Wymioty to kompleksowe odruchowe opróżnianie żołądka i jelita cienkiego przez jamę ustną. Czynność ta jest regulowana przez centrum wymiotowania zlokalizowane w mózgu, tak zwany rdzeń przedłużony. Aktywacja centrum wymiotów rozpoczyna się pod wpływem sygnałów obwodowego lub ośrodkowego układu nerwowego z różnych powodów.
Te sygnały powodują zamknięcie ujścia żołądka. W tym samym czasie otwiera się wejście do żołądka, powiększa się przełyk, nakładają się na jamę głosową, tak, że masy wymiotów nie dostają się do dróg oddechowych. Pod wpływem skurczu mięśni brzucha i perystaltyki żołądka zawartość tego ostatniego jest wydalana na zewnątrz. W ten sposób przeprowadza się mimowolne oczyszczanie organizmu z substancji drażniących.
Wymioty – przyczyny
Najczęściej, gdy dana osoba zaczyna wymiotować, jej przyczyny leżą w takich czynnikach, jak:
- Zatrucie pokarmowe
- Zatrucie alkoholem, nikotyną
- Zatrucie lekami
- Zaburzenie aparatu przedsionkowego
- Ciąża
- Choroby zakaźne
- Zaburzenia ośrodkowego układu nerwowego
- Choroby przewodu żołądkowo-jelitowego
- Urazy.
Wymioty mogą być spowodowane słońcem lub udarem cieplnym. Dlatego często w momencie pobytu na plaży lub wizyty w wannie lub saunie zaczynają się wymioty.
Najważniejsze przyczyny występowania wymiotów to:
- Toksyny (zatrucie) – w szczególności, cytostatyk, opoidy, nadużywanie alkoholu.
- Choroby centralnego układu nerwowego – migreny, choroby nowotworowe, zapalenie opon mózgowych i zapalenie mózgu, incydenty naczyniowo-mózgowe, krwawienie śródczaszkowe.
- Choroby psychiczne – depresja, anoreksja, bulimia, psychogenne wymioty.
- Choroby błędnika – guzy, zapalenie, choroba Mengera (nadmierne gromadzenie płynu w uchu wewnętrznym), choroba morska.
- Układ pokarmowy i otrzewnowy – zakaźnego zapalenia żołądka i jelit, z przebiegu ostrego zatrucia, nadwrażliwość na żywność, niedrożność jelita cienkiego, syndrom tętnicy krezkowej, niedowład żołądka, zespół nadwrażliwości jelita grubego, choroba wrzodowa i wrzody dwunastnicy, zapalenie wyrostka robaczkowego, nieswoiste zapalenie choroby jelit, zapalenie otrzewnej.
- Choroby dróg żółciowych – zapalenie pęcherzyka żółciowego, kolka żółciowa.
- Choroba wątroby – zapalenie wątroby, marskość wątroby i niewydolność wątroby.
- Choroba trzustki – ostre zapalenie trzustki, guzy.
- Choroby gruczołów dokrewnych – cukrzycowa kwasica ketonowa, ostra niewydolność nadnerczy, nadczynność przytarczyc i niedoczynność przytarczyc.
- Choroby układu moczowego – mocznica, kolka nerkowa, odmiedniczkowe zapalenie nerek
- Inne choroby – zawał mięśnia sercowego, niewydolność serca, zespół niedociśnienia żyły głównej górnej, ostra przerywana porfiria (choroba genetyczna – światłowstręt), pooperacyjne nudności i wymioty, radioterapia.
- Przyczyny fizjologiczne – ciąża, reakcja na zapach, smak i bodźce wzrokowe.
Klasyfikacja wymiotów pod względem czasu trwania
- Ostra (1-2 dni) – najczęściej powodowana przez choroby zakaźne, leki, alkohol, grzyby lub toksyny: mocznica, cukrzycowa kwasica ketonowa.
- Przewlekła / przedłużona powyżej 7 dni – objaw chronicznych chorób, w tym choroba psychiczna.
Wymioty – objawy
Z reguły wymioty są poprzedzone:
- Nudnościami
- Zwiększonym wydzielaniem śliny
- Przyspieszonym oddychaniem
- Osłabieniem i mimowolnym połykaniem
- Czasami łzawieniem.
- Pojawia się śluz, krew lub żółć w treści wymiotnej.
Zwykle wymioty psychogenne nie są jedyną oznaką choroby, wraz z jej pojawieniem się i wieloma innymi objawami. Większość specjalistów wyróżnia następujące towarzyszące objawy:
- Zwiększona praca gruczołów potowych i, w konsekwencji, zwiększone wydzielanie potu
- Zupełny brak siły, które najczęściej manifestują się, jako pewne ataki
- Podwyższony poziom rozdrażnienia psychicznego
- Obniżone ciśnienie krwi.
Kiedy wymioty występują w przy bólu głowy, taki objaw może świadczyć o chorobie mózgu, zapaleniu opon mózgowych, guzach itp.
Wymioty – diagnoza
Jeśli ani gastroenterolog, ani neurolog nie stwierdzą żadnych naruszeń organizmu, zlecą takie badania jak:
- Ogólne i biochemiczne badanie krwi
- Test tolerancji glukozy w celu wykrycia cukrzycy
- Oznaczenie tyroksyny w surowicy
- Analiza moczu
- USG nerek
- Badania ruchliwości przewodu żołądkowo-jelitowego
- EKG w rzadkich przypadkach z zawałem serca występują wymioty itp.
Leczenie wymitów
Wymioty są często pierwszą oznaką nieprawidłowego funkcjonowania organizmu. Taka pojedyncza reakcja organizmu przynosi korzyści, eliminując z przewodu pokarmowego substancje szkodliwe lub mikroorganizmy. Ale wielokrotne wymioty, tym bardziej nieprzynoszące ulgi, są szkodliwe i dlatego należy je zatrzymać.
Nie ma znaczenia, czy choroba ta przejawia się u dorosłych czy u dzieci, w każdym razie wymaga to szybkiej interwencji specjalistów. Kiedy objawy wymiotów są związane z innymi chorobami, takimi jak wrzody lub zapalenie żołądka, wystarczy pozbyć się poważnej choroby, która je wywołuje. Częste wymioty mogą doprowadzić do odwodnienia, a więc w szpitalu podawane są dożylnie roztwory elektrolitów i glukozy, napoje lub rehydron rozcieńczony w 2 litrach płynu.
Leki hamujące odruch wymiotny – prochlorperazyna, metoklopramid, ondansetron, hioscyna, difenhydramina.
