Przetoka odbytu – przetoką odbytu nazywa się wąski, patologiczny, niegojący się kanał powstający w wyniku procesu zapalnego. Kanał ten powstaje najczęściej w wyniku stanu zapalnego zlokalizowanego w krypcie odbytu. Z krypty zakażenie może rozprzestrzenić się na okoliczne tkanki, przechodząc przez zwieracze w kierunku skóry. Rozprzestrzeniające się zakażenie może wytworzyć w okolicy odbytu ropień, który pęka samoistnie lub zostaje nacięty przez chirurga.
W wyniku otwarcia ropnia powstaje otwór, z którego stale lub okresowo będzie sączyć się ropa z kałem. Pacjencie zgłaszają najczęściej, że bez udziału ich świadomości z odbytu wydobywa się ropa, która brudzi bieliznę. Warto zauważyć że kanał przetoki prawie zawsze przebiega przez mięśnie zwieracze co prowadzi do ich osłabienia i problemów z kontrolowaniem oddawania stolca.
Można wyróżnić jeszcze kilka, rzadszych przyczyn powstawania przetok odbytu. W wyniku choroby Leśniowskiego-Crohna, która ma podłoże zapalne, również może dojść do nasilonego zapalenia w okolicy odbytu i powstania przetoki. Inne przyczyny to między innymi przebyte zabiegi proktologiczne lub urazy w okolicach odbytu. Czasami zdarza się również że przetoka powstanie w wyniku nowotworu lub napromieniowania okolic odbytu. Przetoka odbytu może również pojawić się w wyniku polipów obecnych w jelicie grubym.
Przetoka odbytu – objawy
Do objawów sugerujących istnienie przetoki okołoodbytniczej zalicza się:
- Wyciek ropnej wydzieliny z okolicy okołoodbytowej
- Świąd i pieczenie okolicy odbytu
- Uczucie wilgoci w okolicy odbytu
- Pogorszenie trzymania gazów i stolca
- Czasami ból ( gdy kanał przetoki ulegnie zatkaniu i dojdzie do wytworzenia ropnia okołoodbytniczego, który może powodować ból)
Przetoki okołoodbytnicze częściej dotykają mężczyzn, a szczyt zapadalności przypada na około 40 rok życia. Obecnie, nie są znane dokładne statystyki co do częstości występowania przetok, jednak szacuje się że około 30-60% pacjentów zgłaszających się do lekarza z powodu ropnia odbytu, wykształci przetokę okołoodbytniczą w przyszłości. Chirurg w zależności od rodzaju przetoki i jej ułożenia anatomicznego może zdecydować o całkowitym jej wycięciu i usunięciu lub nacięciu jej i pozostawieniu do wygojenia.
Proces gojenia się przetoki może być bolesny i jest długotrwały dlatego leczenie wymaga wiele cierpliwości. Ostatnio, popularność zyskują substancje podawane do przetoki które powodują jej zalepienie. Najważniejszym etapem leczenia przetoki jest proces prawidłowego gojenia się rany po zabiegu. Proces ten wymaga ścisłej współpracy chirurga z pacjentem.
Pacjent musi zadbać przede wszystkim o utrzymaniu rany i okolicy odbytu w czystości ponieważ zanieczyszczenie rany może spowodować spowolnienie gojenia. W procesie gojenia się rany należy również pamiętać o regularnym wypróżnianiu się oraz smarowaniu rany maściami zmiękczającymi bliznę. Należy pamiętać że przetoki nawet pomimo prawidłowego procesu leczenie i gojenia mogą nawracać.
Postępowanie przy objawach przetoki odbytu
Lekarz aby potwierdzić istnienie przetoki odbytu może zlecić wykonanie badania USG odbytu. Badanie przeprowadza się z użyciem wody utlenionej wprowadzonej do światła przetoki, która pozwala uwidocznić przebieg przetoki w badaniu. Możliwe jest również zlecenie rezonansu magnetycznego miednicy. Czasami zaleca się również wykonanie badania zwanego fistulografią.
Fistulografia polega na podaniu środka kontrastującego i wykonaniu badania rentgenowskiego. W przypadku przebiegu trudnych do określenia przetok, przed zabiegiem operacyjnym zaleca się wykonanie anorektomanometrii, która jest najdokładniejszym z badań. Przetoki odbytu to schorzenie, którego może być leczenie chirurgiczne, dlatego należy niezwłocznie udać się do proktologa w celu postawienia diagnozy. Leczenie przez ingerencję chirurgiczna opiera się gównie na mechanicznym zamknięciu kanału przetoki w znieczuleniu od pasa w dół.
Przetoka odbytu
Odnotowywano również przypadki samowyleczenia się przetok odbytniczych oraz zdarzało się że podjęte próby leczenia okazywały się całkiem nieskuteczne. Przetoki odbytu to choroba o nieznanej złożonej etiologii dlatego nie do końca jesteśmy w stanie określić dokładnie grupy ryzyka oraz czynniki profilaktyczne. Do działań profilaktycznych ogólnie zalicza się regularne wypróżnianie, szybkie leczenie infekcji odbytu, stosowanie probiotyków oraz unikanie zaparć.
Czasami, mówi się również o odpowiedniej pielęgnacji okolic odbytu. Zaleca się oby używać delikatnego papieru toaletowego oraz gdy to możliwe podmywać się po akcie defekacji. Mówi się również o noszeniu przewiewnej bielizny oraz ubrań co zmniejsza ryzyko powstawania otarć. Warto pamiętać że przy pojawieniu się objawów takich jak zmiany w rytmie wypróżnień, uporczywe biegunki lub zaparcia warto od razu udać się do lekarza specjalisty ponieważ nieleczone stany zapalne lub inne choroby w jelicie grubym mogą jako powikłanie przyczynić się do rozwoju przetoki. Płyny oraz żele używane do pielęgnacji okolic odbytu powinny być delikatne, bezzapachowe oraz mieć fizjologiczne pH.
