Choroby dwunastnicy są groźnie dla człowieka i mogą mieć poważne konsekwencje. Pomimo, iż dwunastnica jest dosyć małym narządem, ponieważ liczy sobie zaledwie ok. 25 centymetrów to jej rola w organizmie jest bardzo duża. To właśnie dzięki dwunastnicy pokarm częściowo strawiony w żołądku może ulec dalszej obróbce, a substancje odżywcze zostają bez problemu wchłonięte przez nasz organizm w dalszych częściach jelita cienkiego.
Dwunastnica jest to fragment jelita cienkiego. Mierzy ona około 20-30 cm, kształtem przypomina podkowę, a jej lokalizacje można stwierdzić na wysokości pierwszego odcinka lędźwiowego. Dwunastnica składa się z 4 części- opuszki dwunastnicy, części zstępującej, części poziomej i części wstępującej. Dzięki dwunastnicy pokarm, który trafia do niej z żołądka miesza się z sokiem trzustkowym i żółcią z wątroby. Sok dwunastnicy pozwala na dalsze trawienie. W dwunastnicy zostają przetrawione takie substancje, jak białka, tłuszcze i węglowodany, a wszystkie składniki pokarmowe zostają wchłonięte.
Do chorób, które mogą zaatakować dwunastnicę należą:
Choroby dwunastnicy – wrzody dwunastnicy
Wrzody trawienne pojawiają się najczęściej na opuszce dwunastnicy oraz w żołądku. Pierwsze ich objawy mogą wystąpić już po dwóch godzinach od spożycia posiłku, a także w nocy. Na początku może się pojawić ostry ból brzucha, następnie może dojść do zgagi, mogą pojawić się mdłości i wymioty. Wrzody dwunastnicy zazwyczaj wynikają ze źle dobranej diety lub są wynikiem dużego stresu. Może zdarzyć się również, że pojawią się one na wskutek stosowanych przez człowieka używek.
Stres towarzyszący człowiekowi może doprowadzić do nadmiernej produkcji soków trawiennych, z którymi dwunastnica nie może sobie poradzić. Zła dieta, jedzenie w różnych odstępstwach czasowych, spożywanie alkoholu oraz palenie papierosów dodatkowo może doprowadzić do obciążenia dwunastnicy. W takiej sytuacji kwasy żołądkowe zaczynają trawić ściankę dwunastnicy, czego wynikiem jest powstający wrzód. Zdarza się, że do wrzodów dwunastnicy dochodzi na skutek zakażenia Helicobacterem.
W przypadku podejrzenia wrzodów dwunastnicy przeprowadzana jest gastroskopia. Aby wykluczyć zakażenie Helicobacterem należy wykonać test, który można kupić w aptece bez recepty.
Leczenie tej choroby polega zazwyczaj na leczeniu farmakologicznym. Czasami jednak dochodzi do sytuacji, gdy niezbędna jest operacja. W trakcie procesu leczenia niezmiernie ważne jest,aby stosować odpowiednią dietę oraz zmienić nawyki żywieniowe. Należy całkowicie odstawić alkohol oraz papierosy. Wskazane jest jedzenie lekkostrawnych posiłków o regularnych porach. Problematyczne mogą się okazać dania smażone, pikantne przyprawy, gazowane napoje oraz kawa- zaleca się zrezygnowanie z nich lub ograniczenie do minimum.
Choroby dwunastnicy – nowotwór dwunastnicy
Zdarza się to bardzo rzadko, jednak dwunastnica jest również narażona na atak nowotworu. Do najczęstszych objawów należy ból brzucha, szybkie chudnięcie, wymioty, nudności, brak apetytu, krwawienie z przewodu pokarmowego. Te objawy są typowe dla wielu różnych chorób. Z tego względu rak dwunastnicy jest często diagnozowany w bardzo późnym stadium.
Raka dwunastnicy leczy się poprzez wycięcie chorej części narządu. W niektórych przypadkach stosuje się również chemioterapię.
Choroby dwunastnicy – refluks dwunastnico-żołądkowy
Jest to choroba, która doprowadza do cofania się treści dwunastnicy i żółci do żołądka, które powinny trafić do jelita cienkiego. Zmieszanie się tych treści z kwasami trawiennymi jest toksyczne dla śluzówki żołądka. Choroba ta objawia się silnymi bólami nadbrzusza. Bólom tym w znacznej większości przypadków towarzyszą wymioty z żółcią.
Przyczyną refluksu dwunastnico-żołądkowego przypuszczalnie są zaburzenia pracy nerwów, które dochodzą do dwunastnicy oraz dróg żółciowych. Z tego powodu często na refluks dwunastnico-żołądkowy chorują osoby, którym został usunięty woreczek żółciowy.
Diagnozę, czy występuje refluks dwunastnico-żołądkowy wykonuje się poprzez badanie radioizotopowe, tzw. test Hida. Polega on na tym, że pacjent z podejrzeniem choroby połyka wraz z posiłkiem znacznik izotopowy, który zabarwia treść znajdującą się w dwunastnicy. Dzięki temu treść jest widoczna na zdjęciu radiologicznym, na którym można zaobserwować, czy treść cofa się do żołądka. Dodatkowo można wykonać badanie bilitec, które wykazuje ilość zawartej w żołądku żółci w ciągu doby. Jeżeli żółć będzie się przemieszczać do żołądka sonda umieszczona w nim wykaże wzrost jej poziomu w danym narządzie.
Leczenie refluksu polega na podawaniu leków przyspieszających perystaltykę przewodu pokarmowego. Podaje się również leki hamujące wydzielanie soków żołądkowych oraz zobojętniające sole kwasów żółciowych. Dodatkowo istotne jest również zmienienie diety. Należy przyjmować 5 posiłków dziennie, odstawić margarynę, olej rzepakowy, smalec oraz smażone potrawy. Wskazane jest unikanie napojów gazowanych, ostrych przypraw oraz niektórych owoców i warzyw, np. fasolka, kalafior, brukselka oraz cytrusy).
Choroby dwunastnicy – zapalenie dwunastnicy
Zapalenie dwunastnicy to najczęstsza infekcja, która jest wywoływana przez wirusy, bakterie i pasożyty. Do zakażenia tą chorobą dochodzi poprzez kontakt z osobą chorą lub spożywanie produktów zakażonych przez drobnoustroje wywołujące chorobę. Do objawów zapalenia dwunastnicy należy gorączka, biegunka, człowiek może czuć się znacznie osłabiony, często dochodzi do wymiotów i braku apetytu. Mogą pojawić się również ostre bóle nadbrzusza promieniujące w stronę kręgosłupa.
Diagnozę stawia się na podstawie gastroskopii. Pod znieczuleniem miejscowym gardła lub w krótkim znieczuleniu ogólnym wprowadza się choremu przez jamę ustną, przełyk i żołądek do dwunastnicy sondę, dzięki której specjalista może dokładnie obejrzeć ścianki dwunastnicy i zlokalizować każdą rankę, które na nich powstały.
Leczenie zapalenia dwunastnicy różni się w zależności od tego, jaka jest przyczyna choroby. Zazwyczaj podaje się antybiotyki (z wyjątkiem przypadku, gdy do zapalenia doszło wskutek infekcji wirusowej) oraz leki zbijające gorączkę. Chory ma obowiązek odpowiedniego nawadniania organizmu oraz stosowania lekkostrawnej diety.
