Bez czarny stanowi doskonały surowiec zielarski. Bez czarny to znacznych rozmiarów krzew liściasty od niepamiętnych czasów uprawiany w wiejskich zagrodach gdzie do dziś stanowi nieodłączny element wiejskiego krajobrazu. Wszystkie części czarnego bzu zawierają toksyczny składnik zwany sambunigryną, który podczas gotowania i suszenia ulega rozkładowi. Nie należy więc jeść kwiatów na surowo. Spożywanie przetworzonego czarnego bzu jest całkowicie bezpieczne.
Dekoracyjnie prezentują się owoce bzu czarnego. Mają one postać zebranych po kilkadziesiąt sztuk w zwisające baldachgrona małych, kulistych, błyszcząco czarnych pestkowców. Stanowią one dobroczynne źródło właściwości dla ludzi oraz cenny pokarm dla ptaków.
Bez czarny – zastosowanie
Okres kwitnienia bzu czarnego przypada na czas od maja do czerwca. 
Natomiast dojrzałe owoce zbieramy od sierpnia. Kwiaty i owoce nadają się do suszenia oraz na przetwory – soki, nalewki, syropy. Baldachy kwiatów czarnego bzu zbiera się w suche dni, wybierając te, na których część kwiatostanów nie jest jeszcze rozwinięta. Kwiatostany ścinamy, nie zrywamy, układamy luźno w koszach i jak najszybciej przenosimy do suszenia w zacienione miejsce. Po wysuszeniu, nie wcześniej, usuwamy szypułki. Dobrze wysuszone kwiaty czarnego bzu mają żółtawobiały kolor i intensywny zapach.
Podczas zbioru owoców bzu czarnego również ścinamy całe baldachy (ważne, żeby wybierać tylko te, na których owoce są dojrzałe – czarne i lśniące). Suszymy je w przewiewnym miejscu, rozkładając cienką warstwą.
Bez czarny warto też posadzić w pobliżu pryzmy kompostowej, bo wydzielane przez jego korzenie substancje doskonale wpływają na procesy zachodzące w kompoście. Liście bzu wydzielają olejki eteryczne, które odstraszają owady, także liczne szkodniki.
W skład bzu czarnego wchodzą następujące składniki; olejki lotne, flawonoidy, śluz roślinny, garbniki, witaminy A oraz C, glikozydy cyjanogenne, związki wapnia, żelaza, potasu, alkaloidy. Natomiast kwiaty zawierają olejki eteryczne, śluzy, związki sodu, glinu, potasu, żelaza i wapnia.
Bez czarny – właściwości lecznicze
Bez czarny posiada bardzo dużo właściwości leczniczych dlatego tez niekiedy nazywany jest bzem lekarskim a nie czarnym. Posiada silne właściwości moczopędne, jednocześnie napotne. To nie jedyne zalety gdyż działa przeciwgorączkowo, wzmacniająco na naczynia krwionośne (zmniejsza kruchość naczyń włosowatych). Czarny bez znany jest ze swoich przeciwgrypowych właściwości. Syrop i napary z kwiatów bzu pomagają przy przeziębieniu i gorączce. Ciepła i łagodna w smaku herbata działa napotnie i koi nerwy. Wspomina się również o naparze lub syropie z czarnego bzu jako dobrym remedium na katar i inne nieżyty dróg oddechowych. Czarny bez z powodzeniem można łączyć z krwawnikiem, lipą, sokiem z malin.
Poza tym stosować warto też syropy z kwiatów i owoców czarnego bzu. Syrop z owoców przede wszystkim stosuje się na zaparcia oraz podczas przeziębień.
Czarny bez jest także wykorzystywany zewnętrznie w celu przemywania w stanach zapalnych oczu i gardła. Zewnętrznie kwiaty czarnego bzu (w postaci odwaru) stosuje się w przypadku stanów zapalnych jamy ustnej, gardła, zapalenia migdałków i krtani.
Gąbczasty rdzeń pędów używany był w technice mikroskopowej do sporządzania preparatów, a w zegarmistrzostwie do czyszczenia delikatnych mechanizmów.
Bez czarny – sposób użycia
Odwar
Przepis; należy 50 g kwiatów zalać litrem wrzątku i następnie gotować przez ok. 5 min. Wystudzonym płynem płuczemy jamę ustną i gardło kilka razy dziennie.
Syrop z bzu
Przepis; należy około kilograma owoców zalać dwiema szklankami wody, kolejno dodać około 0,5 kilograma cukru i następnie gotować około pół godziny. Kolejnym krokiem jest przecedzenie sporządzonego miąższu przez gazę lub gęste sito tak aby pozostał sam sok. W celach lepszego przechowywania zaleca się przeprowadzenie pasteryzacji przygotowanych słoiczków.
Syrop z kwiatów
Przepis; należy przygotować ok. 10 kwiatów bzu, następnie zalać je litrem wody i odstawić na 3 dni. Po upływie tego terminu cały przygotowany napar odcedzamy i dodajemy 1 kg cukru. Wszystko należy podgrzać, ale nie doprowadzić do wrzenia.
Sok
Przepis; należy przygotować i starannie opłukać około 1 kg owoców dzikiego czarnego bzu w ciepłej ale nie gorącej wodzie, następnie przygotowane owoce zalewamy 4 szklankami wody tak aby poziom wody delikatnie przykrywał owoce a następnie całość zasypujemy 4 szklankami cukru. Następnie należy postawić całość na niewielkim ogniu od czasu do czasu mieszając. Nie należy doprowadzać do wrzenia z uwagi na wytracenie cennych witamin. Po około godzinie gorący sok przelewamy do słoików i należy wykonać pasteryzacje która nie powinna trwać krócej niż 20 min. Po wyjęciu słoików należy poustawiać je do góry dnem i przykryć ręcznikiem tak aby za szybko nie wytrącały temperatury. Na drugi dzień syrop spokojnie można przełożyć do lodówki lub w innego chłodne miejsce gdzie będzie oczekiwał na skonsumowanie.
