Zapalenie wyrostka robaczkowego pojawia się nagle, dlatego też nie sposób przewidzieć atak, czy zastosować profilaktykę, aby go uniknąć. Jeżeli ból nie ustępuje przez ponad trzy godziny, należy niezwłocznie zgłosić się do lekarza lub wezwać pogotowie. Warto pamiętać, że brak reakcji, a następnie interwencji chirurgicznej może poskutkować zapaleniem otrzewnej, które z kolei może prowadzić do śmierci.
Czym jest zapalenie wyrostka robaczkowego i kto jest nim szczególnie zagrożony?
Zapalenie wyrostka robaczkowego to ostre schorzenie, choć w niewielkim procencie przypadków może być również przewlekłe. Dotyczy ono bezpośrednio jamy brzusznej i w większości przypadków jest spowodowane zatrzymaniem treści pokarmowej w wyrostku. Towarzyszy mu ostry ból brzucha. Zapalenie wyrostka może skutkować sklejeniem się pętli jelit z jelitem ślepym, w wyniku czego powstają ropnie.
Na taki atak jest narażony każdy, lecz w szczególności osoby między 10. a 30. rokiem życia. W przypadku zapalenia wyrostka robaczkowego kluczowa może okazać się szybka reakcja – zapalenie z czasem przenosi się do otrzewnej, co może być bezpośrednią przyczyną zgonu.
Dlaczego dochodzi do zapalenia wyrostka robaczkowego?
Trudno jest podać jednoznaczną przyczynę zapalenia wyrostka robaczkowego. Zdaniem lekarzy, wpływ na taki stan rzeczy może mieć dieta uboga w błonnik. Ludzie, którzy przebyli wirusową bądź bakteryjną infekcję układu pokarmowego, również znajdują się w grupie zwiększonego ryzyka. Niekiedy wyrostek robaczkowy zatyka się treścią z jelita, co powoduje dolegliwości.
Kilka rodzajów zapalenia wyrostka
Lekarze wymieniają cztery rodzaje zapalenia wyrostka robaczkowego:
- ostre, proste zapalenie
- zapalenie ropowicze
- zapalenie zgorzelinowe
- perforacja wyrostka
Zapalenie wyrostka robaczkowego w niektórych przypadkach może zacząć się od przewlekłego schorzenia i z czasem ewoluować w ostre, które bezwzględnie wymaga niezwłocznej interwencji chirurgicznej. Zanim stan pacjenta ulegnie zaostrzeniu, odczuwa on bardzo silne bóle brzucha, może mieć problemy z oddawaniem stolca, a jego ogólne samopoczucie ulega pogorszeniu. Objawy te są jednak na tyle pospolite, że mogą pojawiać się przy wielu innych schorzeniach jamy brzusznej, dlatego też nie zawsze są one kojarzone z zapaleniem wyrostka.
Jak rozpoznać zapalenie wyrostka?
W większości przypadków zapalenie wyrostka zaczyna się od ogólnego pogorszenia samopoczucia oraz silnego bólu, który pierwotnie pojawia się w nadbrzuszu, blisko pępka i z czasem schodzi do prawego dołu biodrowego. Przemieszczający się ból to objaw charakterystyczny dla zapalenia wyrostka robaczkowego. Ból ten sukcesywnie narasta.
Niemal każdy pacjent traci apetyt, pojawiają się nudności oraz wymioty. Temperatura nie powinna przekroczyć 38°C. Tętno ulega przyspieszeniu, podczas ucisku bolesnego miejsca pojawia się ochronna reakcja mięśniowa, a po jego zwolnieniu – ból. Atak wyrostka może powodować potrzebę częstego oddawania moczu.
Na co warto zwrócić uwagę przed diagnozą?
Jeśli ból utrzymuje się przez dłużej niż trzy godziny i nie słabnie, należy niezwłocznie wezwać pogotowie lub udać się do szpitala. Jeżeli jednym z objawów jest zaparcie, pod żadnym pozorem nie wolno podawać pacjentowi leków przeczyszczających, gdyż mogą one sprokurować pęknięcie wyrostka robaczkowego. Należy zrezygnować także z antybiotyków i środków przeciwbólowych, po których wyniki badań mogą nie być miarodajne. Przed diagnozą nie wolno jeść i pić.
Zapalenie wyrostka robaczkowego – diagnoza
W celu postawienia diagnozy, lekarz bada brzuch i uciska prawy dół biodrowy, w którym podczas zapalenia wyrostka robaczkowego najczęściej lokuje się ból. Gdy stan pacjenta jest już wyraźnie zaostrzony, sam ucisk nie jest tak bolesny, jak jego zwolnienie. Podczas uginania prawej nogi pacjenta, ból może dodatkowo narastać. W niektórych przypadkach konieczne może okazać się RTG jamy brzusznej.
Leczenie zapalenia wyrostka robaczkowego
Jedynym sposobem na wyleczenie zapalenia wyrostka robaczkowego jest usunięcie go za pomocą operacji. Czasem lekarze zaczynają od zabiegu laparoskopii, lecz w wielu przypadkach konieczne jest otwarcie powłok brzusznych. Jeżeli występuje tak zwany naciek okołowyrostkowy, leczenie ogranicza się do antybiotykoterapii, podawaniu środków przeciwzapalnych, ścisłej diecie oraz obfitym nawadnianiu pacjenta.
Powikłania po zapaleniu wyrostka robaczkowego
Najczęstszym powikłaniem po zapaleniu wyrostka robaczkowego jest jego perforacja, do której dochodzi w drugiej lub trzeciej dobie nieleczonego schorzenia. Perforacja skutkuje nasileniem się bólu i objawów otrzewnowych. Kolejnym powikłaniem może być naciek okołowyrostkowy, czyli zlepienie pętli jelita cienkiego i sieci większej wokół wyrostka. Pojawia się wówczas dobrze ograniczony guz, który zwykle ustępuje po upływie kilku tygodni. Na nacieku może z kolei pojawić się ropień, który prowadzi do czterdziestostopniowej gorączki i przyspieszonego tętna. U kobiet ciężarnych perforacja wyrostka w 35 procentach może skutkować poronieniem.
