Ostre rozdęcie okrężnicy (megacolon toxicum) jest to choroba, w wyniku której dochodzi do poszerzenia, a także rozdęcia jelita grubego. W takiej sytuacji jelito grube nie jest w stanie usuwać zarówno gazów jak i kału. W momencie ich nagromadzenia w okrężnicy, jelito grube może ulegać pęknięciom, a nawet rozerwaniu.
Ostre rozdęcie okrężnicy – przyczyny
Schorzenie to należy do najpoważniejszego nienowotworowego powikłania wrzodziejącego zapalenia jelita grubego. Choroba pojawia się w wyniku opornego na leczenie postępującego rzutu schorzenia, również w przebiegu postępującego zapalenia okrężnicy. Ponadto może się rozwinąć także jako powikłanie rzekomobłoniastego zapalenia jelit. Ponadto inne powody to preparaty antychcholinergiczne lub wlew barytowy jelita.
Ostre rozdęcie okrężnicy pojawić się może w przypadku postępującego oraz nieleczonego wrzodziejącego zapalenia jelita grubego. Przebieg zapalenia jelita grubego może mieć postać silnych rzutów, które przeplatane są z czasami remisji. Przyczyny powrotów schorzenia nie są znane, jednakże duże znaczenie przypisuje się w tym miejscu stresom, nieprawidłowej diecie, a także wykorzystywaniu preparatów przeciwbólowych.
Bardzo duże znaczenie odgrywają także tutaj infekcje układu pokarmowego, a także innych narządów. Określona choroba wykazuje także predyspozycje genetyczne. Jej przyczyną może być także nadużywanie papierosów, niedobór błonnika, a także zbyt duża ilość cukru w diecie osoby chorej. Przyczyny choroby upatrywane są także w przyjmowaniu pokarmów wysokoprzetowrzonych, a ponadto tłuszczów nasyconych. Wpływ na uaktywnienie się ostrego rozdęcia okrężnicy mają również zaburzenia flory jelitowej.
Inna przyczyna ostrego rozdęcia okrężnicy to rzekomobłoniaste zapalenie jelit. Jest to stan zapalny, który powstaje w chwili, gdy naturalna flora bakteryjna ulega zachwianiu, a w organizmie dochodzi do namnożenia się toksyn. Do takiej sytuacji dochodzi, gdy pacjent przyjmuje przez dłuższy czas antybiotyki. Zapalenie może powstać nawet w okresie 2 miesięcy od zakończonej kuracji antybiotykami.
Ponadto czynniki sprzyjające powstaniu ostrego rozdęcia okrężnicy to długa hospitalizacja, a ponadto przebywanie w ośrodkach opieki medycznej. Choroba pojawia się najczęściej u osób starszych. Przyczyną rozdęcia okrężnicy jest jest stan zapalny, który przyczynia się do uszkodzenia ściany jelita grubego. Istnieją przypuszczenia, że jelito grube ulega uszkodzeniu w wyniku stanu zapalnego, hipokaliemii, preparatów przeciwbiegunkowych, hipoproteinemii, a także wlewu doodbytniczego kontrastowego.
Ostre rozdęcie okrężnicy – objawy
W sytuacji pojawienia się ostrego rozdęcia okrężnicy, wówczas jelito grube szybko zwiększa swoją objętość. Symptomy schorzenia mogą pojawić się nagle oraz obejmować wysoką gorączkę, bóle brzucha oraz wzdęcia, słaby stan ogólny, tachykardię, wzmożone napięcie, a także bolesność uciskową powłok brzucha, ściszenia albo zanik odgłosów perystaltycznych.
Ostre rozdęcie okrężnicy – diagnostyka
W celu rozpoznania określonego schorzenia przeprowadza się działanie zmierzające do uzyskania charakterystycznego obrazu klinicznego oraz przeglądowego zdjęcia RTG jamy brzusznej. Elementem radiologicznym diagnostyki ostrego rozdęcia okrężnicy jest stwierdzenie obecności średnicy okrężnicy poprzecznej w płaszczyźnie ośrodkowej, większej niż 6 centymetrów.
Ostre rozdęcie okrężnicy – leczenie
Osoby dotknięte ostrym rozdęciem okrężnicy wymagają intensywnej kontroli oraz nadzoru lekarskiego. W tej sytuacji konieczne jest przeprowadzenie seryjnych obserwacyjnych radiogramów jamy brzusznej, dla potrzeby określenia średnicy kątnicy, a także ewentualnego stwierdzenia obecności wolnego powietrza w obszarze jamy brzusznej. W początkowej fazie wdrażane jest intensywne oraz krótkie leczenie zachowawcze: Polega ono na działaniu polegającym na wstrzymaniu żywienia doustnego, a także dojelitowego oraz rozpoczęcie całkowitego żywienia pozajelitowego.
Czynność ta podjęta zostaje po wprowadzeniu zagłebnika nosowo-żołądkowego. W tej sytuacji przeprowadza się także podawanie pacjentowi glikokortykosteroidów w sposób dożylni. Ponadto leczenie zachowawcze, w przypadku ostrego rozdęcia okrężnicy polega na przeprowadzeniu antybiotykoterapii oraz podawania pacjentowi chemioterapeutyków, które wykazują szerokie spektrum działania, obejmującym także beztlenowce, na przykład metronidazol. Ponadto niektórzy proponują także stosowanie cyklosporyny A, która jest jedynym preparatem immunosupresyjnym, który użyteczny jest w leczeniu toksycznego rozdęcia okrężnicy.
W przypadku gdy podjęte działania lecznicze przyczynią się do poprawy zdrowia pacjenta, pierwszym sygnałem świadczącym o pozytywnych rezultatach w tym zakresie będzie widoczne zmniejszenie obwodu brzucha, a także ponowne pojawienie się odgłosów perystaltycznych. Podkreślić należy także fakt, że szansa na powodzenie wstępnego leczenia zachowawczego jest tym większa, im wcześniej określona terapia będzie podjęta.
W sytuacji pogorszenia się zdrowia pacjenta w czasie od 48 do 72 godzin lub też braku wystąpienia znaczącej poprawy w okresie od 5 do 7 dni, chorego należy przydzielić do listy przeznaczonej do przeprowadzenia zabiegu chirurgicznego. Konieczność pilnego zakwalifikowania chorego do zabiegu chirurgicznego pojawia się także w sytuacji, gdy dojdzie to stwierdzenia obecności wolnego powietrza w jamie brzusznej oraz nieustannego powiększania się wymiaru poprzecznego kątnicy. I taka sytuacja występuje mimo podjęcia stosownych działań leczniczych. W takiej sytuacji zaleca się przeprowadzanie kolektomii z zachowaniem oraz zamknięciem odbytnicy. Mianem tym określamy częściowe lub całkowite usunięcie jelita grubego.
