Wirusowe zakażenie przewodu pokarmowego, inaczej określane jako nieżyt żołądkowo-jelitowy, jest zaliczane do grupy chorób, które charakteryzują się stanem zapalnym układu pokarmowego, obejmującym ponadto żołądek i jelito cienkie. Zwyczajowo określane jest też jako grypa żołądkowa lub grypa jelitowa, jednakże nie jest to sformułowanie do końca poprawne. Ta dolegliwość może zaatakować każdego, najczęściej jednak występuje u małych dzieci, znacznie rzadziej u dorosłych. Szacuje się, że największe nasilenie, bo aż ok 80% zachorowań, wirusami chorobotwórczymi w klimacie umiarkowanym następuje późną jesienią i zimą.
Przyczyny wirusowego zakażenia przewodu pokarmowego
Zdecydowanie najczęstszą przyczyną wirusowego zakażenia przewodu pokarmowego są wirusy, niewątpliwe wiodące prym. Wśród dzieci są to rotawirusy, natomiast wśród dorosłych norowirusy. Ponadto wirusy odpowiedzialne za tę chorobę to także adenowirusy i astrowirusy. Rzadziej natomiast za przyczynę można uznać bakterie lubi ich toksyny bądź pasożyty.
Bakterią odpowiedzialną za wirusowe zakażenie przewodu pokarmowego u osób dorosłych są bakterie z rodzaju Campylobacter jejuni, z czego większość zakażeń powstaje wyniku kontaktu z drobiem. To także bakterie takie jak Escherichia coli, Salmonella, Shigella, Campylobacter. Są one leczone antybiotykiem, a przebieg choroby jest nieco inny od infekcji wirusowowych.
Wirusowe zakażenie przewodu pokarmowego – przenoszenie
Wirusy przenoszone są głównie drogą pokarmową, a więc poprzez wodę, pokarm lub nieodpowiednią higienę- brudne ręce. Do zakażenia może dojść także przy współdzieleniu przedmiotów osobistych, przeludnieniu w lokalach mieszkalnych, a także drogą kropelkową, co potwierdzają częste zakażenia dróg oddechowych.
Matki karmiące dzieci z butelek, w sposób sztuczny, powinny zachować szczególną ostrożność, ponieważ źle odkażona butelka może również stać się przyczyną zakażenia przewodu pokarmowego. Po wykształceniu odporności dorośli mogą przenosić niektóre z mikroorganizmów w sposób bezobjawowy, w związku z czym pełnią rolę rezerwuaru zarazków choroby.
Objawy – wirusowe zakażenie przewodu pokarmowego
Wśród najczęściej występujących i każdemu dobrze znanych objawów wyróżnia się biegunkę, wymioty, bóle brzucha, gorączkę, a także słyszalną przyspieszoną perystaltykę jelit, czyli odruch nerwowo-mięśniowego, który jest odpowiedzialny za przesuwanie treści pokarmowej wzdłuż przewodu pokarmowego.
Rezerwuarem zarazka przy biegunce jest chore dziecko ,które wraz z kałem wydala duże ilości wirusa, które następnie osiedlają się w komórkach nabłonka jelita cienkiego. W przypadku wirusowego zakażenia przewodu pokarmowego biegunka jest z reguły wodnista, natomiast przy infekcjach bakteryjnych może pojawić się krew lub śluz. Wymioty natomiast mają przeważnie treść pokarmową, znacznie rzadziej jest to żółć.
Często towarzyszą im dreszcze, gorączka, co w następstwie powoduje osłabienie organizmu. Bardzo często wraz z trwaniem wymiotów lub biegunki może dojść do odwodnienia, objawiającego się apatią, rzadszym oddawaniem moczu, wiotkością skóry, osłabieniem czy silnym pragnieniem lub brakiem łzawienia w przypadku dzieci. Szczególną ostrożność i uwagę należy tu zwrócić na najmłodszych, podając im w trakcie choroby odpowiednią ilość płynów. Jest to też jeden ze sposobów leczenia.
Wirusowe zakażenie przewodu pokarmowego – profilaktyka i leczenie
Zakażenie przewodu pokarmowego jest najczęściej diagnozowane w oparciu o objawy występujące u zakażonego. Wśród innych przyczyn, których występowanie może powodować infekcję można wyróżnić zapalenie wyrostka robaczkowego, skręt jelit, cukrzycę, zapalenie wyrostka robaczkowego. Zakażenie przewodu pokarmowego mija z reguły po paru dniach, jednakże jeśli jest dłuższe należy skontaktować się z lekarzem, szczególnie w przypadku nasilonych objawów.
Tak zwana grypa jelitowa lub grypa żołądkowa nie wymaga podawania specjalnych leków, w przypadku zarażenia wirusami. Najpowszechniejszą formą leczenia dorosłych, a przede wszystkim dzieci jest nawadnianie, czyli rehydratacja. Preferuje się nawadnianie doustne, ale w przypadku odwodnienia wyższego stopnia, gdzie dochodzi do zaburzeń świadomości może okazać się konieczne nawadnianie dożylne w warunkach szpitalnych. Nawadnianie doustne najlepiej przeprowadzać z użyciem zwykłej i chłodnej wody, którą należy podawać małymi porcjami.
Zamiast wody apteki oferują także specjalne preparaty, płyny nawadniające, pozwalające uzupełnić wypłukane elektrolity. Nie są zalecane, a wręcz niewskazane soki, napoje słodzone bądź innego tego typu napoje, szczególnie wśród małych dzieci, ponieważ mogą one jedynie nasilić dolegliwości. Aby szybciej zwalczyć infekcję przewodu pokarmowego i złagodzić jej przebieg należy także stosować odpowiednią dietę. Karmienie piersią powinno być kontynuowane, zaleca się także spożywanie produktów zawierających sfermentowane mleko, takich jak jogurty. Dostępne są również leki przeciwwymiotne i przeciwbiegunkowe przy uciążliwych wymiotach u małych dzieci jak i biegunkach.
Aby zmniejszyć ryzyko wystąpienia wirusowego zakażenia przewody pokarmowego bardzo ważna jest odpowiednia profilaktyka. Zapewnienie i utrzymywanie odpowiednich warunków sanitarnych. Dbania o codzienną higienę na przykład przez częste mycie rąk. Stosowanie odpowiednich żeli antybakteryjnych, oferowane i dostępne są także szczepionki przeciwko rotawirusom.
