Zapalenie jelit – objawy, przyczyny, leczenie, rozpoznanie

Zapalenie jelit jest ogólnym terminem, używanym do opisu zaburzeń, które obejmują przewlekłe zapalenie przewodu pokarmowego.

Rodzaje zapalenia jelit

Wrzodziejące zapalenie jelit powoduje długotrwałe stany zapalne i owrzodzenia (wrzody) w wewnętrznej ściance jelita grubego (okrężnicy) i odbytnicy.

Choroba Crohna charakteryzuje się zapaleniem wyściółki przewodu pokarmowego, który często rozprzestrzenia się głęboko w uszkodzone tkanki. Zarówno wrzodziejące zapalenie jelit, jak i choroba Crohna, zwykle obejmują ciężką biegunkę, zmęczenie i utratę wagi.

Zapalenie jelit może wyniszczać i czasem prowadzi do komplikacji, zagrażających życiu.

Podstawowe objawy

Choroby zapalne jelit różnią się w zależności od ciężkości stanu zapalnego i miejsca jego wystąpienia. Objawy mogą mieć różne stadium, od łagodnego do ciężkiego. Prawdopodobnie możemy mieć okresy aktywnej choroby, a następnie okresy remisji.

Do objawów wspólnych możemy zaliczyć:

• biegunkę,
• gorączkę i zmęczenie,
• ból brzucha i skurcze,
• krew w stolcu.
• mniejszy apetyt,
• niezamierzona utrata wagi.

Kiedy iść do lekarza?

Jeśli wystąpią uporczywe zmiany w nawykach jelitowych lub jeśli wystąpią jakiekolwiek objawy przedmiotowe i podmiotowe choroby zapalnej jelit, należy skonsultować się z lekarzem. Chociaż choroba zapalna jelit nie jest śmiertelna, jest to poważna choroba, która w niektórych przypadkach może powodować komplikacje zagrażające życiu.

Zapalenie jelit – przyczyny

Dokładna przyczyna choroby zapalnej jelit pozostaje nieznana. Wcześniej podejrzewano dietę i stres, ale teraz lekarze wiedzą, że czynniki te mogą nasilać się, ale nie powodują tego schorzenia.

Jedną z możliwych przyczyn jest nieprawidłowe funkcjonowanie systemu immunologicznego. Kiedy nasz układ odpornościowy próbuje zwalczyć atakujący wirus lub bakterię, nienormalna odpowiedź immunologiczna powoduje, że układ odpornościowy atakuje również komórki w przewodzie pokarmowym. Dziedziczność również wydaje się odgrywać istotną rolę w wystąpieniu tej choroby.

Czynniki ryzyka

Do podstawowych czynników ryzyka możemy zaliczyć:

• wiek: najczęściej zapalenie jelit diagnozuje się u osób poniżej 30 roku życia. Ale niektórych ta choroba rozwija się dopiero po ukończeniu 50 lub 60 roku życia.
• rasa lub pochodzenie etniczne: chociaż biali mają największe ryzyko zachorowania, może wystąpić w dowolnej rasie. Jeśli ktoś ma aszkenazyjskie pochodzenie, ryzyko wydaje się jeszcze większe.
• historia rodzinna: ryzykujemy, jeśli mamy bliskiego krewnego, np. rodzica, rodzeństwo lub dziecko, które ma tę chorobę.
• palenie papierosów: jest najważniejszym kontrolowanym czynnikiem ryzykiem rozwoju choroby Leśniowskiego-Crohna. Chociaż palenie może zapewnić pewną ochronę przed wrzodziejącym zapaleniem jelita grubego, ogólne korzyści zdrowotne wynikające z niepalenia sprawiają, że ważne jest spróbować rzucić palenie.
• niesteroidowe leki przeciwzapalne: należą do nich ibuprofen, sól sodowa naproksenu, sól sodowa diklofenaku i inne. Leki te mogą zwiększać ryzyko zachorowania na zapalenie jelit lub pogorszyć tę chorobę.
• miejsca zamieszkania: jeśli mieszkamy w kraju uprzemysłowionym, istnieje większe ryzyko pojawienia się tego schorzenia. Wpływ mogą mieć czynniki środowiskowe, w tym dieta, bogata w tłuszcze lub żywność rafinowana. Osoby, żyjące w północnym klimacie również wydają się być bardziej zagrożone.

Komplikacje

Wrzodziejące zapalenie jelita grubego i choroba Crohna mogą powodować pewne powikłania. W obu przypadkach mogą wystąpić:

• rak jelita grubego: zwiększamy ryzyko raka okrężnicy. Dlatego należy przeprowadzać kolonoskopię co 10 lat, poczynając od 50 roku życia. Zapytajmy swojego lekarza, czy konieczne jest wykonanie tego badania wcześniej i częściej.
• zapalenie skóry, oczu i stawów: podczas nawrotu choroby  mogą wystąpić pewne zaburzenia, w tym zapalenie stawów, zmiany skórne i zapalenie oczu (zapalenie błony naczyniowej oka).
• skutki uboczne leków: niektóre leki na to schorzenie wiążą się z niewielkim ryzykiem rozwoju niektórych nowotworów. Kortykosteroidy mogą się wiązać z ryzykiem wystąpienia osteoporozy, podwyższonego ciśnienia krwi i innych chorób.
• pierwotne stwardniające zapalenie dróg żółciowych: w tym stanie zapalnym powstają blizny w przewodach żółciowych, ostatecznie powodując ich zwężenie i stopniowo powodując uszkodzenie wątroby.
• zakrzepy: zwiększa ryzyko wystąpienia zakrzepów krwi w żyłach i tętnicach.

Leczenie

Celem leczenia nieswoistych zapaleń jelit  jest zmniejszenie stanu zapalnego, które wywołuje objawy przedmiotowe i podmiotowe. W najlepszych przypadkach może to prowadzić do nie tylko złagodzenia objawów, ale także do długotrwałej remisji i zmniejszenia ryzyka powikłań. Leczenie zwykle obejmuje farmakologię lub zabieg chirurgiczny.

Jeśli wystąpią objawy zapalenia jelit należy najpierw zgłosić się do lekarza rodzinnego. Możemy dostać skierowanie do lekarza, który specjalizuje się w leczeniu zaburzeń trawiennych (gastrologa). Należy właściwie przygotować się do wizyty, by pomóc lekarzowi w postawieniu właściwej diagnozy. Należy być szczerym podczas udzielania odpowiedzi.