Ostre zapalenie wyrostka robaczkowego należy do najczęściej pojawiających się ostrych chorób jamy brzusznej. Choroba ta może wystąpić w każdym wieku, jednak stwierdzono, że najbardziej narażone na nią są osoby w wieku od 5 do 40 lat.
Ostre zapalenie wyrostka robaczkowego jest bezpośrednią przyczyną zamknięcia się ujścia wyrostka do jelit, jednak rzadko można stwierdzić jednoznaczną przyczynę tej choroby. Nieleczone zapalenie wyrostka robaczkowego może przyczynić się do rozwoju zapalenia otrzewnej, czyli stanu zapalnego błony pokrywającej wnętrze jamy brzusznej, miednicy oraz wszystkich narządów znajdujących się wewnątrz. Zapalenie otrzewnej jest stanem zagrażającym życiu.
Ostre zapalenie wyrostka robaczkowego
Wyrostek robaczkowy jest to fragment przewodu pokarmowego, dawniej zwany ślepą kiszką, który w swojej strukturze przypomina cienką rurkę. Ze względu na zawartą w sobie tkankę chłonną wyrostkowi robaczkowemu można przypisywać pełnienie roli w układzie odpornościowym człowieka, jednak jego funkcja w organizmie nie jest do końca jasna.
Aktualnie przyjęta została teza, że bezpośrednim powodem pojawienia się ostrego zapalenie wyrostka robaczkowego jest zatkanie się ujścia do światła kątnicy, czyli jelita ślepego. Możliwych przyczyn zatkania się danego ujścia jest kilka:
- kamienie kałowe, czyli zlepy odwodnionych, owiniętych wokół włókien roślinnych treści jelitowych
- zapalenie wirusowe prowadzące do powiększenia się tkanki chłonnej, która po obrzęknięciu blokuje ujście wyrostka
- zmiany guzowate mogą również przyczynić się do zapchania się ujścia do światła kątnicy, jednak są to bardzo rzadkie przypadki
- owrzodzenie wyrostka robaczkowego, do którego dochodzi po zakażeniu pałeczką Yersinia
- pasożyty mogące pojawić się w organizmie, np. tasiemiec, glista ludzka, owsiki.
W momencie gwałtownego namnażania się bakterii jelitowych, a co za tym idzie inwazji na ściany jelita dochodzi do wzrostu ciśnienia wewnątrz wyrostka. W takiej sytuacji dochodzi do przekrwienia żylnego oraz upośledzenia napływu krwi tętniczej, czego skutkiem może być zgorzel, perforacja oraz zapalenie otrzewnej.
Ostre zapalenie wyrostka robaczkowego – przyczyny
Do ostrego zapalenia wyrostka robaczkowego dochodzi stosunkowo często. Szacuje się, że przypada ono w 10/100 000 przypadków. Zapalenie to może się rozwinąć u każdego i w każdej sytuacji. Mówi się, że najbardziej narażone osoby to te w wieku od 5 do 40 lat. W tym przedziale wiekowym liczba zachorowań jest największa. Średni wiek pacjentów operowanych to 22 lata.
Ostre zapalenie wyrostka robaczkowego – objawy
Objawy zapalenia wyrostka robaczkowego mogą być różne. Jest to zależne od umiejscowienia wyrostka oraz od tego, jakie działania podejmuje organizm w walce ze stanem zapalnym rozwijającym się w jamie brzusznej. W początkowym stadium chory odczuwa ból brzucha, którego nie da się nigdzie umiejscowić, ponieważ boli cały brzuch. Ten ból nie jest niemożliwy do wytrzymania. W dalszym rozwoju choroby ból zaczyna się umiejscawiać w okolicy prawego dołu biodrowego.
Dochodzą do tego nudności, brak apetytu, czasami wymioty i gorączka. Jeżeli w tym momencie nie zostanie podjęta interwencja lekarska ból może się znacznie nasilić i rozlać na całą jamę brzuszną, a chory przestanie oddawać mocz. Dojdzie do rozejścia się zapalenia na całą jamę brzuszną, czyli do zapalenia otrzewnej, które zagraża życiu. Są to typowe objawy dla danej choroby, jednak mogą się one różnić od tych występujących u chorego.
Ostre zapalenie wyrostka robaczkowego – diagnoza
Mimo postępów w medycynie bardzo trudno jest jednoznacznie stwierdzić zapalenie wyrostka robaczkowego. Nawet chirurdzy z wieloletnim doświadczeniem mają ogromny problem z diagnozą, dlatego też chory nie jest w ogóle w stanie sam stwierdzić, czy doszło u niego do zapalenia. Każdy ból w obrębie jamy brzusznej jest powodem do bezzwłocznej konsultacji z lekarzem.
Objawy, jakie stwierdza lekarz mogą być różne w zależności od tego, czy doszło do podrażnienia otrzewnej oraz w jakim miejscu jest zlokalizowany zakażony wyrostek. W momencie, gdy nie doszło jeszcze u chorego do zapalenia otrzewnej lekarz stwierdza bolesność uciskową w tzw. punkcie McBurneya, czyli punkcie umiejscowionym na granicy zewnętrznej i środkowej 1/3 linii łączącej prawy kolec biodrowy górny z pępkiem.
Sprawdza się również, czy dodatni jest objaw Jaworskiego. Objaw Jaworskiego sprawdza się poprzez opuszczanie wyprostowanej prawej kończyny dolnej chorego przy jednoczesnym duszeniu na wyrostek robaczkowy. Dla pewności można zlecić jeszcze sprawdzenie objawu Rovsinga (wzrost ciśnienia gazów jelitowych w okrężnicy wywołany silnym uciskiem powoduje rozciągnięcie się ściany wyrostka robaczkowego i wyzwolenie silnego bólu umiejscowionego w prawym podbrzuszu).
Ostre zapalenie wyrostka robaczkowego – leczenie
Leczeniem ostrego zapalenia wyrostka robaczkowego jest appendektomia, czyli chirurgiczne usunięcie wyrostka robaczkowego. Polega ono na wycięciu wyrostka oraz usunięciu skutków zapalenia w jamie brzusznej. Coraz częściej prowadzi się ten zabieg metodą laparoskopową.
Taka metoda pozwala zmniejszyć zapotrzebowanie na leki przeciwbólowe w okresie pooperacyjnym oraz daje szanse na szybsze wypisanie pacjenta ze szpitala. Istnieje również możliwość leczenia za pomocą antybiotyków, jednak jest ona stosowana tylko w przypadku chorych, u których stwierdzono powstanie ropnia okołowyrostkowego. W takich przypadkach odwleka się chirurgiczne usunięcie wyrostka, gdyż istnieje duże ryzyko pojawienia się powikłań.
