kwaśnej żywności o pH 4,5 lub niższym.
Jak zapobiec zakażeniu botulizmem?
Aby zmniejszyć ryzyko zatrucia jadem kiełbasianym, zaleca się, aby unikać spożycia podejrzanych produktów, a także nie wstrzykiwali narkotyków. Aby zapewnić bezpieczeństwo żywności, ważne jest aby przestrzegać zasad dobrej higieny podczas jej przygotowywania.
- Należy postępować zgodnie z wszelkimi instrukcjami podczas przechowywania jedzenia w domu.
- Żywność powinna być przygotowywana w domu przez co najmniej 10 minut przed jedzeniem, nawet jeśli nie widać żadnych oznak psucia się żywności
- Należy wyrzucać jedzenie w puszkach, które wygląda podejrzenia np. posiada wybrzuszenia.
- Upewniać się, że wszystkie potrawy są dobrze ugotowane.
- Przechowywać oleje w naczyniu z czosnkiem lub ziołami w lodówce.
Ponadto, wrzenie może zniszczyć zarówno wegetatywną, jak i nie-przetrwalnikową formę bakterii i toksynę, którą produkuje.
