Zespół jelita nadwrażliwego, inaczej nazywany też zespołem jelita wrażliwego lub nerwicą jelit. Jest to przewlekła choroba układu pokarmowego, której objawy są bardzo uciążliwe, a przyczyny wciąż nieznane. Na czym polega?
Zespół jelita nadwrażliwego jest jedną z najbardziej powszechnych przyczyn zwolnień z pracy. Nic dziwnego – jego objawy bardzo wpływają na życie osoby chorej i podporządkowują jej swoje plany. Potrafi znacznie uprzykrzyć życie, ale na szczęście nie jest niebezpieczny dla życia osoby skarżącej się na jej objawy.
Objawy choroby
Objawy nie zawsze są takie same nawet u tej samej osoby. Mogą też się zmieniać. Zazwyczaj jednak zespół jelita nadwrażliwego przyjmuje jedną z dwóch form: biegunkową bądź zaparciową. Biegunkowa polega na zwiększonym oddawaniu luźnych stolców, często z zawartością śluzu. Przyczyny takiej biegunki nie są znane. Przy występowaniu drugiej formy, zaparciowej, często występują też napady bólów kolkowych brzucha. Objawy nasilają się po zjedzeniu posiłku, po wypróżnieniu się zaś łagodnieją. U niektórych chorych zespół jelita wrażliwego przyjmuje formę naprzemienną. Chory raz boryka się z biegunkami, a po chwili cierpi na zaparcia.
Wśród typowych objawów ogólnych, które występują u osób skarżących się na nadwrażliwość jelita, możemy wymienić:
- zaparcia,
- biegunki,
- bóle brzucha – kurczowe, kłujące bądź piekące,
- ucisk w podbrzuszu,
- uczucie pełności i „przelewania się” w brzuchu,
- „owczy” stolec
- stolec ze śluzem.
Cechą znamienną jest to, że po wypróżnieniu się zazwyczaj dolegliwości zmniejszają się, a czasami nawet ustępują. Część chorych ma też objawy żołądka drażliwego. Zaliczamy do nich między innymi bóle w nadbrzuszu oraz uczucie ciężkości i pełności po spożyciu posiłku.
Niestety, ale objawy zespołu jelita drażliwego są nawracające. Z każdym atakiem są mocniejsze i prowadzą do dysfunkcji mięśni przewodu pokarmowego. Mięśnie te z czasem mogą się osłabić tak bardzo, że schorzenie to w konsekwencji może doprowadzić do niepełnosprawności.
Zespół jelita nadwrażliwego – trudna diagnoza
Przez wielu lekarzy zespół jelita drażliwego nie jest traktowany jako choroba, a jedynie jest nazywany dolegliwością. Spowodowane jest to tym, iż w trakcie trwania objawów nie stwierdza się żadnych zmian anatomicznych.
Stwierdzenie zespołu jelita nadwrażliwego nie jest łatwe i opiera się wyłącznie o wywiad z pacjentem i występujące objawy. Schorzenie to nie przedstawia zmian w żadnych badaniach: laboratoryjnych, radiologicznych ani endoskopowych. To cecha charakterystyczna zespołu jelita – organy wydają się być zdrowe, a jednak można występują chorobowe objawy. Najczęściej postawienie diagnozy zajmuje wiele lat oraz wiele błędnych rozpoznań mimo badań i leczenia. Niektórzy lekarze uważają, że postawienie diagnozy w przypadku tej choroby tak naprawdę polega na wykluczeniu wszelkich możliwych innych chorób, które wykazują zmiany w wynikach badań.
W badaniach klinicznych stosowanym narzędziem diagnostycznym są tak zwane kryteria rzymskie. Stwierdzają one zespół jelita nadwrażliwego, jeśli:
- bóle brzucha obecne są przez co najmniej 12 tygodni w ciągu 12 miesięcy,
- można stwierdzić co najmniej dwa z objawów: bóle i dyskomfort łagodnieją po wypróżnieniu, objawy są związane ze zmianą rytmu wypróżnienia, zmienia się konsystencja lub wygląd stolca, zmienia się częstotliwość wypróżnień, w kale znajduje się śluz, przez część dnia brzuch jest wzdęty.
Objawy nadwrażliwości mogą też nasilać się pod wpływem stresu. Inne czynniki, które mają wpływ na występowanie nadwrażliwości są: płeć, wiek, uwarunkowania genetyczne, zmiany hormonalne, leki, zakażenia układu pokarmowego i alergie pokarmowe.
Dieta a występowanie objawów
Niestety, obecnie nie ma skutecznego leku na zespół jelita nadwrażliwego. Proponowane terapie zazwyczaj tylko łagodzą objawy schorzenia, ale ich nie leczą i nie eliminują. Aby poprawić komfort życia warto jednak zmienić dietę i nawyki żywieniowe na bardziej zdrowe i mniej odciążające organizm. Lekarze zalecają zwykle podstawowe zasady z tym związane. Należy – o ile pacjent ich nie stosuje – wprowadzić w nawyk nowe zasady jedzenia zaczynając od powolnego jedzenia, dokładnego przeżuwania i ostrożnego połykania.
Nie można jeść w stresie, a tym bardziej „zajadać” stresu. Trzeba przyjmować dużo płynów, najlepiej wody. To powinno stać się normalnością, nie wymagającą kontrolowania. Przyprawiając posiłki warto sięgać po przyprawy, które sprzyjają trawieniu, na przykład kminek. Należy też unikać warzyw i owoców wpływających na nasilenie się objawów choroby. Są to między innymi fasola, cebula, jabłka, gruszki – czyli wszystko to, co sprzyja tworzeniu gazów i wzdęciu brzucha.
Oprócz zmiany diety warto też zmienić swoje życie. Techniki relaksacyjne stosowane na co dzień potrafią znacznie podnieść komfort życia chorego. Podobnie działają regularne ćwiczenia fizyczne. Tym bardziej, że przyniesie to znaczną poprawę w walce z objawami zespołu jelita nadwrażliwego, ale też pozytywnie wpłynie na funkcjonowanie całego naszego organizmu.
