Zespół Zollingera-Ellisona jest chorobą spowodowaną przez wydzielanie gastryny (hormon żołądkowo-jelitowy – biologicznie substancja czynna ma wpływ regulacyjny na wydzielanie soku żołądkowego i na działanie fizjologicznego żołądka). Podwyższony poziom gastryny we krwi stymuluje produkcję soku żołądkowego, kwasu solnego i enzymów, które prowadzą do tworzenia się licznych, trudno poddających się leczeniu różnych głębokości wad, i owrzodzenie żołądka, wrzód dwunastnicy i jelita grubego.
Zespół Zollingera-Ellisona – przyczyny
Prawdziwe przyczyny rozwoju tej choroby nie zostały ustalone, istnieje wersja, że przyczyną choroby może być czynnik dziedziczności.
Przyczyny, które mogą przyczynić się do rozwoju choroby:
- Dziedziczność
- Inne choroby endokrynologiczne
- Tworzenie małych narośli, które nie mają wyraźnej lokalizacji
- Obecność wrzodów w jelicie (jelita czczego (jedna z trzech części jelita cienkiego) i dwunastnicy)
- Nowotwór przysadki mózgowej
- Przerost gruczołów przytarczycznych
- Dostanie się do jelita czczego z dużą ilością kwaśnych treści żołądkowych
- Zwiększona ruchliwość lub zapalenie jelita cienkiego
- Obfite wtórne wydzielanie wodorowęglanów trzustkowych.
Zespół Zollingera-Ellisona – objawy
W zespole Zollingera-Ellisona obserwuje się ogólne objawy charakterystyczne dla często występującego wrzodu żołądka i / lub dwunastnicy.
Z całego zestawu objawów najszczególniejszymi są niektóre z nich:
- Uporczywy ból w górnej części brzucha. Ponad połowa z nich pojawia się, częściej u mężczyzn. Po posiłku lub na czczo / kilka godzin po spożyciu.
- Biegunka. Ponad połowa chorych z tym objawem to kobiety. Często jest to jedyny objaw. Stolce są obfite, wodniste, z niewielką niestrawioną żywnością i tłuszczem.
- Połączenie dwóch powyższych objawów występuje u ponad połowy pacjentów. Obserwowane jest także pieczenie za mostkiem, odbijanie, zgaga.
Inne, bardziej rzadkie objawy:
- Nudności
- Wymioty
- Krwawienie z przewodu pokarmowego
- Utrata masy ciała (zwykle przy przedłużonych płynach w stolcu).
Według lokalizacji istnieją 3 rodzaje zespołu Zollingera-Ellisona
- Trzustki: głowa, korpus, ogon.
- Żołądka
- Dwunastnicy.
Zespółu Zollingera-Ellisona – diagnostyka
Analiza historii choroby i dolegliwości bólowych w nadbrzuszu, biegunki, pieczenia, bólu w klatce piersiowej, odbijanie zawartości kwasu, z którym pacjent łączy pojawienie się objawów, i jak przebiegała choroba. Analiza historii życia chorego, jeśli ma owrzodzenia, jakie otrzymuje leki, inne choroby i uzależnienia (alkohol, palenie tytoniu). Analiza historii rodziny (obecność krewnych chorych na dolegliwości przewodu pokarmowego, przewodu żołądkowo-jelitowego).
Obiektywne objawy kojarzone z chorobą:
- Bladość skóry
- Krwawienie z przewodu żołądkowo-jelitowego
- Żółtaczka
- Ubytek powierzchniowy zębów.
Badanie instrumentalne i laboratoryjne.
- Określenie gastryny (substancji biologicznie czynnych, które mają wpływ regulujący na wydzielanie soku żołądkowego i na działanie fizjologiczne żołądka) we krwi na czczo (dzień przed rozpoczęciem badania, chorzy nie mogą jeść i przyjmować leków, które zmieniają wytwarzanie kwasu żołądkowego).
- Test produkcji kwasu żołądkowego, (jeśli kwasowość (pH) żołądka jest mniejsza niż 2,0, wraz z dużą objętością mierzonego materiału (> 140 ml), to jest powód, aby podejrzewać tę chorobę).
- Test z sekretyną (substancją stymulującą wytwarzanie gruczołów trzustkowych substancji biologicznie czynnych, dzielących złożone składniki żywności na prostsze, które są następnie wchłaniane przez organizm). Dożylny zastrzyk sekretyny podawany jest na pusty żołądek, a następnie monitorowany jest poziom gastryny we krwi. Wzrost jej poziomu> 200 pc / ml jest dodatnim wynikiem testu.
- Ezofagoduodendoskopia (procedura diagnostyczna, w którym lekarz bada i ocenia stan powierzchni wewnętrznej przełyku, żołądka i dwunastnicy za pomocą specjalnego przyrządu optycznego endoskopu) z obowiązkową biopsją (biorąc fragment do określenia struktury i komórek tkanki).
- Impedancja z ph metrią (procedura polega na pomiarze prądu zmiennego oporu pomiędzy wieloma elektrodami umieszczonymi w przełyku, w celu określenia kwasowości podłoża).
- Badanie materiału z żołądka na obecność Helicobacter pylori (bakteria uszkadza ściany z żołądka i dwunastnicy).
- Badanie ultrasonograficzne narządów jamy brzusznej w celu określenia obecności guza trzustki, ściany żołądka lub dwunastnicy.
- Selektywna angiografia brzucha (metoda diagnostyczna, w której poprzez przebicie skóry za pomocą specjalnych narzędzi pod kontrolą rentgenowską pobiera się próbki krwi z trzustki)
- Tomografia komputerowa (CT) do wykrywania guza trzustki, zbadania ściany żołądka lub dwunastnicy.
- Rezonans magnetyczny (MRI) jest dokładniejszy niż tomografia komputerowa, jest wykonywany w celu wykrycia guza trzustki, ściany żołądka lub dwunastnicy.
- Możliwe są również konsultacje gastroenterologa i chirurga.
Zespół Zollingera-Ellisona – leczenie
W trakcie terapii farmakologicznej leki przeciwwrzodowe są przepisywane z grupy inhibitorów pompy protonowej (maksymalna redukcja uwalniania kwasu chlorowodorowego i soku żołądkowego). W przypadku niewydolności, leczenia zachowawczego i podejrzenia nowotworu złośliwego, konieczne jest leczenie chirurgiczne.
Istnieje niebezpieczeństwo powikłań:
- Perforacja wrzodu
- Zwężenie światła dolnej części przełyku
- Krwawienie z przewodu pokarmowego
- Krytyczna utrata wagi
- Zaburzenie pracy serca
- Przerzuty.
Nie ma konkretnych metod zapobiegania zespołowi Zollingera-Ellisona. Wspólne zalecenia obejmują: zbilansowaną dietę, unikanie alkoholu i palenia, eliminacja stresu, szybkiego dostępu do gastroenterologa w przypadku wystąpienia niepokojących objawów, jeśli to konieczne, wykonywanie endoskopii.
