Zadzierzgnięcie jelita to jedna z chorób narządów jamy brzusznej o charakterze ostrym. Oznacza to, że objawy najczęściej pojawiają się naglę, są bardzo silne, a chory czuje się na tyle źle,
że nie zwleka zbyt długo z podjęciem decyzji o natychmiastowym skierowaniu się do najbliższego lekarza. W przypadku tej choroby konsultacje z lekarzem chirurgiem kończą się leczeniem operacyjnym, które jest jedyną drogą do wyleczenia pacjenta. Jedynie pacjenci, u których ból przeminął, mogą zostać „oddelegowani” na operację w późniejszym terminie, natomiast pacjenci
z ostrym bólem i pełnymi objawami są operowani natychmiastowo.
Zadzierzgnięcie jelita
Zadzierzgnięcie jelita to tak zwana „mechaniczna niedrożność jelit”, co w prostym języku oznacza zahamowanie perystaltyki jelit, co skutkuję ustaniem przesuwania się treści pokarmowej wewnątrz jelita. W przypadku zadzierzgnięcia jelit dochodzi do zamknięcia światła jelita, któremu towarzyszy zaciśnięcie naczyń krezki. Najczęstszym powodem wystąpienia zadzierzgnięcia jest uwięźnięcie jelita we wrotach przepukliny lub zarostami otrzewnej (które mogą powstawać w wyniku różnych zabiegów chirurgicznych wewnątrz brzucha, albo w wyniku zejścia procesów zapalanych, które toczą się w okolicy jelit).
Do zadzierzgnięcia jelita może dojść również przez wgłobienie jelita oraz jego skręt. Na tego rodzaju przypadłości narażone są szczególnie osoby w podeszłym wieku, które nadużywają środków przeczyszczających. Należy nadmienić, że w niektórych przypadkach zadzierzgnięcie jest pierwszym objawem rozwijającego się procesu nowotworowego, który prowadzi do powstania zrostów i zasklepienia pętli jelitowych.
Zadzierzgnięcie jelita – patomechanizm
Patomechanizm zadzierzgnięcia jelit polega na tym, że krew jest prawidłowo doprowadzana przez tętnicę do jelita, natomiast nie może odpłynąć poprzez żyłę z powrotem. Stopniowo krew żylna nagromadza się w naczyniach krwionośnych, dochodzi do tak zwanego przesięku płynów do przestrzeni zewnątrz naczyniowej, co powoduje opuchnięcie jelita, a z czasem całkowite zamknięcie wrót przepukliny.
Prowadzi to do niedokrwienia i w konsekwencji do martwicy danego odcinka jelita, która występuję od 6 do 10 godzin od początku niedokrwienia. Kolejnym zagrożeniem dla życia i zdrowia chorego jest namnażanie się bakterii w wynaczynionym płynie, który przedostaję się następnie do jamy otrzewnej powodując zapalenie. Takie zakażenie może się rozprzestrzenić doprowadzając do sepsy, która bezpośrednio zagraża życiu chorego.
Do objawów zadzierzgnięcia jelit zaliczamy:
- ból brzucha,
- nudności,
- wymioty,
- zatrzymanie gazów i stolca.
Najwcześniej pojawia się ból brzucha, który ma charakter kolkowo-napadowy, z czasem się nasila, aby potem osłabnąć. Natomiast gdy pojawi się stały, tępy ból w śródbrzuszu, świadczy to o narastającej niedrożności jelit. Wymioty i nudności to charakterystyczne objawy niedrożności, a ich nasilanie zależy w dużej mierze od przyczyny niedrożności. Nudności i wymioty pojawiają się dosyć szybko w przypadku zadzierzgnięcia jelit i są bardziej nasilone w wysokiej niedrożności. Wraz z przedłużająca się niedrożnością może dojść do wymiotów treścią, w której zaszły już procesy gnilne czyli tzw. wymioty kałowe. Gdy zakażenie się rozwija, w jamie brzusznej dochodzi do uogólnionej reakcji zapalnej organizmu, co skutkuję gorączką.
Zadzierzgnięcie jelita – badania
W przypadku podejrzenia wystąpienia niedrożności jelit z zadzierzgnięcia zaleca się przeprowadzenie między innymi wykonanie badania RTG jamy brzusznej, które pozwoli uwidocznić rozdęte pętle jelitowe z poziomami płynów.
Badanie USG czasami może być pomocne przy określaniu poziomu niedrożności oraz oceny przepływów naczyniowych, jednak jest znacznie utrudnione przez rozdęcie pętli jelitowych, dlatego też o wiele bardziej przydatne jest badanie tomografem komputerowym, które najdokładniej pokazuje przyczynę oraz miejsce wystąpienia niedrożności, jest to najbardziej dokładne i rzetelne badanie wykonywane przy tej choroby. W niektórych przypadkach należy wykonać laparoskopię (wziernikowanie jamy otrzewnej za pomocą instrumentu optycznego wprowadzonego przez powłoki brzuszne) lub laparotomię ( operacyjne otwarcie jamy brzusznej, polegające na przecięciu skóry, mięśni i otrzewnej umożliwiające eksplorację wnętrza jamy brzusznej).
Zadzierzgnięcie jelita – leczenie
Leczenie zadzierzgnięcia jelit w praktyce kończy się zawsze operacją. Jest to jedyny skuteczny sposób leczenia niedrożności mechanicznej. Priorytetem jest wdrożenie odpowiedniej antybiotykoterapii oraz stabilizacji stanu pacjenta poprzez wyrównanie gospodarki elektrolitowej oraz odpowiedniego nawodnienia. Gdy jelito zostaje udrożnione należy opróżnić jego proksymalną, rozdętą część z nagromadzonych gazów gnilnych i toksycznego płynu kałowego, w tym przypadku może być konieczne wytworzenie tak zwanej przelotki jelitowej (sztucznego odbytu), przez którą treść kałowa będzie się wydobywała na zewnątrz organizmu do specjalnego worka.
Odtworzenie ciągłości przewodu pokarmowego i przywrócenie fizjologicznej drogi wypróżnień przeprowadza się zazwyczaj po kilku miesiącach od operacji. Należy pamiętać, że w niektórych przypadkach niedrożności nie wystarczy samo odwrócenie przyczyn powstania niedrożności i często konieczne jest usunięcie całego fragmentu martwego jelita.
